fbpx
วิกิพีเดีย

มหาวิหารตูร์แน

มหาวิหารตูร์แน หรือมีชื่อเต็มว่า อาสนวิหารแม่พระแห่งตูร์แน (ฝรั่งเศส: Cathédrale Notre-Dame de Tournai; ดัตช์: Onze-Lieve-Vrouw van Doornik) เป็นอาสนวิหารโรมันคาทอลิก ซึ่งเป็นที่ตั้งของมุขนายกประจำมุขมณฑลตูร์แน (Diocese of Tournai) ตั้งอยู่ที่เมืองตูร์แน มณฑลแอโน เขตวัลลูน ในประเทศเบลเยียม โดยสร้างขึ้นเพื่ออุทิศให้แก่พระนางมารีย์พรหมจารี

มหาวิหารตูร์แน

มหาวิหารแห่งนี้ถือเป็นมหาวิหารแห่งเดียวในประเทศเบลเยียมซึ่งตั้งใจสร้างเพื่อมีฐานะเป็นอาสนวิหาร (อังกฤษ: Cathedral) ซึ่งจัดเป็นผลงานชิ้นเอกของสถาปัตยกรรมกอทิกแบบตูร์แน (Gothique tournaisien) ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างโรมาเนสก์กับกอทิกที่พบได้มากในภูมิภาคแถบนี้ มหาวิหารตูร์แนได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นอนุสรณ์สถานสำคัญของภูมิภาควัลลูน (ฝรั่งเศส: Patrimoine immobilier classé de la Région wallonne) เมื่อปี ค.ศ. 1936 และต่อมาได้รับขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโก เมื่อปีค.ศ. 2000

อาสนวิหารแม่พระแห่งตูร์แน *
  แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
มหาวิหารบริเวณแขนกางเขน
ประเทศตูร์แน  เบลเยียม
ประเภทมรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณาi, iv
อ้างอิง1009
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน2544 (คณะกรรมการสมัยที่ 25)
ที่ตั้งของมหาวิหารตูร์แน ในประเทศ Belgium
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก
** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

ประวัติ

ในบริเวณสถานที่ตั้งของมหาวิหารนั้นเคยเป็นที่ตั้งของมหาวิหารในอดีตถึง 3 หลัง โดยหลังแรกนั้นสร้างขึ้นในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 5 ซึ่งมีหลักฐานพบถึงการก่อสร้างในฐานะโบสถ์เพื่ออุทิศให้แก่นักบุญอะเลอแตร์แห่งตูร์แน หนึ่งในมุขนายกแห่งตูร์แนในช่วงแรกของประวัติศาสตร์

ในปีค.ศ.​ 532 นักบุญเมดาร์ มุขนายกลำดับที่ 14 แห่งนัวยง ผู้ซึ่งก่อนหน้านี้ในปีค.ศ. 531 นั้นได้ให้ย้ายที่ตั้งของมุขมณฑลแห่งแซ็ง-ก็องแตง ไปอยู่เมืองนัวยงแทน ได้รับเลือกเป็นมุขนายกแห่งตูร์แนควบด้วยอีกตำแหน่งหนึ่ง ซึ่งทำให้สองมุขมณฑลนี้ปกครองร่วมกัน โดยเรียกเป็น มุขมณฑลนัวยง-ตูร์แน จนกระทั่งปีค.ศ. 1146 เมื่อสมเด็จพระสันตะปาปายูจีนที่ 3 มีรับสั่งให้แยกเป็นคนละมุขมณฑล

ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 9 - 11 นั้นได้มีการก่อสร้างมหาวิหารขึ้นเป็นหลังที่สอง โดยตามประวัติทราบว่ามีการเกิดอัคคีภัยครั้งใหญ่ๆจำนวนสองครั้ง (ในปีค.ศ. 881 และ ค.ศ. 1066) ซึ่งในแต่ละครั้งก็มีการบูรณะซ่อมแซมให้กลับมาอยู่ในสภาพเดิม ต่อมาในปีค.ศ. 1092 ได้มีการก่อตั้งแอบบีย์นักบุญมาร์ตินแห่งตูร์แน (ฝรั่งเศส: abbaye Saint-Martin de Tournai) อีกทั้งยังเป็นปีที่สิ้นสุดลงของโรคระบาดครั้งร้ายแรงใหญ่ ซึ่งเรียกกันว่า "Grand Peste" โดยได้มีประเพณีสำคัญเพื่อรำลึกถึงสถานการณ์นั้นโดยได้กลายมาเป็นประเพณีใหญ่ของชาวตูร์แน เรียกว่า "กร็อง โปรเซสซิยง" (ฝรั่งเศส: Grande Procession) ซึ่งยังมีอยู่ในปัจจุบันทุกๆวันอาทิตย์ที่สองในเดือนกันยายนของแต่ละปี

ต่อมาช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 12 ได้เริ่มมีการก่อตั้งลัทธิบูชาพระแม่ขึ้นในตูร์แน อีกทั้งความมั่งคั่งของเมืองรวมทั้งความต้องการที่จะแยกมุขมณฑลออกจากนัวยง จึงได้มีการผลักดันให้สร้างมหาวิหารหลังปัจจุบันขึ้นที่ตูร์แน ซึ่งถือเป็นวิหารหลังที่สามที่สร้างบริเวณที่แห่งนี้ การก่อสร้างเริ่มจากทิศตะวันตกไปยังทิศตะวันออก เริ่มที่บริเวณกลางโบสถ์ ไปยังบริเวณร้องเพลงสวด โดยบริเวณหลังคานั้นเริ่มขึ้นโครงสร้างในช่วงปีค.ศ. 1142 - 1150

ในปีค.ศ. 1146 มุขมณฑลตูร์แนก็ได้แยกออกจากมุขมณฑลนัวยงอย่างสิ้นเชิงโดยพระบัญชาของสมเด็จพระสันตะปาปายูจีนที่ 3 อาสนวิหารแห่งใหม่นี้จึงได้รับการเสกขึ้นเป็นอาสนวิหารเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม ค.ศ. 1171 ซึ่งยังถือเป็นวันสำคัญของมหาวิหารแห่งนี้จนถึงปัจจุบัน

ต่อมาในปีค.ศ. 1243 มุขนายกวอลแตร์ เดอ มาร์วี ได้เริ่มโครงการปรับปรุงส่วนบริเวณร้องเพลงสวดให้เป็นแบบกอทิกแรยอน็อง (ตามสมัยนิยม) โดยเริ่มจากการรื้อถอนส่วนบริเวณร้องเพลงสวดซึ่งเป็นแบบเดิม (โรมาเนสก์) โดยได้เสร็จสิ้นลงในปีค.ศ. 1255 โดยการปรับปรุงครั้งนี้ได้มีแรงบันดาลใจมากจากมหาวิหารอาเมียง และซัวซงเป็นอย่างมาก ด้วยการออกแบบในขนาดที่สูงโปร่ง กับลวดลายอันอ่อนช้อย โดยบริเวณที่สร้างใหม่นี้มีขนาดความยาวพอๆกับจุดตัดกลางโบสถ์รวมกันกับบริเวณกลางโบสถ์แบบโรมาเนสก์เดิม

ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 13 ได้มีการเริ่มบูรณะส่วนของหลังคาโค้งบริเวณแขนกางเขนภายใต้การปกครองของมุขนายกเอเตียน โดยในช่วงนี้ได้มีการก่อสร้างหอคอยกลางและหอระฆังทั้งสี่

ต่อมาในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 14 ได้มีการเริ่มบูรณะส่วนของหน้าบันหลักของวิหารฝั่งทิศตะวันตก โดยบูรณะเพียงส่วนมุขทางเข้าเป็นแบบสถาปัตยกรรมกอทิกเช่นกัน

เมื่อวันที่ 23 สิงหาคม ค.ศ. 1566 ได้มีการบุกรุกอาสนวิหารโดยผู้คลั่งลัทธิทำลายรูปเคารพ ซึ่งได้ทำลายงานตกแต่งภายในตั้งแต่สมัยยุคกลางไปเกือบหมดสิ้น ต่อมาการปฏิวัติฝรั่งเศสก็ได้มีการทำลาย ขโมยเครื่องเรือนและเครื่องตกแต่งภายใน รวมถึง แท่นบูชา หินอ่อน ระฆัง ฉากกางเขน แท่นเทศน์ ฯลฯ ซึ่งต่อมาในภายหลังจากความตกลง ค.ศ. 1801 แล้วจึงได้มีการฟื้นฟูอาสนวิหารขึ้นใหม่ทีละเล็กละน้อย โดยความช่วยเหลือของมุขนายกแห่งตูร์แนทั้งสององค์ในสมัยนั้น คือ มุขนายกฟร็องซัว-โฌแซฟ อีร์น ซึ่งเป็นผู้รวบรวมงานศิลปะที่สวยงามจากวิหารอื่นๆที่ถูกยุบลง โดยเฉพาะส่วนของพื้นหินอ่อนบริเวณร้องเพลงสวด และแท่นบูชาได้นำมาจากโบสถ์ของแอบบีย์นักบุญมาร์ตินแห่งตูร์แนซึ่งโดนยุบลง และอีกองค์หนึ่งคือ มุขนายกกาสปาร์-โฌแซฟ ลาบี ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มการบูรณะครั้งใหญ่ที่กินเวลายาวนานถึงกว่าสี่สิบปี

ในสงครามโลกครั้งที่สอง ตูร์แนเป็นสถานที่ที่ถูกถล่มโดยกองทัพเยอรมันเมื่อเดือนพฤษภาคม ค.ศ.​ 1940 โดยได้ทำลายเมืองไปมาก รวมทั้งชาเปลแม่พระในสถาปัตยกรรมกอทิกยุคต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 ซึ่งเคยตั้งอยู่บริเวณติดกับทางเดินข้างฝั่งทิศเหนือของบริเวณกลางโบสถ์ ซึ่งชาเปลหลังนี้ถูกทำลายหมดสิ้น และมิได้มีการสร้างใหม่ในภายหลัง

เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม ค.ศ.​ 1999 ได้มีพายุทอร์นาโดเข้าผ่านบริเวณอาสนวิหาร โดยหลังจากได้มีการคำนวณและวัดความสมดุลของตัวอาคารและหอระฆังทั้งห้าแล้ว ได้มีความกังวลเกิดขึ้นในความแข็งแรงของบริเวณโครงสร้างมหาวิหาร โดยทางเทศบาลแห่งตูร์แน มณฑลแอโน รวมทั้งมุขมณฑลตูร์แน ได้เริ่มทำโครงการบูรณะครั้งใหญ่เพื่อเป็นชุบชีวิตของอาสนวิหารแห่งนี้ขึ้นอีกครั้ง

ขนาด



ระเบียงภาพ


อ้างอิง

  1. "L'ensemble de la Cathédrale Notre-Dame à l'exception de l'orgue de choeur (partie instrumentale et buffet)". Patrimoine Wallon (ภาษาฝรั่งเศส). Direction de la Protection - Région Wallone. สืบค้นเมื่อ 7 July 2011. - n° 57081-CLT-0002-01 - 5 February 1936

บรรณานุกรม

  • Jean Dumoulin et Jacques Pycke La Cathédrale de Tournai, Éditions Casterman, Tournai, ISBN| 2-203-28761-6, 1985.
  • Claude Alsteen Un amour de cathédrale, PAC Hainaut Occidental, Tournai, 1990.
  • Jean Housen, "Tournai - cathédrale Notre-Dame", dans Bulletin de la Commission royale des monuments, sites et fouilles, tome 18, 2004-2005, pp. 55-57.

ดูเพิ่ม

  •   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Cathédrale Notre-Dame, Tournai
  • (ฝรั่งเศส) เว็บไซต์ของมุขมณฑลตูร์แน Evêché de Tournai : Cathédrale Notre-Dame de Tournai - patrimoine et découverte 2006-12-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  • (ฝรั่งเศส) เว็บไซด์ของมูลนิธิน็อตร์-ดาม
  • (ฝรั่งเศส) เว็บไซต์ของเทศบาลเมืองตูร์แน
  • (ฝรั่งเศส) คำอธิบายขององค์การยูเนสโก
  • (อังกฤษ) (ฝรั่งเศส) Document d'évaluation (2000) Évaluation préalable à l'inscription au patrimoine mondial réalisée par l'ICOMOS
  • (ฝรั่งเศส) Daniel Ramée - Histoire générale de l'architecture publ. 1862 (page 1039)
  • (ฝรั่งเศส) หลักฐานทางโบราณคดีของอาสนวิหารแม่พระแห่งตูร์แน

