รถไฟฟ้าขนส่งมวลชนจังหวัดเชียงใหม่

รถไฟฟ้าขนส่งมวลชนจังหวัดเชียงใหม่ เป็นโครงการก่อสร้างรถไฟฟ้าในพื้นที่เทศบาลนครเชียงใหม่และชานเมืองเชียงใหม่ โดยมีการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยเป็นผู้รับผิดชอบ แผนแม่บทรถไฟฟ้าจังหวัดเชียงใหม่แบ่งออกเป็นสามสายทั้งแบบระดับดินและใต้ดิน มูลค่าลงทุนรวมทั้งสิ้น 95,321 ล้านบาท ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนออกแบบและศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม

ภูมิหลัง

แนวคิดเรื่องการมีรถไฟฟ้าในเทศบาลนครเชียงใหม่และพื้นที่ต่อเนื่องนั้น เป็นสิ่งที่พูดถึงอย่างจริงจังในการศึกษาเพื่อจัดทำระบบขนส่งมวลชนสาธารณะสำหรับเมืองเชียงใหม่  ซึ่งที่ผ่านมาได้ดำเนินการแล้ว 4 ครั้ง  ได้แก่

1. ปี พ.ศ. 2537  ดำเนินการโดยการทางพิเศษ  มีการนำเสนอถึงการนำรถไฟฟ้าใต้ดินมาใช้  และได้ดำเนินการถึงขั้นมีการออกแบบในรายละเอียด แต่ในช่วงเวลาดังกล่าวได้เกิดการปรับเปลี่ยนหน้าที่ความรับผิดชอบของการทางพิเศษขึ้น  โดยมีการจัดตั้งองค์การรถไฟฟ้ามหานคร  หรือ รฟม. ขึ้นมารับผิดชอบงานด้านรถไฟฟ้าโดยเฉพาะ ซึ่งในเวลานั้นทาง รฟม. ได้มุ่งให้ความสำคัญในการจัดสร้างระบบรถไฟฟ้าในกรุงเทพมหานครเป็นหลัก จึงทำให้ไม่ได้สานต่อโครงการนี้
2. ปี พ.ศ. 2548  ดำเนินการโดยสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร  หรือ สนข. มีการดำเนินการถึงขั้นออกแบบในรายละเอียดของระบบรถไฟฟ้าสำหรับเมืองเชียงใหม่  แต่หลังจากทำการศึกษาเสร็จสิ้นก็เกิดการรัฐประหาร  มีการเปลี่ยนแปลงนโยบายของรัฐบาลในหลายๆ ด้าน  ทำให้โครงการนี้ไม่ได้รับการผลักดันต่อ
3. ปี พ.ศ. 2557  ดำเนินการโดยสำนักงานพัฒนาพิงคนคร (องค์การมหาชน)  มีการยกระบบรถไฟฟ้าขึ้นเป็นหนึ่งในตัวเลือก  แต่การดำเนินการยังไม่ได้คืบหน้ามากนัก  และยุติลงหลังจากกระทรวงคมนาคมได้มอบหมายให้ สนข. ศึกษาเพื่อจัดทำระบบขนส่งมวลชนสาธารณะสำหรับเมืองเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 2559
4. ปี พ.ศ. 2559  ดำเนินการโดย สนข.  ซึ่งได้นำเสนอแผนแม่บท ประกอบด้วยรถไฟฟ้ารางเบา หรือ Light Rail Transit (LRT) 3 เส้นทาง และระบบ Feeder ที่เป็นรถเมล์โดยสารสาธารณะ 14 เส้นทาง มีระยะทางรวมประมาณ 210 กม. โดยคณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก ได้มีมติให้ รฟม. ดำเนินการออกแบบทางวิศวกรรม เพื่อก่อสร้างต่อไป

เส้นทาง

เส้นทาง	มูลค่าลงทุน (ล้านบาท)	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จำนวนสถานี	ต้นทาง	ปลายทาง
■ สายสีแดง	28,726.80	16.50	16	โรงพยาบาลนครพิงค์	แยกแม่เหียะสมานสามัคคี
■ สายสีน้ำเงิน	30,399.82	10.47	13	สวนสัตว์เชียงใหม่	แยกศรีบัวเงินพัฒนา
■ สายสีเขียว	36,195.04	11.92	10	แยกรวมโชคมีชัย	ท่าอากาศยานเชียงใหม่
รวม	95,321.66	38.89	37*

หมายเหตุ: * กรณีนับสถานีร่วมเป็นหนึ่งสถานี

ปัญหาและอุปสรรค

มีการคัดค้านจากประชาชนบางส่วนในการก่อสร้างรถไฟฟ้ายกระดับ (elevated railway) หรือรถไฟลอยฟ้า ด้วยเหตุผลว่าอาจจะบดบังและทำลายทัศนียภาพของเมือง โดยเฉพาะในพื้นที่เขตเมืองเก่าและพื้นที่ใกล้ดอยสุเทพ และคัดค้านการสร้างรถไฟฟ้าใต้ดินในพื้นที่ที่มีความอ่อนไหวทางด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม โดยเฉพาะพื้นที่ในเขตที่จะเสนอให้เป็นมรดกโลก อันได้แก่ พื้นที่ในเขตกำแพงเมืองเก่า พื้นที่เมืองเก่าในเขตแนวกำแพงดินและพื้นที่ในเขตเวียงสวนดอก

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา. พระราชกฤษฎีกา กำหนดจังหวัดให้การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยดำเนินกิจการรถไฟฟ้า พ.ศ. 2562 เล่ม 136 ตอนที่ 44 ก. วันที่ 6 เมษายน 2562.
2. ลุยสร้างรถไฟฟ้าหัวเมืองใหญ่ เชียงใหม่ ภูเก็ต โคราช พิษณุโลก มูลค่า 1.8 แสนล้าน ข่าวสด. 17 ตุลาคม 2561.
3. บุญส่ง สัตโยภาส. "เชียงใหม่จะมีระบบขนส่งสาธารณะได้อย่างไร?"
4. อิศรา กันแตง. "การทำงานของคณะทำงานผลักดันเชียงใหม่สู่เมืองมรดกโลก (ตอนที่ 2)".

ดูเพิ่ม

• การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย
• ระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในประเทศไทย