รายพระนามพระมหากษัตริย์บัลแกเรีย

พระมหากษัตริย์แห่งบัลแกเรีย ทรงปกครองประเทศอย่างเป็นอิสระทั้งสิ้น 3 ระยะ คือ ระยะแรกตั้งแต่การก่อตั้งจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1 จนถึงช่วงของการพิชิตบัลแกเรียของไบแซนไทน์ (ค.ศ. 681–1018) ระยะที่ 2 ตั้งแต่เหตุการณ์การก่อการกำเริบของอาแซนและแปเตอร์ ซึ่งก่อให้เกิดการจัดตั้งจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2 จนถึงช่วงของการยึดครองส่วนที่เหลือของราชรัฐในดินแดนบัลแกเรียเข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิออตโตมัน (ค.ศ. 1185–1396) และช่วงที่ 3 เมื่อมีการจัดตั้งรัฐอิสระบัลแกเรีย จนถึงช่วงของการล้มล้างระบบกษัตริย์ด้วยการลงประชามติว่าด้วยสาธารณรัฐบัลแกเรีย ค.ศ. 1946 (ค.ศ. 1878–1946)

ซาร์ แห่งราชอาณาจักรบัลแกเรีย
ราชาธิปไตยในอดีต
ธงประจำพระองค์ของซาร์
ซาร์ซีแมออนที่ 2 แห่งบัลแกเรีย พระมหากษัตริย์แห่งบัลแกเรียองค์สุดท้าย
ปฐมกษัตริย์	ข่านอัสปารุค (ดำรงพระอิสริยยศเป็น ข่าน)
องค์สุดท้าย	ซาร์ซีแมออนที่ 2 (ดำรงพระอิสริยยศเป็น ซาร์)
สถานพำนัก	พระราชวังหลวงบัลแกเรีย, โซเฟีย ราชอาณาจักรบัลแกเรีย
เริ่มระบอบ	พ.ศ. 1224 (ค.ศ. 681)
สิ้นสุดระบอบ	15 กันยายน พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) (1,265 ปี 289 วัน)
ผู้อ้างสิทธิ์	อดีตซาร์ซีแมออนที่ 2

ผู้ปกครองบัลแกเรียระยะแรกใช้พระอิสริยยศ "กานัสอูบีกี" (ข่าน) และในเวลาต่อมาในตำแหน่ง "กเนียส" (เจ้าชาย) ซึ่งใช้ในระยะเวลาสั้นๆ และต่อมาในตำแหน่ง "ซาร์" (จักรพรรดิ) สำหรับพระอิสริยยศ "ซาร์" นั้น มีที่มาจากคำว่าไกซาร์ในภาษาละติน ซึ่งใช้พระอิสริยยศนี้เป็นครั้งแรกในรัชสมัยของซาร์ซีแมออนที่ 1 แห่งบัลแกเรียหลังจากที่ได้รับชัยชนะเหนือจักรวรรดิไบแซนไทน์ใน ค.ศ. 913 และหลังจากนั้นผู้ปกครองบัลแกเรียจะใช้พระอิสริยยศนี้จนกระทั่งบัลแกเรียตกเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิออตโตมันใน ค.ศ. 1396 หลังจากมีการก่อตั้งบัลแกเรียขึ้นมาใหม่ในฐานะประเทศราชของออตโตมันใน ค.ศ. 1878 ผู้ปกครองพระองค์แรกของบัลแกเรียยุคใหม่อย่างเจ้าชายอาแลกซันเดอร์ที่ 1 ทรงเลือกใช้พระอิสริยยศ "กเนียส" (เจ้าชาย) และเมื่อบัลแกเรียได้รับอิสรภาพโดยนิตินัยใน ค.ศ. 1908 ผู้ปกครองบัลแกเรียในขณะนั้นอย่างแฟร์ดีนันต์ที่ 1 ทรงเลือกใช้พระอิสริยยศซาร์อีกครั้ง รวมทั้งพระทายาทของพระองค์ คือ ซาร์บอริสที่ 3 และซาร์ซีแมออนที่ 2 จนกระทั่งเกิดการล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ใน ค.ศ. 1946 ในช่วงสมัยจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1 และที่ 2 ตำแหน่งซาร์นั้นมีความหมายว่า "จักรพรรดิ" ในขณะที่ในภาษาบัลแกเรียสมัยใหม่ตำแหน่งนี้มีความหมายว่า "พระมหากษัตริย์"

สำหรับรายพระนามในหน้านี้ไม่รวมผู้ปกครองชนบัลการ์ของเกรตบัลแกเรียเก่าและผู้อ้างสิทธิ์ที่ไม่ประสบความสำเร็จในการแย่งชิงราชบัลลังก์

จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1

ราชวงศ์ดูลอ

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
1		ข่านอัสปารุค บัลแกเรีย: Аспарух (Asparuh)	ป. ค.ศ. 640	ค.ศ. 701 แม่น้ำนีเปอร์	ค.ศ. 681–701	พระโอรสของข่านกุบรัตแห่งเกรตบัลแกเรียเก่า หลังจากได้รับชัยชนะในยุทธการที่อองกัลใน ค.ศ. 680 พระองค์ทรงสถาปนาบัลแกเรียขึ้น สวรรคตใน ค.ศ. 701 จากการรบกับชาวคาซาร์
2		ข่านแตร์แวล บัลแกเรีย: Тервел (Tervel)	ค.ศ. 675 จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1	ค.ศ. 721 จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1	ค.ศ. 701–721	ได้รับพระอิสริยยศซีซาร์จากการช่วยเหลือจักรพรรดิจัสติเนียนที่ 2ในการกู้คืนพระราชบัลลังก์ใน ค.ศ. 705 พระองค์ยังให้ความช่วยเหลือไบแซนไทน์ในสงครามการล้อมกรุงคอนสแตนติโนเปิล (ค.ศ. 717–718) พระองค์สวรรคต ค.ศ. 721
3		ข่านกอร์แมซีย์ บัลแกเรีย: Кормесий (Kormesiy)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 738	ค.ศ. 721–738	ไม่ทราบวันสวรรคต
4		ข่านแซวาร์ บัลแกเรีย: Севар (Sevar)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 753 (ไม่แน่นอน)	ค.ศ. 738–753	ข่านพระองค์สุดท้ายจากราชวงศ์ดูลอ อาจจะสวรรคตหรือถูกถอดถอนจากบัลลังก์ใน ค.ศ. 753

ตระกูลวอกิล (ครั้งที่ 1)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
5		ข่านกอร์มีซอช บัลแกเรีย: Кормисош (Kormisosh)	ไม่ทราบ	ไม่ทราบ	ค.ศ. 753–756	เป็นยุคเริ่มต้นของปัญหาความมั่นคงภายใน ถูกถอดถอน ค.ศ. 756
6		ข่านวีแนค บัลแกเรีย: Винех (Vineh)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 762	ค.ศ. 756–762	ถูกปลงพระชนม์ ค.ศ 762

ตระกูลอูเกน

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
7		ข่านแตแลตส์ บัลแกเรีย: Телец (Telets)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 765	ค.ศ. 762–765	ถูกปลงพระชนม์ ค.ศ 765

ยุคไร้ราชวงศ์ (ครั้งที่ 1)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
8		ข่านซาบิน บัลแกเรีย: Сабин (Sabin)	ไม่ทราบ	ไม่ทราบ	ค.ศ. 765–766	อาจมีเชื้อสายชาวสลาฟ ถูกสภาประชาชนถอดถอนใน ค.ศ. 766 ลี้ภัยไปอยู่ไบแซนไทน์

ตระกูลวอกิล (ครั้งที่ 2)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
9		ข่านอูมอร์ บัลแกเรีย: Умор (Umor)	ไม่ทราบ	ไม่ทราบ	ค.ศ. 766	ครองราชย์ 40 วัน ถูกถอดถอนใน ค.ศ. 766 และลี้ภัยไปอยู่ไบแซนไทน์

ยุคไร้ราชวงศ์ (ครั้งที่ 2)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
10		ข่านตอกตู บัลแกเรีย: Токту (Toktu)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 767	ค.ศ. 766–767	ถูกฝ่ายตรงข้ามปลงพระชนม์ในป่าแถบแม่น้ำดานูบใน ค.ศ. 767
11		ข่านปากัน บัลแกเรีย: Паган (Pagan)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 768	ค.ศ. 767–768	ถูกคนรับใช้ปลงพระชนม์บริเวณภูมิภาควาร์นา

ราชวงศ์ดูลอ (กรุม)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
12		ข่านแตแลริก บัลแกเรีย: Телериг (Telerig)	ค.ศ. 706	ค.ศ. 777 คอนสแตนติโนเปิล, จักรวรรดิไบแซนไทน์	ค.ศ. 768–777	พระโอรสของข่านแตร์แวล หลบหนีไปอยู่คอนสแตนติโนเปิลใน ค.ศ. 777 และเปลี่ยนไปนับถืออีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์
13		ข่านการ์ดัม บัลแกเรีย: Кардам (Kardam)	ค.ศ. 735	ป. ค.ศ. 803	ค.ศ. 777–803	ปัญหาภายในสิ้นสุดลง มีการฟื้นฟูความมั่นคงและเสถียรภาพในประเทศ ไม่ทราบวันสวรรคตที่แน่นอน
14		ข่านกรุม บัลแกเรีย: Крум (Krum)	ไม่ทราบ	13 เมษายน ค.ศ. 814	ค.ศ. 803–814	พระองค์เป็นที่รู้จักจากยุทธการที่ปลิสกา ซึ่งจักรพรรดินิเคฟอรอสที่ 1แห่งไบแซนไทน์สวรรคตในการรบครั้งนี้ ข่านกรุมยังเป็นผู้ริเริ่มกฎหมายลายลักษณ์อักษรขึ้นเป็นครั้งแรกในบัลแกเรีย พระองค์สวรรคตด้วยเหตุที่คาดว่ามาจากพระหทัยวายในวันที่ 13 เมษายน ค.ศ. 814 อย่างไรก็ตามปัจจุบันนี้มีอยู่หลายทฤษฎีที่ใช้อธิบายสาเหตุการสวรรคตของพระองค์
15		ข่านออมูร์ตัก บัลแกเรีย: Омуртаг (Omurtag)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 831	ค.ศ. 814–831	เป็นที่รู้จักในฐานะข่านนักก่อสร้าง ปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินและการเบียดเบียนชาวคริสต์
16		ข่านมาลามีร์ บัลแกเรีย: Маламир (Malamir)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 836	ค.ศ. 831–836	พระโอรสองค์ที่ 3 และองค์เล็กสุดของข่านออมูร์ตัก สวรรคตเมื่อพระชนมายุยังน้อย
17		ข่านแปรซีอันที่ 1 บัลแกเรีย: Пресиан I (Presian I)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 852	ค.ศ. 836–852	เกือบทุกส่วนของภูมิภาคมาซิโดเนียเป็นส่วนหนึ่งของบัลแกเรีย
18		เจ้าชายบอริสที่ 1 บัลแกเรีย: Борис I (Boris I)	ไม่ทราบ	2 พฤษภาคม ค.ศ. 907 แปรสลัฟ, บัลแกเรีย	ค.ศ. 852–889	เกิดกระบวนการเปลี่ยนบัลแกเรียให้เป็นคริสต์ กำหนดให้ภาษาบัลแกเรียเก่าเป็นภาษาราชการของประเทศและคริสตจักร ยอมรับคริสตจักรบัลแกเรียนออร์ทอดอกซ์ สละราชสมบัติ ค.ศ. 883 และสวรรคตวันที่ 2 พฤษภาคม ค.ศ. 902 พระชนมายุประมาณ 80 พรรษา ได้รับการยกย่องให้เป็นนักบุญ
19		เจ้าชายวลาดีมีร์ บัลแกเรีย: Владимир (Vladimir)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 893 (ไม่แน่นอน)	ค.ศ. 889–893	พระโอรสองค์โตของเจ้าชายบอริสที่ 1 พยายามที่จะรื้อฟื้นศาสนาเทงกรี พระบิดาถอดถอนและทำให้พระองค์พระเนตรบอดใน ค.ศ. 893
20		ซาร์ซีแมออนที่ 1 บัลแกเรีย: Симеон I (Simeon I)	ค.ศ. 864/865	27 พฤษภาคม ค.ศ. 927 แปรสลัฟ, บัลแกเรีย	ค.ศ. 893–927	พระโอรสองค์ที่ 3 ของเจ้าชายบอริสที่ 1 ถูกเลี้ยงมาเพื่อให้เป็นนักบวช แต่ได้ราชบัลลังก์จากสภาแห่งแปรสลัฟ บัลแกเรียมีความเจริญและอาณาเขตกว้างไกลมากที่สุด และเป็นยุคทองของวัฒนธรรมบัลแกเรีย สวรรคตจากพระอาการหทัยวายในวันที่ 27 พฤษภาคม ค.ศ. 927 พระชนมายุ 63 พรรษา
21		ซาร์แปเตอร์ที่ 1 บัลแกเรีย: Петър I (Peter I)	ไม่ทราบ	30 มกราคม ค.ศ. 970	ค.ศ. 927–969	พระโอรสพระองค์ที่ 2 ของซาร์ซีแมออนที่ 1 พระองค์ครองราชย์ 42 ปี ซึ่งยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์บัลแกเรีย พระองค์สละราชสมบัติใน ค.ศ. 969 เพื่อเป็นนักบวช สวรรคตวันที่ 30 มกราคม ค.ศ. 970 ได้รับการยกย่องให้เป็นนักบุญ
22		ซาร์บอริสที่ 2 บัลแกเรีย: Борис II (Boris II)	ป. ค.ศ. 931	ค.ศ. 977	ค.ศ. 969–971	พระโอรสองค์โตของซาร์แปเตอร์ที่ 1 ถูกไบแซนไทน์ถอดจากราชบัลลังก์ใน ค.ศ. 971 พระองค์ถูกกองทหารชายแดนของบัลแกเรียสังหาร เมื่อพระองค์พยายามที่จะเสด็จกลับประเทศใน ค.ศ. 977
คณะผู้ปกครองบัลแกเรียตะวันตกจากตระกูลกอมีตอปูลี ประกอบด้วยดาวิต, มอยแซย์, อารอน และซามูอิล ระหว่าง ค.ศ. 971–977
23		ซาร์รอมัน บัลแกเรีย: Роман (Roman)	ช่วงต้นของคริสต์ทศวรรษที่ 930	ค.ศ. 997 คอนสแตนติโนเปิล, จักรวรรดิไบแซนไทน์	ค.ศ. 977–991 (997)	พระโอรสพระองค์ที่ 2 ของซาร์แปเตอร์ที่ 1 พระองค์ถูกไบแซนไทน์ตอนพระอัณฑะ แต่หนีกลับมาบัลแกเรียได้ใน ค.ศ. 977 ต่อมาถูกจับในการรบกับไบแซนไทน์ใน ค.ศ. 991 สวรรคตภายในคุกที่กรุงคอนสแตนติโนเปิล ค.ศ. 997

ราชวงศ์กอมีตอปูลี

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
24		ซาร์ซามูอิล บัลแกเรีย: Самуил (Samuil)	ไม่ทราบ	6 ตุลาคม ค.ศ. 1014 แปรสปา, บัลแกเรีย	ค.ศ. 997–1014	ผู้ปกครองร่วมและนายพลภายใต้การปกครองของซาร์รอมันตั้งแต่ ค.ศ. 976–997 สถาปนาพระองค์เป็นซาร์แห่งบัลแกเรียใน ค.ศ. 997 สวรรคตจากพระอาการหทัยวายวันที่ 6 ตุลาคม ค.ศ. 1014 พระชนมายุประมาณ 69–70 พรรษา
25		ซาร์กาวริล ราดอมีร์ บัลแกเรีย: Гаврил Радомир (Gavril Radomir)	ไม่ทราบ	สิงหาคม ค.ศ. 1015	ค.ศ. 1014–1015	พระโอรสองค์โตของซาร์ซามูอิล ขึ้นครองราชย์วันที่ 15 ตุลาคม ค.ศ. 1014 ถูกปลงพระชนม์โดยซาร์อีวัน วลาดิสลัฟ ซึ่งเป็นพระภาดาของพระองค์ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1015
26		ซาร์อีวัน วลาดิสลัฟ บัลแกเรีย: Иван Владислав (Ivan Vladislav)	ไม่ทราบ	กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1018 ดูร์เริส	ค.ศ. 1015–1018	พระโอรสของอารอนและพระภาติยะของซาร์ซามูอิล สวรรคตในการล้อมดูร์เริส การสวรรคตของพระองค์ถือได้ว่าเป็นจุดสิ้นสุดของจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1 โดยถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของไบแซนไทน์
27		ซาร์แปรซีอันที่ 2 บัลแกเรีย: Пресиян II (Presian II)	ค.ศ. 996/97 (ไม่แน่นอน)	ค.ศ. 1060/61 (ไม่แน่นอน)	ค.ศ. 1018	รัชทายาทของซาร์อีวัน วลาดิสลัฟ นักประวัติศาสตร์บางคนถือว่าพระองค์เป็นซาร์พระองค์สุดท้ายของจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1

พระมหากษัตริย์ที่อ้างสิทธิ์ระหว่างการปกครองโดยจักรวรรดิไบแซนไทน์

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
–		ซาร์แปเตอร์ที่ 2 บัลแกเรีย: Петър II (Peter II)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1041	ค.ศ. 1040–1041	อ้างว่าเป็นทายาทของซาร์กาวริล ราดอมีร์ ก่อกำเริบเพื่อต่อต้านไบแซนไทน์ แต่ไม่สำเร็จ
–		ซาร์แปเตอร์ที่ 3 บัลแกเรีย: Петър ІІІ (Peter III)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1101	ค.ศ. 1072	มีพระนามว่ากอนสตันติน บอดิน โดยพระองค์มีซาร์ซามูอิลเป็นบรรพบุรุษ พระองค์ได้รับการสถาปนาเป็นซาร์แห่งบัลแกเรียในช่วงของการก่อกำเริบของแกออร์กี วอยแตค ระหว่าง ค.ศ. 1081–1101 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งดูกลิยา

จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2

ราชวงศ์อาแซน (ครั้งที่ 1)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
1 (1)		ซาร์แปเตอร์ที่ 4 บัลแกเรีย: Петър IV (Peter IV)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1197	ค.ศ. 1185–1190	พระนามเดิมแตออดอร์ พระองค์สถาปนาตนขึ้นเป็นซาร์แห่งบัลแกเรียเมื่อการก่อการกำเริบประสบความสำเร็จ ใน ค.ศ. 1190 พระองค์สละราชสมบัติให้กับพระอนุชา
2		ซาร์อีวัน อาแซนที่ 1 บัลแกเรีย: Иван Асен I (Ivan Asen I)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1196	ค.ศ. 1190–1196	พระอนุชาของซาร์แปเตอร์ที่ 4 พระองค์เป็นแม่ทัพที่ประสบความสำเร็จ ปกครองจนกระทั่งถึง ค.ศ. 1196 และถูกปลงพระชนม์โดยอีวังกอ ซึ่งเป็นพระภาดาของพระองค์
1 (2)		ซาร์แปเตอร์ที่ 4 บัลแกเรีย: Петър IV (Peter IV)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1197	ค.ศ. 1196–1197	กลับมาครองราชบัลลังก์หลังจากพระอนุชาสวรรคต ถูกปลงพระชนม์ใน ค.ศ. 1197
3		ซาร์กาลอยัน บัลแกเรีย: Калоян (Kaloyan)	ป. ค.ศ. 1172	ตุลาคม ค.ศ. 1207	ค.ศ. 1197–1207	พระอนุชาของซาร์แปเตอร์ที่ 4 และซาร์อีวัน อาแซนที่ 1 ทรงขยายอาณาเขตของจักรวรรดิบัลแกเรีย และพยายามนำคริสตจักรบัลแกเรียเข้าสู่นิกายโรมันคาทอลิก พระองค์ถูกปลงพระชนม์ในเหตุการณ์การล้อมที่เทสซาโลนีกี
4		ซาร์บอริล บัลแกเรีย: Борил (ฺBoril)	ไม่ทราบ	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1207–1218	พระโอรสของพระกนิษฐาของซาร์กาลอยัน ถูกถอดถอนและทำให้พระเนตรบอด ค.ศ. 1218
5		ซาร์อีวัน อาแซนที่ 2 บัลแกเรีย: Иван Асен II (Ivan Asen II)	คริสต์ทศวรรษที่ 1190	พฤษภาคม/มิถุนายน ค.ศ. 1241	ค.ศ. 1218–1241	พระโอรสพระองค์ใหญ่ในซาร์อีวัน อาแซนที่ 1 เป็นยุคที่จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2 เจริญถึงขีดสุด สวรรคตใน ค.ศ. 1241 พระชนมายุประมาณ 46–47 พรรษา
6		ซาร์กาลีมัน อาแซนที่ 1 บัลแกเรีย: Калиман Асен I (Kaliman Asen I)	ค.ศ. 1234	สิงหาคม/กันยายน ค.ศ. 1246	ค.ศ. 1241–1246	พระโอรสของซาร์อีวัน อาแซนที่ 2 ประสูติใน ค.ศ. 1234 พระองค์เสด็จสวรรคตใน ค.ศ. 1246 ซึ่งเป็นไปได้จากการถูกลอบวางยาพิษ พระชนมายุ 12 พรรษา
7		ซาร์มีคาอิลที่ 2 อาแซน บัลแกเรีย: Михаил II Асен (Michael II Asen)	ป. ค.ศ. 1239	ธันวาคม ค.ศ. 1256 หรือ มกราคม ค.ศ. 1257	ค.ศ. 1246–1256	พระโอรสของซาร์อีวัน อาแซนที่ 2 ถูกปลงพระชนม์โดยเจ้าชายกาลีมัน พระภาดาของพระองค์
8		ซาร์กาลีมัน อาแซนที่ 2 บัลแกเรีย: Калиман Асен II (Kaliman Asen II)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1256	ค.ศ. 1256	ถูกปลงพระชนม์ใน ค.ศ. 1256
9		ซาร์มิตซอ อาแซน บัลแกเรีย: Мицо Асен (Mitso Asen)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1277/78	ค.ศ. 1256–1257	พระชามาดาในซาร์อีวัน อาแซนที่ 2 หลบหนีไปที่จักรวรรดิไนเซียใน ค.ศ. 1257
10		ซาร์กอนสตันตินที่ 1 บัลแกเรีย: Константин I (Constantine I)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1277	ค.ศ. 1257–1277	บอลยาร์แห่งสโกเปีย สวรรคตในการรบกับอีวัยลอใน ค.ศ. 1277

ยุคไร้ราชวงศ์

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
11		ซาร์อีวัยลอ บัลแกเรีย: Ивайло (Ivaylo)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1281	ค.ศ. 1278–1279	ผู้นำของการก่อกำเริบของชาวนา หนีไปอยู่กับโกลเดนฮอร์ด แต่ถูกโนไกข่านปลงพระชนม์

ราชวงศ์อาแซน (ครั้งที่ 2)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
12		ซาร์อีวัน อาแซนที่ 3 บัลแกเรีย: Иван Асен III (Ivan Asen III)	ค.ศ. 1259/60	ค.ศ. 1303	ค.ศ. 1279–1280	พระโอรสพระองค์โตของซาร์มิตซอ อาแซน หลบหนีไปอยู่คอนสแตนติโนเปิลพร้อมทรัพย์สมบัติ

ราชวงศ์แตร์แตร์ (ครั้งที่ 1)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
13		ซาร์แกออร์กีที่ 1 แตร์แตร์ บัลแกเรีย: Георги I Тертер (George I Terter)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1308/09	ค.ศ. 1280–1292	บอลยาร์แห่งแชร์แวน หนีไปอยู่ไบแซนไทน์ ค.ศ. 1292 สวรรคตที่บัลแกเรียประมาณ ค.ศ. 1308–1309

ราชวงศ์สมีแลตส์

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
14		ซาร์สมีแลตส์ บัลแกเรีย: Смилец (Smilets)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1298	ค.ศ. 1292–1298	บอลยาร์แห่งกอปซิส ถูกปลงพระชนม์หรือสวรรคตด้วยเหตุตามธรรมชาติใน ค.ศ. 1298
15		ซาร์อีวันที่ 2 บัลแกเรีย: Иван II (Ivan II)	ป. ค.ศ. 1290	ก่อน ค.ศ. 1330	ค.ศ. 1298–1299	พระโอรสของซาร์สมีแลตส์ ขึ้นครองราชย์เมื่อทรงพระเยาว์ สูญเสียพระราชบัลลังก์ให้กับเจ้าชายชาวมองโกล

ราชวงศ์บอร์จีกิน

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
16		ซาร์ชากา บัลแกเรีย: Чака (Chaka)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1300	ค.ศ. 1299–1300	พระโอรสของโนไกข่าน ถูกถอดถอนและปลงพระชนม์ในคุก ค.ศ. 1300

ราชวงศ์แตร์แตร์ (ครั้งที่ 2)

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
17		ซาร์ตอดอร์ สแวตอสลัฟ บัลแกเรีย: Тодор Светослав (Theodore Svetoslav)	คริสต์ทศวรรษที่ 1270	ค.ศ. 1322	ค.ศ. 1300–1322	พระโอรสของซาร์แกออร์กีที่ 1 แตร์แตร์ ดำรงพระชนม์ชีพวัยเยาว์ในฐานะตัวประกันที่โกลเดนฮอร์ด การปกครองของพระองค์นำไปสู่การฟื้นตัวของบัลแกเรีย สวรรคตช่วงปลาย ค.ศ. 1321 พระชนมายุประมาณ 50–55 พรรษา
18		ซาร์แกออร์กีที่ 2 แตร์แตร์ บัลแกเรีย: Георги II Тертер (George II Terter)	ไม่ทราบ	ค.ศ. 1323	ค.ศ. 1322–1323	พระโอรสของซาร์ตอดอร์ สแวตอสลัฟ สวรรคตช่วงปลาย ค.ศ. 1322/23

ราชวงศ์ชิชมัน

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
19		ซาร์มีคาอิล อาแซนที่ 3 บัลแกเรีย: Михаил Асен III (Michael Asen III)	หลัง ค.ศ. 1280	31 กรกฎาคม 1330	ค.ศ. 1323–1330	บอลยาร์แห่งวีดิน สวรรคตในยุทธการที่แวลเบิชด์ วันที่ 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1330 ขณะที่ทำสงครามกับเซอร์เบีย
20		ซาร์อีวัน สแตฟัน บัลแกเรีย: Иван Стефан (Ivan Stephen)	ค.ศ. 1300/01	ค.ศ. 1373 ?	ค.ศ. 1330–1331	พระโอรสของซาร์มีคาอิลที่ 3 ถูกถอดถอนในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1331 และหลบหนีไปอยู่เซอร์เบีย คาดว่าสวรรคต ค.ศ. 1373

ราชวงศ์สรัตซีมีร์

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
21		ซาร์อีวัน อาแลกซันเดอร์ บัลแกเรีย: Иван Александър (Ivan Alexander)	ไม่ทราบ	17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1371	ค.ศ. 1331–1371	บอลยาร์แห่งแห่งโลเวช สืบเชื้อสายมาจากทั้งราชวงศ์อาแซน ราชวงศ์แตรแตรและราชวงศ์ชิชมัน ยุคสมัยของพระองค์เป็นยุคทองทางวัฒนธรรมของบัลแกเรีย สวรรคตในวันที่ 17 พฤษภาคม ค.ศ. 1371 บัลแกเรียถูกแบ่งออกเป็นส่วนให้กับพระโอรสของพระองค์
22		ซาร์อีวัน ชิชมัน บัลแกเรีย: Иван Шишман (Ivan Shishman)	ค.ศ. 1350/51	3 มิถุนายน ค.ศ. 1395	ค.ศ. 1371–1395	พระโอรสพระองค์ที่ 4 ของซาร์อีวัน อาแลกซันเดอร์
23		ซาร์อีวัน สรัตซีมีร์ บัลแกเรีย: Иван Срацимир (Ivan Sratsimir)	ค.ศ. 1324/25 โลเวช	ค.ศ. 1397	ค.ศ. 1356–1397	พระโอรสพระองค์ที่ 3 ของซาร์อีวัน อาแลกซันเดอร์ ครองราชย์ที่เมืองวีดิน
24		ซาร์กอนสตันตินที่ 2 บัลแกเรีย: Константин II (Constantine II)	ค.ศ. 1369 วีดิน	17 กันยายน ค.ศ. 1422 เบลเกรด	ค.ศ. 1397–1422	พระโอรสของซาร์อีวัน สรัตซีมีร์และซารีนาอันนา พระธิดาของเจ้าชายนีกอลาเอ อาเลกซันดรูแห่งวอเลเคีย พระองค์ได้รับการสถาปนาเป็นซาร์ร่วมในช่วงประมาณ ค.ศ. 1395 หรือช่วงปีก่อนหน้านั้น พระองค์ทรงสูญเสียบัลแกเรียให้กับจักรวรรดิออตโตมัน และถือได้ว่าเป็นจุดสิ้นสุดของจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2

ราชรัฐบัลแกเรีย

ราชวงศ์บัทเทินแบร์ค

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
1		เจ้าชายอาแลกซันเดอร์ที่ 1 บัทเทินแบร์ค บัลแกเรีย: Александър I Батенберг (Alexander I Battenberg)	5 เมษายน ค.ศ. 1857 เวโรนา	31 กรกฎาคม ค.ศ. 1330 กราซ	ค.ศ. 1879–1886	สละราชสมบัติเนื่องจากรัสเซียกดดัน สวรรคตที่เมืองกราซ

ราชวงศ์ซัคเซิน–โคบวร์คและโกทา–โกฮารี

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
2		เจ้าชายแฟร์ดีนันต์ที่ 1 บัลแกเรีย: Фердинанд I (Ferdinand I)	26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1861 เวียนนา	10 กันยายน ค.ศ. 1948 โคบวร์ค	ค.ศ. 1887–1908	ได้รับการเลือกจากสภาแห่งชาติให้เป็นเจ้าชายแห่งบัลแกเรีย

ราชอาณาจักรบัลแกเรีย

ราชวงศ์ซัคเซิน–โคบวร์คและโกทา–โกฮารี

ลำดับที่	พระนาม		ประสูติ	สวรรคต	ครองราชย์	หมายเหตุ
1		ซาร์แฟร์ดีนันต์ที่ 1 บัลแกเรีย: Фердинанд I (Ferdinand I)	26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1861 เวียนนา	10 กันยายน ค.ศ. 1948 โคบวร์ค	ค.ศ. 1908–1918	ได้เป็นซาร์เมื่อประกาศเอกราชในวันที่ 22 กันยายน ค.ศ. 1908 สละราชสมบัติวันที่ 3 ตุลาคม ค.ศ. 1918 หลังจากการพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 1 สวรรคตวันที่ 10 กันยายน ค.ศ. 1948 ที่เมืองโคบวร์ค
2		ซาร์บอริสที่ 3 บัลแกเรีย: Борѝс III (Boris III)	30 มกราคม ค.ศ. 1894 โซเฟีย	28 สิงหาคม ค.ศ. 1943 โซเฟีย	ค.ศ. 1918–1943	สวรรคตหลังจากกลับมาจากการเสด็จเยือนเยอรมนีในวันที่ 28 สิงหาคม ค.ศ. 1943
3		ซาร์ซีแมออนที่ 2 บัลแกเรีย: Симеон II (Simeon II)	16 มิถุนายน ค.ศ. 1937 โซเฟีย	–	ค.ศ. 1943–1946	เป็นพระเจ้าซาร์เมื่อมีพระชนมายุ 6 พรรษา หลังจากที่พระบิดาสวรรคต ระบอบราชาธิปไตยถูกผู้นิยมลัทธิคอมมิวนิสต์ล้มล้าง และเคยดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 48 ของบัลแกเรีย ระหว่างวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ. 2001 – 17 สิงหาคม ค.ศ. 2005

ดูเพิ่ม

• รายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์แห่งบัลแกเรีย
• ประวัติศาสตร์บัลแกเรีย

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. "1946: Third Bulgarian Kingdom ends with a referendum". BNR Radio Bulgaria. สืบค้นเมื่อ 27 November 2015.
2. Andreev, p. 19
3. Andreev, p. 23
4. Whittow, p. 273
5. Andreev, p. 27
6. Andreev, p. 29
7. Andreev, p. 30
8. Andreev, p. 32
9. Andreev, p. 33
10. Andreev, p. 35
11. Andreev, p. 36
12. Andreev, p. 38
13. Andreev, p. 39
14. Andreev, p. 38
15. Andreev, p. 40
16. Andreev, p. 42
17. Andreev, p. 44
18. Andreev, pp. 53–54
19. Andreev, pp. 61–62
20. Andreev, pp. 67–68
21. Andreev, p. 70
22. Whittow, p. 284
23. Andreev, pp. 85–86
24. Andreev, p. 89
25. Andreev, pp. 103–104
26. Andreev, p. 112
27. Andreev, p. 118
28. Ioannes Scylitzes. Historia. 2, pp. 346–347
29. Andreev, p. 121-122
30. Andreev, p. 127
31. Andreev, pp. 129–130
32. Andreev, p. 133
33. Павлов, Пл., Бунтари и авантюристи в Средновековна България, LiterNet, 2005 – Заговорите на „магистър Пресиан Българина“ (посетен на 26.1.2007)
34. Andreev, p. 136
35. Andreev, p. 142-143
36. Andreev, pp. 146–147
37. Andreev, pp. 157–158
38. Andreev, p. 173
39. Andreev, p. 184
40. Andreev, p. 193
41. Andreev, p. 197
42. Andreev, p. 205
43. Andreev, p. 208
44. Andreev, p. 211
45. Andreev, p. 229
46. Andreev, p. 136
47. Andreev, p. 233
48. Andreev, p. 239
49. Andreev, p. 240
50. John V. A. Fine, Jr., The Late Medieval Balkans, Ann Arbor, 1987.
51. Andreev, p. 244
52. Andreev, p. 251
53. Andreev, p. 254
54. Andreev, p. 263
55. Andreev, p. 267

บรรณานุกรม

• Andreev, Jordan; Milcho Lalkov (1996). The Bulgarian Khans and Tsars (ภาษาบัลแกเรีย). Veliko Tarnovo: Abagar. ISBN 954-427-216-X.
• Bakalov, Georgi (1995). The Medieval Bulgarian Ruler (Title and Insignia) (ภาษาบัลแกเรีย). Sofia.
• Ivanov, Yordan (1970). Bulgarian Antiquities from Macednia (ภาษาบัลแกเรีย). Sofia: BAN.
• Laskaris, M. (1930). Bulgarian Antiquities (Book XI). The Vatopedi Charter of Emperor Ivan Asen II (ภาษาบัลแกเรีย). Sofia: BAN, Darzhavna Pechatnitsa.
• Runciman, Steven (1930). A History of the First Bulgarian Empire. London: George Bell & Sons. OCLC 832687.
• Stephenson, Paul (2004). Byzantium's Balkan Frontier. A Political Study of the Northern Balkans (900–1204). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-511-03402-4.
• Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium (600–1025). Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-20497-2.
• Zlatarski, Vasil (1971) [1927]. History of the Bulgarian state in the Middle Ages. Volume I. History of the First Bulgarian Empire (ภาษาบัลแกเรีย) (2 ed.). Sofia: Nauka i izkustvo. OCLC 67080314.