fbpx
วิกิพีเดีย

สนธิสัญญาไวตางี

สนธิสัญญาไวตางี (อังกฤษ: Treaty of Waitangi; เมารี: Tiriti o Waitangi) เป็นสนธิสัญญาที่ลงนามครั้งแรกเมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1840 โดยผู้แทนของคราวน์หรือรัฐบริติช (British Crown) และหัวหน้าเผ่าเมารีหลายคนจากเกาะเหนือของประเทศนิวซีแลนด์ ส่งผลให้มีการประกาศอำนาจอธิปไตยของบริเตนเหนือนิวซีแลนด์โดยรองผู้ว่าราชการวิลเลียม ฮอบสัน ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1840

สนธิสัญญาไวตางี
สำเนาสนธิสัญญาไวตางีฉบับหนึ่งในไม่กี่ฉบับเท่าที่เหลืออยู่
บริบทสนธิสัญญาเพื่อสถาปนาผู้ว่าราชการนิวซีแลนด์ชาวบริติช พิจารณาความเป็นเจ้าของที่ดินและทรัพย์สินอื่นของมาวรี และให้สิทธิคนในบังคับบริเตนแก่มาวรี
วันร่าง4–5 กุมภาพันธ์ 1840 โดยวิลเลียม ฮอบสัน ด้วยความช่วยเหลือของเจมส์ ฟรีแมน เลขานุการ และเจมส์ บัสบี ผู้ที่เข้ามามีถิ่นที่อยู่ชาวบริติช
วันลงนาม6 กุมภาพันธ์ 1840
ที่ลงนามไวตางี อ่าวไอแลนส์ ประเทศนิวซีแลนด์ และที่อื่นอีกมาก ปัจจุบันเก็บรักษาที่หอจดหมายเหตุนิวซีแลนด์ กรุงเวลลิงตัน
ผู้ลงนามผู้แทนของคราวน์บริติช หัวหน้าเผ่ามาวรีหลายคนจากเกาะเหนือตอนเหนือ และภายหลังมีผู้ลงนามอีกกว่า 500 คน
ภาษาอังกฤษ, มาวรี

สนธิสัญญาฯ ตั้งผู้ว่าราชการนิวซีแลนด์ที่เป็นชาวบริติช รับรองความเป็นเจ้าของดินแดนและทรัพย์สินอื่นของมาวรี และให้สิทธิคนในบังคับบริเตนแก่มาวรี สนธิสัญญาฯ ฉบับภาษาอังกฤษและมาวรีต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ฉะนั้นจึงไม่มีการเห็นพ้องต้องกันว่าตกลงอะไรกันแน่ จากมุมมองของบริเตน สนธิสัญญาฯ ให้อำนาจอธิปไตยของบริเตนเหนือนิวซีแลนด์ และให้สิทธิผู้ว่าราชการปกครองประเทศ มาวรีเชื่อว่าตนยกสิทธิการปกครองแก่คราวน์โดยแลกกับการคุ้มครอง โดยไม่สละอำนาจในการจัดการกิจการของพวกตน หลังการลงนามขั้นต้นที่ไวตางี มีการนำสำเนาสนธิสัญญาฯ ไปทั่วนิวซีแลนด์และในหลายเดือนถัดมา มีหัวหน้าอีกหลายคนลงนาม รวมแล้วมีสำเนาสนธิสัญญาไวตางีเก้าฉบับรวมทั้งฉบับดั้งเดิมที่ลงนามเมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1840 ชาวมาวรีประมาณ 530 ถึง 540 คน โดยอย่างน้อย 13 คนเป็นหญิง ลงนามสนธิสัญญาไวตางี

