ในการศึกษาในด้านวิทยาศาสตร์และปรัชญา สมมุติฐานเฉพาะกิจ (อังกฤษ: ad hoc hypothesis) หรือ คำอธิบายเฉพาะกิจ หมายถึงสมมุติฐานที่ใส่เพิ่มเข้าไปให้กับทฤษฎี เพื่อป้องกันไม่ให้ทฤษฎีนั้นพิสูจน์ว่าเป็นเท็จได้ นั่นก็คือ เป็นการเพิ่มคำแก้เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ที่ทฤษฎีนั้นไม่สามารถคาดหมายหรือไม่สามารถทำนายได้โดยไม่ต้องแก้ไข
ถ้าใครสักคนต้องการที่จะเชื่อเรื่อง
leprechaun ซึ่งเป็นเทพตาม
ตำนานของ
ชาวไอริช เขาสามารถห้ามไม่ให้คนอื่นคัดค้านเขาได้ด้วยการใช้สมมุติฐานเฉพาะกิจ เช่น โดยอธิบายว่า "เป็นพวกเทพที่ไม่สามารถมองเห็นได้" หรือว่า "เป็นพวกเทพที่มีเจตนาความจงใจที่รู้ได้ยาก" หรือคำอธิบายอื่น ๆ ในแนวเดียวกัน
นักวิทยาศาสตร์มักจะไม่ค่อยให้ความเชื่อถือกับทฤษฎีที่ต้องมีการแก้ไขบ่อย ๆ โดยไม่มีเหตุผลที่ดี นี้เป็นเพราะว่า เจ้าของทฤษฎีนั้น สามารถเลือกที่จะต่อเติมทฤษฎีของตนโดยการเพิ่มใส่สมมุติฐานเฉพาะกิจโดยไม่จำกัด เพื่อที่จะให้ทฤษฎีนั้นเข้ากับหลักฐานที่ปรากฏได้ ดังนั้น แม้ว่า ทฤษฎีนั้นอาจจะมีความซับซ้อนขึ้นเรื่อย ๆ แต่ว่า ก็จะยังตรงกับความจริง และย่อมทำให้เกิดผลเสียว่า ความสามารถในการทำนายเหตุการณ์ที่ทฤษฎีนั้นควรจะทำนายได้ จะมีสมรรถภาพลดลง ประเด็นความรู้ที่เป็นวิทยาศาสตร์เทียมเช่นความสามารถในการรับรู้เหนือมนุษย์ (extrasensory perception ตัวย่อว่า ESP) มักจะต้องอาศัยสมมุติฐานเฉพาะกิจ เพื่อที่จะรักษาทฤษฎีนั้น ๆ ให้สอดคล้องกับหลักฐานที่ปรากฏ
ให้สังเกตว่า สมมุติฐานเฉพาะกิจไม่ใช่ว่าจะไม่ถูกเสมอไป ในกรณีเกี่ยวกับทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ที่ถูกต้อง บางครั้ง การเสริมแก้ทฤษฎีนั้นเพียงเล็กน้อยก็สามารถจะทำให้ทฤษฎีนั้นสมบูรณ์ขึ้นได้ ยกตัวอย่างเช่น การเติมค่าคงตัว cosmological constant ให้กับทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปของไอน์สไตน์ เพื่อที่จะให้ทฤษฎีสอดคล้องกับเอกภพที่ไม่หดไม่ขยายได้ ก็เป็นการเสริมแก้ "เฉพาะกิจ" และถึงแม้ว่า ไอน์สไตน์ภายหลังได้กล่าวว่า การเพิ่มค่าคงตัวนั้นเป็นความผิดพลาดที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตของเขา แต่ว่า จริง ๆ แล้ว การเพิ่มค่านั้นอาจทำให้ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปเข้ากับทฤษฎีเกี่ยวกับพลังงานมืดได้
เพื่อที่จะลดการสร้างสมมุติฐานเฉพาะกิจในกระบวนการวิทยาศาสตร์ วิธีหนึ่งที่ใช้ก็คือกระบวนการพิสูจน์ว่าเป็นเท็จ นั่นก็คือเมื่อทฤษฎีนั้นมีข้อมูลหลักฐานที่พิสูจน์ว่าเป็นเท็จ หรือว่า มีการเพิ่มสมมุติฐานเฉพาะกิจเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทฤษฎีนั้นก็จะมีโอกาสถูกปฏิเสธเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เช่นกัน
ดูเพิ่มเชิงอรรถและอ้างอิง - ↑ Stanovich, Keith E. (2007) . How to Think Straight About Psychology. Boston: Pearson Education. Pages 19-33
- "ศัพท์บัญญัติอังกฤษ-ไทย, ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (คอมพิวเตอร์) รุ่น ๑.๑"
- Carroll, Robert T. "Ad hoc hypothesis." The Skeptic's Dictionary. 22 Jun. 2008 <http://skepdic.com/adhoc.html>.
- Texas A&M University. "Einstein's Biggest Blunder? Dark Energy May Be Consistent With Cosmological Constant." ScienceDaily 28 November 2007. 22 June 2008 <http://www.sciencedaily.com/releases/2007/11/071127142128.htm>.
แหล่งข้อมูลอื่น - สมมุติฐานเฉพาะกิจ ที่ PhilPapers
สมม, ฐานเฉพาะก, ในการศ, กษาในด, านว, ทยาศาสตร, และปร, ชญา, งกฤษ, hypothesis, หร, คำอธ, บายเฉพาะก, หมายถ, งสมม, ฐานท, ใส, เพ, มเข, าไปให, บทฤษฎ, เพ, อป, องก, นไม, ให, ทฤษฎ, นพ, จน, าเป, นเท, จได, นก, เป, นการเพ, มคำแก, เพ, ออธ, บายปรากฏการณ, ทฤษฎ, นไม, สามารถคา. inkarsuksaindanwithyasastraelaprchya smmutithanechphaakic 2 xngkvs ad hoc hypothesis hrux khaxthibayechphaakic hmaythungsmmutithanthiisephimekhaipihkbthvsdi ephuxpxngknimihthvsdinnphisucnwaepnethcid nnkkhux epnkarephimkhaaekephuxxthibaypraktkarnthithvsdinnimsamarthkhadhmayhruximsamarththanayidodyimtxngaekikhthaikhrskkhntxngkarthicaechuxeruxng leprechaun sungepnethphtamtanankhxngchawixrich ekhasamarthhamimihkhnxunkhdkhanekhaiddwykarichsmmutithanechphaakic echn odyxthibaywa epnphwkethphthiimsamarthmxngehnid hruxwa epnphwkethphthimiectnakhwamcngicthiruidyak hruxkhaxthibayxun inaenwediywkn 1 enuxha 1 inhmunkwithyasastr 2 duephim 3 echingxrrthaelaxangxing 4 aehlngkhxmulxuninhmunkwithyasastr aekikhnkwithyasastrmkcaimkhxyihkhwamechuxthuxkbthvsdithitxngmikaraekikhbxy odyimmiehtuphlthidi niepnephraawa ecakhxngthvsdinn samartheluxkthicatxetimthvsdikhxngtnodykarephimissmmutithanechphaakicodyimcakd ephuxthicaihthvsdinnekhakbhlkthanthipraktid dngnn aemwa thvsdinnxaccamikhwamsbsxnkhuneruxy aetwa kcayngtrngkbkhwamcring aelayxmthaihekidphlesiywa khwamsamarthinkarthanayehtukarnthithvsdinnkhwrcathanayid camismrrthphaphldlng 1 praednkhwamruthiepnwithyasastrethiymechnkhwamsamarthinkarrbruehnuxmnusy extrasensory perception twyxwa ESP mkcatxngxasysmmutithanechphaakic ephuxthicarksathvsdinn ihsxdkhlxngkbhlkthanthiprakt 3 ihsngektwa smmutithanechphaakicimichwacaimthukesmxip inkrniekiywkbthvsdithangwithyasastrthithuktxng bangkhrng karesrimaekthvsdinnephiyngelknxyksamarthcathaihthvsdinnsmburnkhunid yktwxyangechn karetimkhakhngtw cosmological constant ihkbthvsdismphththphaphthwipkhxngixnsitn ephuxthicaihthvsdisxdkhlxngkbexkphphthiimhdimkhyayid kepnkaresrimaek echphaakic aelathungaemwa ixnsitnphayhlngidklawwa karephimkhakhngtwnnepnkhwamphidphladthiyingihythisudinchiwitkhxngekha aetwa cring aelw karephimkhannxacthaihthvsdismphththphaphthwipekhakbthvsdiekiywkbphlngnganmudid 4 ephuxthicaldkarsrangsmmutithanechphaakicinkrabwnkarwithyasastr withihnungthiichkkhuxkrabwnkarphisucnwaepnethc nnkkhuxemuxthvsdinnmikhxmulhlkthanthiphisucnwaepnethc hruxwa mikarephimsmmutithanechphaakicephimkhuneruxy thvsdinnkcamioxkasthukptiesthephimkhuneruxy echnknduephim aekikhNo true Scotsman khaihkarphiessechingxrrthaelaxangxing aekikh 1 0 1 1 Stanovich Keith E 2007 How to Think Straight About Psychology Boston Pearson Education Pages 19 33 sphthbyytixngkvs ithy ithy xngkvs chbbrachbnthitysthan khxmphiwetxr run 1 1 Carroll Robert T Ad hoc hypothesis The Skeptic s Dictionary 22 Jun 2008 lt http skepdic com adhoc html gt Texas A amp M University Einstein s Biggest Blunder Dark Energy May Be Consistent With Cosmological Constant ScienceDaily 28 November 2007 22 June 2008 lt http www sciencedaily com releases 2007 11 071127142128 htm gt aehlngkhxmulxun aekikhsmmutithanechphaakic thi PhilPapers bthkhwamekiywkbprchya hrux namthrrmniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul ekhathungcak https th wikipedia org w index php title smmutithanechphaakic amp oldid 8830802, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