มหาว, หารต, แน, หร, อม, อเต, มว, อาสนว, หารแม, พระแห, งต, แน, ฝร, งเศส, cathédrale, notre, dame, tournai, ตช, onze, lieve, vrouw, doornik, เป, นอาสนว, หารโรม, นคาทอล, งเป, นท, งของม, ขนายกประจำม, ขมณฑลต, แน, diocese, tournai, งอย, เม, องต, แน, มณฑลแอโน, เขตว, . mhawiharturaen hruxmichuxetmwa xasnwiharaemphraaehngturaen frngess Cathedrale Notre Dame de Tournai dtch Onze Lieve Vrouw van Doornik epnxasnwiharormnkhathxlik sungepnthitngkhxngmukhnaykpracamukhmnthlturaen Diocese of Tournai tngxyuthiemuxngturaen mnthlaexon ekhtwllun inpraethsebleyiym odysrangkhunephuxxuthisihaekphranangmariyphrhmcarimhawiharturaenmhawiharaehngnithuxepnmhawiharaehngediywinpraethsebleyiymsungtngicsrangephuxmithanaepnxasnwihar xngkvs Cathedral sungcdepnphlnganchinexkkhxngsthaptykrrmkxthikaebbturaen Gothique tournaisien sungepnsthaptykrrmchwngepliynphanrahwangormaenskkbkxthikthiphbidmakinphumiphakhaethbni mhawiharturaenidrbkarkhunthaebiynepnxnusrnsthansakhykhxngphumiphakhwllun frngess Patrimoine immobilier classe de la Region wallonne emuxpi kh s 1936 1 aelatxmaidrbkhunthaebiynepnmrdkolkodyxngkhkaryuensok emuxpikh s 2000 xasnwiharaemphraaehngturaen aehlngmrdkolkodyyuensokmhawiharbriewnaekhnkangekhnpraethsturaen ebleyiympraephthmrdkthangwthnthrrmeknthphicarnai ivxangxing1009prawtikarkhunthaebiynkhunthaebiyn2544 khnakrrmkarsmythi 25 thitngkhxngmhawiharturaen inpraeths Belgium chuxtamthiidkhunthaebiyninbychiaehlngmrdkolk phumiphakhthicdaebngodyyuensokenuxha 1 prawti 2 khnad 3 raebiyngphaph 4 xangxing 5 brrnanukrm 6 duephimprawti aekikhinbriewnsthanthitngkhxngmhawiharnnekhyepnthitngkhxngmhawiharinxditthung 3 hlng odyhlngaerknnsrangkhuninsmykhriststwrrsthi 5 sungmihlkthanphbthungkarkxsranginthanaobsthephuxxuthisihaeknkbuyxaelxaetraehngturaen hnunginmukhnaykaehngturaeninchwngaerkkhxngprawtisastrinpikh s 532 nkbuyemdar mukhnaykladbthi 14 aehngnwyng phusungkxnhnaniinpikh s 531 nnidihyaythitngkhxngmukhmnthlaehngaesng kxngaetng ipxyuemuxngnwyngaethn idrbeluxkepnmukhnaykaehngturaenkhwbdwyxiktaaehnnghnung sungthaihsxngmukhmnthlnipkkhrxngrwmkn odyeriykepn mukhmnthlnwyng turaen cnkrathngpikh s 1146 emuxsmedcphrasntapapayucinthi 3 mirbsngihaeykepnkhnlamukhmnthlinchwngkhriststwrrsthi 9 11 nnidmikarkxsrangmhawiharkhunepnhlngthisxng odytamprawtithrabwamikarekidxkhkhiphykhrngihycanwnsxngkhrng inpikh s 881 aela kh s 1066 sunginaetlakhrngkmikarburnasxmaesmihklbmaxyuinsphaphedim txmainpikh s 1092 idmikarkxtngaexbbiynkbuymartinaehngturaen frngess abbaye Saint Martin de Tournai xikthngyngepnpithisinsudlngkhxngorkhrabadkhrngrayaerngihy sungeriykknwa Grand Peste odyidmipraephnisakhyephuxralukthungsthankarnnnodyidklaymaepnpraephniihykhxngchawturaen eriykwa krxng opresssiyng frngess Grande Procession sungyngmixyuinpccubnthukwnxathitythisxngineduxnknyaynkhxngaetlapitxmachwngtnkhriststwrrsthi 12 iderimmikarkxtnglththibuchaphraaemkhuninturaen xikthngkhwammngkhngkhxngemuxngrwmthngkhwamtxngkarthicaaeykmukhmnthlxxkcaknwyng