จนคริสต์ทศวรรษ 1970 สนธิสัญญาฯ โดยทั่วไปถือว่าบรรลุความมุ่งหมายในประเทศนิวซีแลนด์ ค.ศ. 1840 และถูกศาลและรัฐสภาละเลย แม้โดยทั่วไปถูกพรรณนาในประวัติศาสตร์นิวซีแลนด์ว่าเป็นความใจกว้างในส่วนของจักรวรรดิบริติช ซึ่งในขณะนั้นเป็นจุดสุดยอด มาวรีคาดหวังสิทธิและการชดเชยการเสียที่ดินและการปฏิบัติอย่างไม่เท่าเทียมจากสนธิสัญญาฯ แต่สำเร็จบ้าง ตั้งแต่ปลายคริสต์ทศวรรษ 1960 เมารีเริ่มดึงความสนใจมายังการละเมิดสนธิสัญญาฯ และประวัติศาสตร์ต่อมาเน้นปัญหาเกี่ยวกับการแปล ใน ค.ศ. 1975 มีการตั้งศาลชำนัญพิเศษไวตางีเป็นคณะกรรมการสืบสวนถาวรที่ได้รับมอบหมายให้วิจัยการละเมิดสนธิสัญญาฯ โดยคราวน์บริติชหรือเจ้าหน้าที่ และเสนอวิธีชดใช้

เกือบ 150 ปีหลังการลงนามสนธิสัญญาฯ รัฐบาลพยายามให้ผลทางตุลาการและจริยธรรมต่อเอกสารโดยนิยาม "เจตนารมณ์" หรือ "ความจำนง" ใหม่อีกชุดของสนธิสัญญาผ่านการระบุหลักการของสนธิสัญญาฯ ท่าทีดังกล่าวแสดงว่าเอกสารต้นฉบับมิใช่รากฐานที่หนักแน่นของการสร้างรัฐ

ปัจจุบัน สนธิสัญญาฯ โดยทั่วไปถือเป็นเอกสารก่อตั้งชาตินิวซีแลนด์ กระนั้น ยังเป็นเรื่องที่มีการถกเถียงอย่างเผ็ดร้อน และทั้งชาวมาวรีและชาวนิวซีแลนด์ที่มิใช่มาวรีไม่ลงรอยมาก ชาวมาวรีจำนวนมากรู้สึกว่าคราวน์ไม่บรรลุข้อผูกมัดภายใต้สนธิสัญญาฯ และนำเสนอหลักฐานต่อที่ประชุมศาลชำนัญพิเศษไวตางี ชาวนิวซีแลนด์ที่มิใช่มาวรีบางส่วนแนะว่ามาวรีอาจละเมิดสนธิสัญญาฯ เพื่ออ้างเอกสิทธิ์พิเศษ ในกรณีส่วนใหญ่ คราวน์ไม่มีข้อผูกมัดให้ปฏิบัติตามคำแนะนำของศาลชำนัญพิเศษฯ แต่กระนั้น ในหลายกรณีก็ยอมรับว่าละเมิดสนธิสัญญาฯ และหลักการ การตกลงการละเมิดสนธิสัญญาฯ จนทุกวันนี้ประกอบด้วยการชดใช้ค่าเสียหายหลายร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐเป็นเงินสดและสินทรัพย์ ตลอดจนคำขอขมา

วันที่ลงนามเป็นวันหยุดราชการ ปัจจุบันเรียก วันไวตางี ตั้งแต่ ค.ศ. 1974

อ้างอิง

  1. "Meaning of the Treaty". Waitangi Tribunal. 2011. สืบค้นเมื่อ 12 July 2011.
  2. "Treaty of Waitangi signings in the South Island", Christchurch City Libraries
  3. "Treaty of Waitangi – Te Tiriti o Waitangi". Archives New Zealand. สืบค้นเมื่อ 10 August 2011.
  4. "Treaty of Waitangi". Waitangi Tribunal. สืบค้นเมื่อ 28 May 2015.
  5. C. Orange.The Treaty of Waitangi. Bridget Willians .1987.Appendices P 260
  6. "In 1840 the document served its original purpose-to proclaim British sovereignty over the country and bring it into ...the British Empire". Michael King, Nga Iwi O Te Motu, Reed, Auckland, 2001. p 35
  7. "Treaty of Waitangi: Questions and Answers" (PDF). Network Waitangi. 2012. p. 13. สืบค้นเมื่อ 28 May 2015.
  8. "The Treaty in practice: The Treaty debated". nzhistory.net.nz. สืบค้นเมื่อ 10 August 2011.
  9. "Treaty of Waitangi – Meaning". Waitangi Tribunal. สืบค้นเมื่อ 10 August 2011.
  10. Michael King, Nga Iwi O Te Motu, Reed, 2001, p 35
  11. Dr Donald Brash (26 March 2004). "Orewa Speech–Nationhood". สืบค้นเมื่อ 20 March 2011.
  12. Radio Live (1 February 2012). "AUDIO: Laws vs. JT on the Treaty of Waitangi". สืบค้นเมื่อ 8 February 2012.

สนธ, ญญาไวตาง, งกฤษ, treaty, waitangi, เมาร, tiriti, waitangi, เป, นสนธ, ญญาท, ลงนามคร, งแรกเม, อว, นท, มภาพ, นธ, 1840, โดยผ, แทนของคราวน, หร, อร, ฐบร, british, crown, และห, วหน, าเผ, าเมาร, หลายคนจากเกาะเหน, อของประเทศน, วซ, แลนด, งผลให, การประกาศอำนาจอธ, ปไต. snthisyyaiwtangi xngkvs Treaty of Waitangi emari Tiriti o Waitangi epnsnthisyyathilngnamkhrngaerkemuxwnthi 6 kumphaphnth kh s 1840 odyphuaethnkhxngkhrawnhruxrthbritich British Crown aelahwhnaephaemarihlaykhncakekaaehnuxkhxngpraethsniwsiaelnd sngphlihmikarprakasxanacxthipitykhxngbrietnehnuxniwsiaelndodyrxngphuwarachkarwileliym hxbsn ineduxnphvsphakhm kh s 1840snthisyyaiwtangisaenasnthisyyaiwtangichbbhnunginimkichbbethathiehluxxyubribthsnthisyyaephuxsthapnaphuwarachkarniwsiaelndchawbritich phicarnakhwamepnecakhxngthidinaelathrphysinxunkhxngmawri aelaihsiththikhninbngkhbbrietnaekmawriwnrang4 5 kumphaphnth 1840 odywileliym hxbsn dwykhwamchwyehluxkhxngecms friaemn elkhanukar aelaecms bsbi phuthiekhamamithinthixyuchawbritichwnlngnam6 kumphaphnth 1840thilngnamiwtangi xawixaelns praethsniwsiaelnd aelathixunxikmak pccubnekbrksathihxcdhmayehtuniwsiaelnd krungewllingtnphulngnamphuaethnkhxngkhrawnbritich hwhnaephamawrihlaykhncakekaaehnuxtxnehnux aelaphayhlngmiphulngnamxikkwa 500 khnphasaxngkvs mawrisnthisyya tngphuwarachkarniwsiaelndthiepnchawbritich rbrxngkhwamepnecakhxngdinaednaelathrphysinxunkhxngmawri aelaihsiththikhninbngkhbbrietnaekmawri snthisyya chbbphasaxngkvsaelamawritangknxyangminysakhy channcungimmikarehnphxngtxngknwatklngxairknaen cakmummxngkhxngbrietn snthisyya ihxanacxthipitykhxngbrietnehnuxniwsiaelnd aelaihsiththiphuwarachkarpkkhrxngpraeths mawriechuxwatnyksiththikarpkkhrxngaekkhrawnodyaelkkbkarkhumkhrxng odyimslaxanacinkarcdkarkickarkhxngphwktn 1 hlngkarlngnamkhntnthiiwtangi mikarnasaenasnthisyya ipthwniwsiaelndaelainhlayeduxnthdma mihwhnaxikhlaykhnlngnam 2 rwmaelwmisaenasnthisyyaiwtangiekachbbrwmthngchbbdngedimthilngnamemuxwnthi 6 kumphaphnth kh s 1840 3 chawmawripraman 530 thung 540 khn odyxyangnxy 13 khnepnhying lngnamsnthisyyaiwtangi 4 5 6 7 cnkhristthswrrs 1970 snthisyya odythwipthuxwabrrlukhwammunghmayinpraethsniwsiaelnd kh s 1840 aelathuksalaelarthsphalaely aemodythwipthukphrrnnainprawtisastrniwsiaelndwaepnkhwamickwanginswnkhxngckrwrrdibritich sunginkhnannepncudsudyxd 8 mawrikhadhwngsiththiaelakarchdechykaresiythidinaelakarptibtixyangimethaethiymcaksnthisyya aetsaercbang tngaetplaykhristthswrrs 1960 emarierimdungkhwamsnicmayngkarlaemidsnthisyya aelaprawtisastrtxmaennpyhaekiywkbkaraepl 9 in kh s 1975 mikartngsalchanyphiessiwtangiepnkhnakrrmkarsubswnthawrthiidrbmxbhmayihwicykarlaemidsnthisyya odykhrawnbritichhruxecahnathi aelaesnxwithichdichekuxb 150 pihlngkarlngnamsnthisyya rthbalphyayamihphlthangtulakaraelacriythrrmtxexksarodyniyam ectnarmn hrux khwamcanng ihmxikchudkhxngsnthisyyaphankarrabuhlkkarkhxngsnthisyya thathidngklawaesdngwaexksartnchbbmiichrakthanthihnkaennkhxngkarsrangrth 10 pccubn snthisyya odythwipthuxepnexksarkxtngchatiniwsiaelnd krann yngepneruxngthimikarthkethiyngxyangephdrxn aelathngchawmawriaelachawniwsiaelndthimiichmawriimlngrxymak chawmawricanwnmakrusukwakhrawnimbrrlukhxphukmdphayitsnthisyya aelanaesnxhlkthantxthiprachumsalchanyphiessiwtangi chawniwsiaelndthimiichmawribangswnaenawamawrixaclaemidsnthisyya ephuxxangexksiththiphiess 11 12 inkrniswnihy khrawnimmikhxphukmdihptibtitamkhaaenanakhxngsalchanyphiess aetkrann inhlaykrnikyxmrbwalaemidsnthisyya aelahlkkar kartklngkarlaemidsnthisyya cnthukwnniprakxbdwykarchdichkhaesiyhayhlayrxylandxllarshrthepnenginsdaelasinthrphy tlxdcnkhakhxkhmawnthilngnamepnwnhyudrachkar pccubneriyk wniwtangi tngaet kh s 1974xangxing aekikh Meaning of the Treaty Waitangi Tribunal 2011 subkhnemux 12 July 2011 Treaty of Waitangi signings in the South Island Christchurch City Libraries Treaty of Waitangi Te Tiriti o Waitangi Archives New Zealand subkhnemux 10 August 2011 Treaty of Waitangi Waitangi Tribunal subkhnemux 28 May 2015 C Orange The Treaty of Waitangi Bridget Willians 1987 Appendices P 260 In 1840 the document served its original purpose to proclaim British sovereignty over the country and bring it into the British Empire Michael King Nga Iwi O Te Motu Reed Auckland 2001 p 35 Treaty of Waitangi Questions and Answers PDF Network Waitangi 2012 p 13 subkhnemux 28 May 2015 The Treaty in practice The Treaty debated nzhistory net nz subkhnemux 10 August 2011 Treaty of Waitangi Meaning Waitangi Tribunal subkhnemux 10 August 2011 Michael King Nga Iwi O Te Motu Reed 2001 p 35 Dr Donald Brash 26 March 2004 Orewa Speech Nationhood subkhnemux 20 March 2011 Radio Live 1 February 2012 AUDIO Laws vs JT on the Treaty of Waitangi subkhnemux 8 February 2012 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title snthisyyaiwtangi amp oldid 9403564, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม