สมาคมเขมรอิสระ

สมาคมเขมรอิสระ (อังกฤษ: United Issarak Front; เขมร: សមាគមខ្មែរឥស្សរៈ) เป็นขบวนการต่อต้านการปกครองแบบอาณานิคมของฝรั่งเศสในกัมพูชาระหว่าง พ.ศ. 2493 – 2497 และเป็นฝ่ายซ้ายของขบวนการเขมรอิสระ เป็นกลุ่มที่ต่อต้านสหภาพฝรั่งเศส ในช่วงที่มีการประชุมที่เจนีวา พ.ศ. 2497 กองกำลังของสมาคมเขมรอิสระควบคุมประเทศได้ครึ่งหนึ่ง

การก่อตั้ง

การประชุมเพื่อจัดตั้งสมาคมเขมรอิสระมีขึ้นที่กำปงโสม จังหวัดกำปอต เมื่อ 17 – 19 เมษายน พ.ศ. 2493 มีผู้เข้าร่วมประชุมประมาณ 200 คน และมีนายพลอุง เซาจากเวียดมิญมาร่วมสังเกตการณ์ โดยในการประชุมมีการประดับธงของเวียดนาม ลาว และกัมพูชา ที่ประชุมได้เลือกเซิง งอกมิญเป็นผู้นำสูงสุด คณะกรรมการคนอื่นมี จัน สมัย เซียว เฮง จัน ดารา เมียส วอง เมียส วันนัก เจา ยิน เนียม ซุน สก สไพ งิน ฮอร์ แก้ว โมนี เนย สราญ มีตัวแทนจากพนมเปญ (เชื่อว่าเป็น แกว เมียส) และอีก 2 คนเป็นตัวแทนของชาวขแมร์กรอม มีสมาชิกของคณะกรรมการ 5 คนอยู่ในพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน

รัฐบาลของฝ่ายต่อต้าน

การประชุมเพื่อก่อตั้งสมาคมเขมรอิสระ นำไปสู่การก่อตั้งรัฐบาลปฏิวัติที่เรียกคณะกรรมการศูนย์เพื่อเสรีภาพประชาชน ผู้ที่เป็นประธานคือเซิง งอกมิญ และผู้ที่เป็นรองประธานมี จัน สมัย เซียว เฮง ตู สามุต เซิง ฟอกรัตนาเป็นเลขาธิการทั่วไป นอน ซวนเป็นสมาชิกคนที่หกของคณะกรรมการ ต่อมา 19 มิถุนายน พ.ศ. 2493 เซิง งอกมิญประกาศเอกราชของกัมพูชา โดยสามารถควบคุมพื้นที่ได้หนึ่งในสามของประเทศ ใน พ.ศ. 2495 สมาคมได้รวมกับคณะกรรมการปลดปล่อยแห่งชาติเขมรที่นำโดย เลียบ แก้ว โมนี ซึ่งมีฐานที่มั่นทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ โดยฝ่ายที่ต่อต้านคอมมิวนิสต์ของคณะกรรมการปลดปล่อยแห่งชาติเขมรได้แยกตัวออกไปต่างหาก สมาคมจึงประกาศจัดตั้งรัฐบาลฝ่ายต่อต้านเขมร ซึ่งประกอบไปด้วย เซิง งอกมิญเป็นประธานาธิบดี จัน สมัยเป็นรองประธานาธิบดี ตู สามุตเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย แก้ว โมนีเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เจา ยิน เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เซียว เฮงเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เลียบ แก้ว โมนีเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงจริยธรรมและสอส มันเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศาสนา

ความขัดแย้งทางการทหาร

ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2493 สมาคมได้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดทหารโดยมีกำลังทหารประมาณ 100 คน ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2493 ฝรั่งเศสเริ่มดำเนินการปราบปรามสมาคม โดยทางสมาคมได้รับการสนับสนุนทางทหารจากเวียดมิญราว 3,000 คน ใน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496 สมาคมและเวียดมิญได้เข้าโจมตีและฆ่าผู้ว่าราชการจังหวัดเปรยแวงตาย ซึ่งได้นำมาใช้ในการโฆษณาความสำเร็จของสมาคม

การประชุมเจนีวา

ในการประชุมเจนีวา สมาคมส่งตัวแทนไปร่วมสองคนคือแก้ว โมนี และเมย โพ ในการประชุมเพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้งในอินโดจีนนี้ เวียดมิญได้เสนอให้รัฐบาลฝ่ายต่อต้านของเขมรมีสิทธิในการเจรจากับรัฐบาลนี้เทียบเท่ากับรัฐบาลของราชอาณาจักรกัมพูชา ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหภาพโซเวียตและจีน ในขณะที่ฝ่ายตะวันตกต้องการให้ถอนการรับรองสมาคมเขมรอิสระ ผลสำเร็จจากการประชุมครั้งนี้คือ ข้อตกลงสงบศึกซึ่งรวมทั้งฝ่ายสมาคมเขมรอิสระด้วย กัมพูชาได้รับเอกราชภายใต้การปกครองของพระนโรดม สีหนุ และการถอนกำลังของเวียดมิญออกจากกัมพูชา