cungidmikarphlkdnihsrangmhawiharhlngpccubnkhunthituraen sungthuxepnwiharhlngthisamthisrangbriewnthiaehngni karkxsrangerimcakthistawntkipyngthistawnxxk erimthibriewnklangobsth ipyngbriewnrxngephlngswd odybriewnhlngkhannerimkhunokhrngsranginchwngpikh s 1142 1150inpikh s 1146 mukhmnthlturaenkidaeykxxkcakmukhmnthlnwyngxyangsinechingodyphrabychakhxngsmedcphrasntapapayucinthi 3 xasnwiharaehngihmnicungidrbkareskkhunepnxasnwiharemuxwnthi 9 phvsphakhm kh s 1171 sungyngthuxepnwnsakhykhxngmhawiharaehngnicnthungpccubntxmainpikh s 1243 mukhnaykwxlaetr edx marwi iderimokhrngkarprbprungswnbriewnrxngephlngswdihepnaebbkxthikaeryxnxng tamsmyniym odyerimcakkarruxthxnswnbriewnrxngephlngswdsungepnaebbedim ormaensk odyidesrcsinlnginpikh s 1255 odykarprbprungkhrngniidmiaerngbndalicmakcakmhawiharxaemiyng aelaswsngepnxyangmak dwykarxxkaebbinkhnadthisungoprng kblwdlayxnxxnchxy odybriewnthisrangihmnimikhnadkhwamyawphxkbcudtdklangobsthrwmknkbbriewnklangobsthaebbormaenskediminchwngtnkhriststwrrsthi 13 idmikarerimburnaswnkhxnghlngkhaokhngbriewnaekhnkangekhnphayitkarpkkhrxngkhxngmukhnaykexetiyn odyinchwngniidmikarkxsranghxkhxyklangaelahxrakhngthngsitxmainchwngtnkhriststwrrsthi 14 idmikarerimburnaswnkhxnghnabnhlkkhxngwiharfngthistawntk odyburnaephiyngswnmukhthangekhaepnaebbsthaptykrrmkxthikechnknemuxwnthi 23 singhakhm kh s 1566 idmikarbukrukxasnwiharodyphukhlnglththithalayrupekharph sungidthalayngantkaetngphayintngaetsmyyukhklangipekuxbhmdsin txmakarptiwtifrngesskidmikarthalay khomyekhruxngeruxnaelaekhruxngtkaetngphayin rwmthung aethnbucha hinxxn rakhng chakkangekhn aethnethsn l sungtxmainphayhlngcakkhwamtklng kh s 1801 aelwcungidmikarfunfuxasnwiharkhunihmthilaelklanxy odykhwamchwyehluxkhxngmukhnaykaehngturaenthngsxngxngkhinsmynn khux mukhnaykfrxngsw ochaesf xirn sungepnphurwbrwmngansilpathiswyngamcakwiharxunthithukyublng odyechphaaswnkhxngphunhinxxnbriewnrxngephlngswd aelaaethnbuchaidnamacakobsthkhxngaexbbiynkbuymartinaehngturaensungodnyublng aelaxikxngkhhnungkhux mukhnaykkaspar ochaesf labi sungepnphurierimkarburnakhrngihythikinewlayawnanthungkwasisibpiinsngkhramolkkhrngthisxng turaenepnsthanthithithukthlmodykxngthpheyxrmnemuxeduxnphvsphakhm kh s 1940 odyidthalayemuxngipmak rwmthngchaeplaemphrainsthaptykrrmkxthikyukhtnkhriststwrrsthi 16 sungekhytngxyubriewntidkbthangedinkhangfngthisehnuxkhxngbriewnklangobsth sungchaeplhlngnithukthalayhmdsin aelamiidmikarsrangihminphayhlngemuxwnthi 14 singhakhm kh s 1999 idmiphayuthxrnaodekhaphanbriewnxasnwihar odyhlngcakidmikarkhanwnaelawdkhwamsmdulkhxngtwxakharaelahxrakhngthnghaaelw idmikhwamkngwlekidkhuninkhwamaekhngaerngkhxngbriewnokhrngsrangmhawihar odythangethsbalaehngturaen mnthlaexon rwmthngmukhmnthlturaen iderimthaokhrngkarburnakhrngihyephuxepnchubchiwitkhxngxasnwiharaehngnikhunxikkhrngkhnad aekikhkhwamyawodyrwm 134 emtr ethaknkbmhawiharsxlsbri swnmhawiharnxthr damaehngparismikhwamyawephiyng 127 emtr khwamyawkhxngbriewnrxngephlngswd rwmcrmukh aelachaeplkhang 58 emtr makkwamhawiharnxthr damaehngparissungmikhwamyaw 38 emtr aelanxykwamhawiharxaemiyngsungmikhwamyaw 64 emtr khwamyawkhxngbriewnrxngephlngswd imrwmcrmukh aelachaeplkhang 45 emtr makkwamhawiharxaemiyng thimikhwamyawephiyng 42 emtr khwamyawkhxngaekhnkangekhn 67 emtr ethiybkbmhawiharnxthr damaehngparissungyawephiyng 48 emtr khwamkwangkhxngaekhnkangekhn 14 emtr ethaknkbmhawiharnxthr damaehngparis khwamyangkhxngbriewnklangobsth 48 emtr khwamkwangkhxngbriewnklangobsth imrwmthangedinkhang 11 emtr khwamkwangkhxngbriewnklangobsthaelathangedinkhang 20 emtr khwamkwangkhxngbriewnrxngephlngswd imrwmcrmukh 12 6 emtr contre 14 6 a Amiens khwamsungkhxnghxrakhng 83 emtr ethiybkbmhawiharnxthr damaehngparissungsungephiyng 69 emtr khwamsungcrdephdanbriewnaekhnkangekhn 50 emtr swnthisungthisudphayinmhawihar khwamsungkhxngbriewnklangobsthaebbormaensk 26 emtr khwamsungkhxngbriewnrxngephlngswdaebbkxthik 36 emtr ethiybkbmhawiharnxthr damaehngparissungsungephiyng 33 50 emtr mhawiharxaemiyngthi 42 30 emtr aelamhawiharobaewthi 48 50 emtr raebiyngphaph aekikh phaphthaycakekhruxngbin briewnklangobsth hnhnaipyngbriewnrxngephlngswd phaphwadaesdngtnaebbkhxngmhawiharinsmyormaensk casngektbriewnrxngephlngswd danhna aelahxrakhngthiimidsrangxik 2 hx danhlng aephnphngkhxngwihar phaphekhiyn The issue of souls in purgatory pramanpikh s 1635 odycitrkrepetxr epal ruxebins hnatangkuhlab odycharl aebnwiya smystwrrsthi 19 aelaxxraeknihy odyduwkhrxaek kh s 1854 xangxing aekikh L ensemble de la Cathedrale Notre Dame a l exception de l orgue de choeur partie instrumentale et buffet Patrimoine Wallon phasafrngess Direction de la Protection Region Wallone subkhnemux 7 July 2011 n 57081 CLT 0002 01 5 February 1936brrnanukrm aekikhJean Dumoulin et Jacques Pycke La Cathedrale de Tournai Editions Casterman Tournai ISBN 2 203 28761 6 1985 Claude Alsteen Un amour de cathedrale PAC Hainaut Occidental Tournai 1990 Jean Housen Tournai cathedrale Notre Dame dans Bulletin de la Commission royale des monuments sites et fouilles tome 18 2004 2005 pp 55 57 duephim aekikh wikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Cathedrale Notre Dame Tournai frngess ewbistkhxngmukhmnthlturaen Eveche de Tournai Cathedrale Notre Dame de Tournai patrimoine et decouverte Archived 2006 12 22 thi ewyaebkaemchchin frngess ewbisdkhxngmulnithinxtr dam frngess ewbistkhxngethsbalemuxngturaen frngess khaxthibaykhxngxngkhkaryuensok xngkvs frngess Document d evaluation 2000 Evaluation prealable a l inscription au patrimoine mondial realisee par l ICOMOS frngess Daniel Ramee Histoire generale de l architecture publ 1862 page 1039 frngess hlkthanthangobrankhdikhxngxasnwiharaemphraaehngturaenekhathungcak https th wikipedia org w index php title mhawiharturaen amp oldid 9579356, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม