มะกล่ำตาหนู มะกล่ำเครือ หรือ ก่ำเคือ (อังกฤษ: Jequirity) เป็นพืชไม้เถาในวงศ์ถั่ว เมล็ดมีพิษ หรือที่รู้จักกันในชื่อ "Gunja" ในภาษาสันสกฤต เป็นพื้นพื้นเมืองของประเทศอินโดนีเซีย เติบโตได้ดีในเขตร้อนและใกล้เขตร้อน ทำให้มีแนวโน้มที่จะกลายเป็นวัชพืชต่างถิ่นที่รุกรานในพื้นที่ที่มะกล่ำตาหนูถูกนำเข้ามา
มะกล่ำตาหนูยังมีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ อีกดังนี้: กล่ำเครือ กล่ำตาไก่ มะกล่ำเครือ มะกล่ำแดง มะแค๊ก (เชียงใหม่) เกมกรอม (สุรินทร์) ชะเอมเทศ ตากล่ำ (กลาง) มะขามเถา ไม้ไฟ (ตรัง) หมากกล่ำตาแดง (ตะวันออกเฉียงเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ มะกล่ำตาหนูเป็นพรรณไม้เถา ลำต้นเล็ก มีขนสั้น ๆ ขึ้นประปราย ใบเป็นใบรวม มีใบย่อยเรียงสลับกันคล้ายขนนก ยาวประมาณ 3.8-10 ซม. ใบย่อยเป็นรูปกลมถึงรี ปลายใบแหลมมน โคนใบกลมมน ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยง ใบมีขนาดยาว 5-20 ม.ม. กว้างประมาณ 3-8 ม.ม. ใต้ท้องใบมีขนเล็กน้อย ดอกเป็นช่อตามบริเวณง่ามใบ ดอกมีกลีบเลี้ยงเป็นสีเขียวเรียงซ้อนกันตามเข็มนาฬิกา กลีบมีรอยหยัก 4 รอย สีขาว ผิวข้างนอกมีขนนุ่มปกคลุม ผลเป็นฝัก พองเป็นคลื่นเมล็ด ฝักเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ฝักอ่อนมีสีเขียว เนื้อเปลือกฝักจะเหนียว เมื่อแก่จะแตกอ้าออกจากกัน ข้างในมีเมล็ด 1-5 เมล็ด เมล็ดเป็นรูปกลมรี สีแดง บริเวณขั้วมีจุดสีดำ ผิวเรียบเกลี้ยง เมล็ดเหนียวและแข็ง
พิษ พิษที่มีอยู่ในมะกล่ำตาหนูเป็นพิษที่คล้ายกับไรซินที่เรียกว่าเอบริน (abrin) ประกอบไปด้วยโปรตีนย่อยของตัวคือ A และ B สาย B จะทำให้การแพร่เข้าสู่เซลล์ของเอบรินสะดวกขึ้นด้วยการพันเข้ากับโปรตีนขนส่งบนพลาสมา เมมเบรนซึ่งจะช่วยขนส่งพิษเข้าสู่เซลล์ ภายในเซลล์สาย A จะป้องกันการสังเคราะห์โปรตีนด้วยการหยุดยั้งการทำงานของ 26S ของไรโบโซม หนึ่งโมเลกุลของเอบรินสามารถหยุดการทำงานของไรโบโซมได้ถึง 1,500 ไรโบโซมต่อวินาที นอกจากนี้ยังมีสารแอกกลูตินิน (Abrus agglutinin) ซึ่งพบได้ในสารสกัดน้ำของเมล็ดมะกล่ำตาหนู มีฤทธิ์ทำให้เม็ดเลือดแดงในเลือดคนจับตัวกัน อาการเมื่อได้รับพิษจะแสดงเช่นเดียวกับไรซิน ยกเว้นเอบรินจะแสดงอาการออกมาหลายรูปแบบมากกว่า เอบรินสามารถทำให้ถึงตายได้เมื่อได้รับน้อยกว่า 3 μg
มะกล่ำตาหนูถูกเรียกว่า "kudri mani" ในภาษาทมิฬและถูกใช้ในหลักการณ์แพทย์สิทธะมากว่าหนึ่งร้อยปี สิทธะชาวทมิฬรู้ถึงพิษของมะกล่ำตาหนูและเสนอวิธีทำให้บริสุทธิ์หรือที่เรียกว่า "suththi seythal" การต้มเมล็ดในนมและตากแห้งจะช่วยกำจัดพิษได้
การใช้ประโยชน์ ในรากมีสารที่มีรสหวานคล้ายชะเอม ใช้เป็นยาทาภายนอก แก้กลากเกลื้อน ฆ่าพยาธิผิวหนัง ฝีมีหนอง รากมีรสหวาน ใช้แก้เจ็บคอ หลอดลมอักเสบ ใบมีรสหวาน ใช้แก้เจ็บคอขับปัสสาวะ น้ำหนักของเมล็ดมะกล่ำตาหนู 1 เมล็ดใช้เทียบเป็นหน่วยกล่อมในมาตราชั่งตวงวัดโบราณ โดย 4 เมล็ดข้าวเปลือกเป็น 1 กล่อม และ 2 กล่อมเป็น 1 กล่ำ
อ้างอิง - สำนักงานหอพรรณไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ -- กรุงเทพมหานคร : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, พ.ศ. 2549
- พจนานุกรมสมุนไพรไทย, ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
- Stripe F& Barbieri L. Symposium: Molecular Mechanisms of Toxicity, Toxic Lectins from Plants. Human Toxicology 5 (2); 1986: 108-9.
- ชยันต์ พิเชียรสุนทร ศุภชัย ติยวรนันท์ และ วิเชียร จีรวงศ์. คู่มือเภสัชกรรมแผนไทยเล่ม 6 เภสัชกรรม. กทม. อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. 2555. หน้า 63 – 65
แหล่งข้อมูลอื่น - ITIS * North America: Abrus precatorius[ลิงก์เสีย]
มะกล, ำตาหน, การจำแนกช, นทางว, ทยาศาสตร, อาณาจ, กร, plantaeหมวด, magnoliophytaช, magnoliopsidaอ, นด, fabalesวงศ, fabaceaeวงศ, อย, faboideaeเผ, abreaeสก, abrusสป, precatoriusช, อทว, นามabrus, precatoriusl, 1753, abrus, precatorius, มะกล, ำเคร, หร, ำเค, งกฤษ, je. maklatahnukarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Plantaehmwd Magnoliophytachn Magnoliopsidaxndb Fabaleswngs Fabaceaewngsyxy Faboideaeepha Abreaeskul Abrusspichis A precatoriuschuxthwinamAbrus precatoriusL 1753 Abrus precatorius maklatahnu maklaekhrux hrux kaekhux xngkvs Jequirity epnphuchimethainwngsthw emldmiphis hruxthiruckkninchux Gunja inphasasnskvt epnphunphunemuxngkhxngpraethsxinodniesiy etibotiddiinekhtrxnaelaiklekhtrxn thaihmiaenwonmthicaklayepnwchphuchtangthinthirukraninphunthithimaklatahnuthuknaekhamamaklatahnuyngmichuxphunemuxngxun xikdngni klaekhrux klataik maklaekhrux maklaaedng maaekhk echiyngihm ekmkrxm surinthr chaexmeths takla klang makhametha imif trng hmakklataaedng tawnxxkechiyngehnux 1 enuxha 1 lksnathangphvkssastr 2 phis 3 karichpraoychn 4 xangxing 5 aehlngkhxmulxunlksnathangphvkssastr aekikhmaklatahnuepnphrrnimetha latnelk mikhnsn khunprapray ibepnibrwm miibyxyeriyngslbknkhlaykhnnk yawpraman 3 8 10 sm ibyxyepnrupklmthungri playibaehlmmn okhnibklmmn khxbiberiyb phiwibekliyng ibmikhnadyaw 5 20 m m kwangpraman 3 8 m m itthxngibmikhnelknxy dxkepnchxtambriewnngamib dxkmiklibeliyngepnsiekhiyweriyngsxnkntamekhmnalika klibmirxyhyk 4 rxy sikhaw phiwkhangnxkmikhnnumpkkhlum phlepnfk phxngepnkhlunemld fkepnrupsiehliymphunpha fkxxnmisiekhiyw enuxepluxkfkcaehniyw emuxaekcaaetkxaxxkcakkn khanginmiemld 1 5 emld emldepnrupklmri siaedng briewnkhwmicudsida phiweriybekliyng emldehniywaelaaekhng 2 phis aekikhphisthimixyuinmaklatahnuepnphisthikhlaykbirsinthieriykwaexbrin abrin prakxbipdwyoprtinyxykhxngtwkhux A aela B say B cathaihkaraephrekhasuesllkhxngexbrinsadwkkhundwykarphnekhakboprtinkhnsngbnphlasma emmebrnsungcachwykhnsngphisekhasuesll phayinesllsay A capxngknkarsngekhraahoprtindwykarhyudyngkarthangankhxng 26S khxngirobosm 3 hnungomelkulkhxngexbrinsamarthhyudkarthangankhxngirobosmidthung 1 500 irobosmtxwinathi nxkcakniyngmisaraexkklutinin Abrus agglutinin sungphbidinsarskdnakhxngemldmaklatahnu mivththithaihemdeluxdaedngineluxdkhncbtwkn xakaremuxidrbphiscaaesdngechnediywkbirsin ykewnexbrincaaesdngxakarxxkmahlayrupaebbmakkwa exbrinsamarththaihthungtayidemuxidrbnxykwa 3 mgmaklatahnuthukeriykwa kudri mani inphasathmilaelathukichinhlkkarnaephthysiththamakwahnungrxypi siththachawthmilruthungphiskhxngmaklatahnuaelaesnxwithithaihbrisuththihruxthieriykwa suththi seythal kartmemldinnmaelatakaehngcachwykacdphisidkarichpraoychn aekikhinrakmisarthimirshwankhlaychaexm ichepnyathaphaynxk aekklakekluxn khaphyathiphiwhnng fimihnxng rakmirshwan ichaekecbkhx hlxdlmxkesb ibmirshwan ichaekecbkhxkhbpssawa nahnkkhxngemldmaklatahnu 1 emldichethiybepnhnwyklxminmatrachngtwngwdobran ody 4 emldkhawepluxkepn 1 klxm aela 2 klxmepn 1 kla 4 xangxing aekikh sanknganhxphrrnim chuxphrrnimaehngpraethsithy etm smitinnthn krungethphmhankhr krmxuthyanaehngchati stwpa aelaphnthuphuch ph s 2549 phcnanukrmsmuniphrithy dr withy ethiyngburnthrrm Stripe F amp Barbieri L Symposium Molecular Mechanisms of Toxicity Toxic Lectins from Plants Human Toxicology 5 2 1986 108 9 chynt phiechiyrsunthr suphchy tiywrnnth aela wiechiyr cirwngs khumuxephschkrrmaephnithyelm 6 ephschkrrm kthm xmrinthrphrintingaexndphblichching 2555 hna 63 65aehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb Jequiritykhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb maklatahnuwikispichismikhxmulphasaxngkvsekiywkb Abrus precatoriusITIS North America Abrus precatorius lingkesiy ekhathungcak https th wikipedia org w index php title maklatahnu amp oldid 9579431, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม