สถาปัตยกรรมเอลิซาเบธ

สถาปัตยกรรมเอลิซาเบธ (อังกฤษ: Elizabethan architecture) หมายถึงลักษณะสถาปัตยกรรมเรอเนซองส์ตอนต้นของอังกฤษที่รุ่งเรืองในรัชสมัยของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ ซึ่งตรงกับสมัยซิงเคเชนโตในอิตาลี หรือสมัยสถาปัตยกรรมเรอเนซองส์ตอนต้นของฝรั่งเศส หรือ Plateresque style ในสเปน

คฤหาสน์ฮาร์ดวิคฮอลล์ ค.ศ. 1590- ค.ศ. 1597 ลักษณะเด่นคือหน้าต่างกระจกที่เป็นซี่หินซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะตัวของสถาปัตยกรรมเรอเนซองส์แบบอังกฤษขณะที่มีหอทัศนาแบบอิตาลี

คฤหาสน์เบอห์ลีย์สร้างเสร็จในปี ค.ศ. 1587

คฤหาสน์โวลลาทันฮอลล์, น็อตติงแฮม, อังกฤษ สร้างเสร็จในปี ค.ศ. 1588 สำหรับเซอร์ฟรานซิส วิลเลอห์บีย์โดยสถาปนิกโรเบิร์ต สมิธสัน

สถาปัตยกรรมเอลิซาเบธสืบต่อมาจากสถาปัตยกรรมทิวดอร์และตามมาด้วยสถาปัตยกรรมพาลเลเดียนที่ริเริ่มโดยอินิโก โจนส์ในคริสต์ศตวรรษที่ 17

สถาปัตยกรรมเรอเนซองส์มาถึงอังกฤษระหว่างรัชสมัยของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ จากบริเวณกลุ่มประเทศแผ่นดินต่ำที่นำเอาลักษณะ “หน้าจั่วบันได” หรือ “หน้าจั่วดัตช์” และแถบตกแต่ง (Strapwork) แบบฟลานเดอร์สที่เป็นลายเรขาคณิตที่ใช้ตกแต่งผนังเข้ามาด้วยเข้ามาด้วย ลักษณะทั้งสองอย่างดังกล่าวปรากฏในงานสร้างคฤหาสน์โวลลาทันฮอลล์ และ ที่คฤหาสน์มองตาคิวท์ ในช่วงเดียวกันนี้สถาปัตยกรรมอังกฤษก็เริ่มรับรูปแบบของสถาปัตยกรรมอิตาลีในการสร้างระเบียงแล่นยาวที่ใช้เป็นบริเวณสำหรับเป็นห้องรับรอง ในอังกฤษสถาปัตยกรรมเรอเนซองส์มักจะออกมาในรูปของสิ่งก่อสร้างสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่เช่นคฤหาสน์ลองลีท สิ่งก่อสร้างเหล่านี้มักจะมีหอที่มีลักษณะเป็นสมมาตรที่เป็นนัยยะของการวิวัฒนาการมาจากสถาปัตยกรรมการสร้างป้อมปราการในสมัยกลาง

คฤหาสน์แฮ็ทฟิลด์ที่สร้างโดยโรเบิร์ต เซซิล เอิร์ลแห่งซอลสบรีที่ 1 ระหว่าง ค.ศ. 1607 ถึง ค.ศ. 1611 เป็นตัวอย่างอันสมบูรณ์แบบของสถาปัตยกรรมของสมัยที่คาบจากการใช้หอโคนแหลมของสมัยก่อนหน้านั้นมายังสมัยดังว่า ตัวสิ่งก่อสร้างยังคงมีหอโคนแหลมของสถาปัตยกรรมทิวดอร์ตอนปลายสุดของสิ่งก่อสร้างสองด้านพร้อมด้วยหน้าต่างซี่หิน แต่สิ่งก่อสร้างทั้งหมดเชื่อมต่อกันอย่างสมมาตรด้วยด้านหน้าที่มีลักษณะเป็นแบบสถาปัตยกรรมแบบอิตาลีของสมัยเรอเนซองส์อิตาลี ด้านหน้าที่ว่านี้เดิมเป็นหอทัศนาแบบเปิด และเชื่อกันว่าออกแบบโดยอินิโก โจนส์เอง แต่ซุ้มกลางมีลักษณะที่ดูหนักกว่าที่เป็นแบบสถาปัตยกรรมจาโคเบียนซึ่งไม่ใช่ที่อินิโก โจนส์อาจจะใช้ ฉะนั้นการสันนิษฐานว่าโจนส์เป็นผู้ออกแบบจึงอาจจะไม่ถูกต้อง ภายในตัวสิ่งก่อสร้างก็มีบันไดที่สลักเสลาอย่างงดงามที่แสดงถึงอิทธิพลของสถาปัตยกรรมเรอเนซองส์อิตาลีที่มีต่อการตกแต่งของอังกฤษ

ระหว่างรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 8 และ สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 6 ก็ได้มีศิลปินชาวอิตาลีเดินทางเข้ามาทำการตกแต่งส่วนต่างๆ ของพระราชวังแฮมพ์ตันคอร์ท, วังเลเยอร์มาร์นีย์เทาเออร์ในเอสเซ็กซ์ (ค.ศ. 1522-ค.ศ. 1525), คฤหาสน์ซัททัน (เซอร์รีย์) (ค.ศ. 1529), วังนันซัช และอื่นๆ ต่อมาในศตวรรษเดียวกันก็มีช่างฝีมือเฟล็มมิชเข้ามาแทนที่ช่างอิตาลี ตึกรอยัลเอ็กซเชนจ์แห่งลอนดอน (ค.ศ. 1566-ค.ศ. 1570) เป็นสิ่งก่อสร้างแรกที่ออกแบบโดยอองรี เดอ พาสเคนสถาปนิกจากอันท์เวิร์พ

อ้างอิง

1. Cropplestone, Trewin (1963). World Architecture. Hamlyn. Page 262

ดูเพิ่ม

• ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา
• สมัยเอลิซาเบธ

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ สถาปัตยกรรมเอลิซาเบธ