ราชดัด
| ราชดัด | |
|---|---|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Rosids |
| อันดับ: | Sapindales |
| วงศ์: | Simaroubaceae |
| สกุล: | Brucea |
| สปีชีส์: | B. javanica |
| ชื่อทวินาม | |
| Brucea javanica | |
ราชดัด ชื่อวิทยาศาสตร์: Brucea javanica (L.) Merr. เป็นพืชในวงศ์ Simaroubaceae ชื่ออื่น ๆ คือ ดีคน (อุบลราชธานีและภาคกลาง) กะดัด ฉะดัด (ใต้) กาจับหลัก ยาแก้ฮากขม (เชียงใหม่) พญาดาบหัก (ตราด) เพี้ยฟาน (นครราชสีมา ขอนแก่น) เพียะฟาน (นครศรีธรรมราช) มะลาคา (ปัตตานี) สอยดาว (จันทบุรี) เท้ายายม่อมน้อย มะขี้เหา มะดีควาย
เติบโตตามธรรมชาติในศรีลังกา, อินเดีย ไปจนถึงจีน, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และออสเตรเลีย
ลักษณะ
เป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เปลือกลำต้นเรียบ สีขาวปนเทา มีขนสีเหลืองปกคลุมหนาแน่น ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับเวียนรอบกิ่ง แผ่นใบย่อยรูปขอบขนานแกมรูปไข่ถึงรูปหอกแกมรูปไข่ ขอบใบหยักมนเป็นฟันเลื่อยตลอดทั้งขอบใบ ปลายในแหลม โคนใบมน ผิวใบมีขนนุ่มทั้งสองด้าน เนื้อใบบาง นิ่ม ดอกช่อ เป็นดอกแยกเพศ ดอกย่อยมีขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงมีขนาดเล็กมาก มี 4 แฉก กลีบดอกรูปช้อนใหญ่กว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย สีขาวอมเขียวถึงสีแดงอมเขียวหรือสีม่วง ออกเป็นช่อตามซอกใบและที่ปลายยอด สีอมม่วงหรือสีน้ำตาลแดง กลีบดอกมี 4 กลีบ มีขน เกสรตัวผู้มี 4 อัน ฐานอับเรณูทรงกลมใหญ่ ก้านชูเกสรเป็น 4 พู ผลเป็นผลสด กลมเป็นพวง มีเนื้อ รูปกลม ผิวเรียบเป็นมัน ขนาดเล็ก ออกรวมกลุ่มกัน 1-4 ผล เปลือกผลแข็ง เมื่อผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกมีสีดำ คล้ายเมล็ดมะละกอแห้ง มีเมล็ดเดียว ผิวเรียบ สีน้ำตาล
สรรพคุณ
ราชดัดเป็นพืชสมุนไพรใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศ ในไทย ใช้ผลแก่จัด แก้กระษัย บำรุงน้ำดี บำรุงน้ำเหลือง แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้ลมวิงเวียน แก้อาเจียน แก้เจ็บอก แก้อาเจียนเป็นเลือด เป็นยาบำรุงธาตุ ทำให้เจริญอาหาร ขับพยาธิ แก้โรคบิดไม่มีตัว ท้องร่วง และแก้ไข้มาลาเรีย เมล็ดแห้ง ใช้รักษาโรคผิวหนังจำพวกเกลื้อน ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับลำไส้ ใช้เตรียมเป็นยาคุมธาตุ บำรุงธาตุ รักษาโรคบิดไม่มีตัว โรคพยาธิ แก้ท้องร่วง ราก มีรสขม ต้มน้ำดื่ม เป็นยาแก้ไข้ แก้บิด แก้เสียดท้อง แก้ปวดกล้ามเนื้อ ใช้เคี้ยวกับหมากแก้ไอ ใบ ใช้ตำกับปูนแดงพอกแก้ฝี แก้กลากเกลื้อน ถอนพิษตะขาบ แมงป่อง แก้ตับม้ามโต ต้น รสขม แก้ไข้ แก้ไข้มาลาเรีย ทางจังหวัดอุบลราชธานี ใช้ ราก เข้ายากับนางแซงแดง ฝนกับน้ำดื่ม แก้พิษไข้ ผิดสำแดง ทั้งต้น ต้มน้ำดื่ม แก้ตัวเหลือง ตาเหลือง ในเกาะชวา ใช้ เมล็ดราชดัดเป็นยารักษาโรคลำไส้ ในฟิลิปปินส์ใช้ ผลสดแก้อาการปวดท้อง ในจีนใช้ เป็นยาขับพยาธิในท้อง และยาแก้บิด
อ้างอิง
- ราชดัด
- ราชดัด