ประวัติ ท่านผู้หญิงพัน เกิดเมื่อ พ.ศ. 2361 เป็นธิดาของพระยาศรีอรรคราชนารถภักดี (เมือง บุรานนท์) ต่อมาได้สมรสกับสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) พร้อมกับท่านผู้หญิงหยาด น้องสาว แต่ไม่มีบุตรด้วยกัน
แอนนา เลียวโนเวนส์ อาจารย์ชาวอังกฤษ ผู้เข้ามาสอนวิชาภาษาอังกฤษให้แก่บรรดาพระโอรสและพระธิดาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่างปี พ.ศ. 2405 - 2410 ได้บรรยายลักษณะของท่านผู้หญิงพัน บุนนาค ไว้ว่า
"...คุณหญิงพันไม่ใช่ทั้งคนสวยหรือสง่างาม แต่เป็นแม่บ้านแม่เรือนและอารมณ์เย็นที่สุด ตอนเจอกันครั้งแรกเธอน่าจะอายุราว 40 ปี ตัวล่ำหนา ผิวคล้ำ เสน่ห์เดียวของเธอคือสายตากับวาจาที่อ่อนโยน…คุณหญิงพันรักดอกไม้เป็นชีวิตจิตใจซึ่งเธอถือว่าเป็นลูกรัก…สุภาพสตรีผู้มีอำนาจเบ็ดเสร็จในครัวเรือนท่านมหาเสนาบดีมีความปรานีต่อบรรดาสาวน้อยในฮาเร็มสามีเธอ เธอใส่ใจต่อความเป็นอยู่ของพวกนางอย่างฉันมิตรที่สุด ใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับพวกนางอย่างผาสุกเหมือนแม่กับลูกสาว ต่างไว้เนื้อเชื่อใจกัน และมักแก้ต่างให้พวกนางกับสามี ผู้ที่เธอต้องอาศัยการโน้มน้าวเชิงบวกอย่างละเอียดรอบคอบ..."
ในปี พ.ศ. 2411 ในพิธีสรงน้ำพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านผู้หญิงพัน ได้กล่าวเย้ยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขณะนั้นทรงพระประชวรด้วยพระโรคไข้ป่าประกอบกับความโศกเศร้าอาลัย จึงทำให้พระอาการประชวรหนักขึ้นจนไม่สามารถเสด็จพระราชดำเนินด้วยพระองค์เองได้ เป็นเหตุให้ท่านผู้หญิงพันถึงกับออกอุทานว่า "โถพ่อคุณ พ่อจะอยู่ไปได้สักกี่วัน"
ท่านผู้หญิงพัน บุนนาค ป่วยเป็นโรคชรา ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2430 อายุ 69 ปี พระราชทานเพลิงศพ เมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2440
อ้างอิง - สำนักศิลปวัฒนธรรม, พิพิธภัณฑ์บ้านสมเด็จเจ้าพระยา กรุงเทพฯ : สำนักศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎบ้านสมเด็จเจ้าพระยา, ม.ป.ป.
- ลำดับสกุลคชเสนี กับ โบราณคดีมอญ ๒๕๐๘
- ศิลปวัฒนธรรม (28 กรกฎาคม 2021). "เมื่อภรรยาท่านช่วง…กล่าวเย้ยรัชกาลที่ 5". matichon. สืบค้นเมื่อ 18 กรกฎาคม 2021.
- "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 5 (ตอน 11): หน้า 112. 2 สิงหาคม 1888. สืบค้นเมื่อ 4 สิงหาคม 2021.
นนาค, านผ, หญ, 2361, นายน, 2430, เป, นภรรยาของสมเด, จเจ, าพระยาบรมมหาศร, ยวงศ, วง, นนาค, านผ, หญ, งเก, ดพ, 2361พระนคร, อาณาจ, กรร, ตนโกส, นทร, เส, ยช, ต21, นายน, 2430พระนคร, ราชอาณาจ, กรสยามส, ญชาต, สยามช, ออ, นท, านผ, หญ, งพ, นค, สมรสสมเด, จเจ, าพระยาบรมมหาศร. thanphuhyingphn bunnakh ph s 2361 21 mithunayn ph s 2430 epnphrryakhxngsmedcecaphrayabrmmhasrisuriywngs chwng bunnakh thanphuhyingphn bunnakhekidph s 2361phrankhr xanackrrtnoksinthresiychiwit21 mithunayn ph s 2430phrankhr rachxanackrsyamsychatisyamchuxxunthanphuhyingphnkhusmrssmedcecaphrayabrmmhasrisuriywngs chwng bunnakh bidamardaphrayasrixrrkhrachnarthphkdi emuxng burannth prawti aekikhthanphuhyingphn ekidemux ph s 2361 epnthidakhxngphrayasrixrrkhrachnarthphkdi emuxng burannth txmaidsmrskbsmedcecaphrayabrmmhasrisuriywngs chwng bunnakh phrxmkbthanphuhyinghyad nxngsaw aetimmibutrdwykn 1 2 aexnna eliywonewns xacarychawxngkvs phuekhamasxnwichaphasaxngkvsihaekbrrdaphraoxrsaelaphrathidakhxngphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw rahwangpi ph s 2405 2410 idbrryaylksnakhxngthanphuhyingphn bunnakh iwwa khunhyingphnimichthngkhnswyhruxsngangam aetepnaembanaemeruxnaelaxarmneynthisud txnecxknkhrngaerkethxnacaxayuraw 40 pi twlahna phiwkhla esnhediywkhxngethxkhuxsaytakbwacathixxnoyn khunhyingphnrkdxkimepnchiwitciticsungethxthuxwaepnlukrk suphaphstriphumixanacebdesrcinkhrweruxnthanmhaesnabdimikhwampranitxbrrdasawnxyinhaermsamiethx ethxisictxkhwamepnxyukhxngphwknangxyangchnmitrthisud ichchiwitxyurwmkbphwknangxyangphasukehmuxnaemkbluksaw tangiwenuxechuxickn aelamkaektangihphwknangkbsami phuthiethxtxngxasykaronmnawechingbwkxyanglaexiydrxbkhxb inpi ph s 2411 inphithisrngnaphrabrmsphphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw thanphuhyingphn idklaweyyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw sungkhnannthrngphraprachwrdwyphraorkhikhpaprakxbkbkhwamoskesraxaly cungthaihphraxakarprachwrhnkkhuncnimsamarthesdcphrarachdaenindwyphraxngkhexngid epnehtuihthanphuhyingphnthungkbxxkxuthanwa othphxkhun phxcaxyuipidskkiwn 3 thanphuhyingphn bunnakh pwyepnorkhchra thungaekkrrmemuxwnthi 21 mithunayn ph s 2430 xayu 69 pi 4 phrarachthanephlingsph emuxwnthi 25 emsayn ph s 2440xangxing aekikh sanksilpwthnthrrm phiphithphnthbansmedcecaphraya krungethph sanksilpwthnthrrm mhawithyalyrachphdbansmedcecaphraya m p p ladbskulkhchesni kb obrankhdimxy 2508 silpwthnthrrm 28 krkdakhm 2021 emuxphrryathanchwng klaweyyrchkalthi 5 matichon subkhnemux 18 krkdakhm 2021 khawtay PDF rachkiccanuebksa elm 5 txn 11 hna 112 2 singhakhm 1888 subkhnemux 4 singhakhm 2021 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title phn bunnakh amp oldid 9543804, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม