สะพานข้ามแม่น้ำแคว

สะพานข้ามแม่น้ำแคว เป็นสะพานข้ามแม่น้ำแควใหญ่โครงสร้างเหล็กครึ่งวงกลม สลับโครงสร้างถัก ตอม่อคอนกรีตเสริมเหล็ก ตั้งอยู่ที่ตำบลท่ามะขาม อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ห่างจากตัวเมืองไปทางทิศเหนือ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 323 ประมาณ 4 กิโลเมตร แยกซ้ายประมาณ 400 เมตร ปัจจุบันใช้เป็นทางสัญจรของรถไฟสายธนบุรี - น้ำตก หรือ ทางรถไฟสายมรณะ ในอดีต

สะพานข้ามแม่น้ำแคว
สะพานข้ามแม่น้ำแคว
เส้นทาง	ธนบุรี - น้ำตก ทางรถไฟสายมรณะ
ข้าม	แม่น้ำแควใหญ่
ที่ตั้ง	ตำบลท่ามะขาม อำเภอเมืองกาญจนบุรี ประเทศไทย
ชื่อทางการ	สะพานข้ามแม่น้ำแคว
เจ้าของ	จังหวัดกาญจนบุรี
ข้อมูลจำเพาะ
ประเภท	สะพานโครงสร้างเหล็กครึ่งวงกลม สลับโครงสร้างถัก ตอม่อคอนกรีตเสริมเหล็ก
วัสดุ	คอนกรีตเสริมเหล็ก, เหล็ก
ความยาว	322.90 เมตร
ประวัติศาสตร์
วันเริ่มสร้าง	พ.ศ. 2486 พ.ศ. 2491 (ปรับปรุงซ่อมใหม่ทั้งหมดภายหลังโดนทิ้งระเบิดทำลาย)
วันเปิด	พ.ศ. 2495
วันปิด	พ.ศ. 2488 (โดนทิ้งระเบิดทำลายโดยเครื่องบินทิ้งระเบิดฝั่งสัมพันธมิตร)
หมายเหตุ
เป็นสัญลักษณ์แห่งหนึ่งประจำจังหวัดกาญจนบุรี ได้รับการยกย่องให้เป็น "สัญลักษณ์แห่งสันติภาพ"

สะพานข้ามแม่น้ำแคว เดิมสร้างขึ้นโดยแรงงานของเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตร ภายใต้การควบคุมของกองทัพญี่ปุ่น การก่อสร้างใช้เวลาแล้วเสร็จเพียงหนึ่งปี ก่อนจะถูกระเบิดทิ้งทำลายจากกองบินสัมพันธมิตรจนสะพานช่วงกลางพังถล่มลงมา ต่อมาภายหลังสงครามโลกยุติลง รัฐบาลไทยได้ซื้อทางรถไฟนี้ต่อจากอังกฤษมาเป็นเงินจำนวน 50 ล้านบาท แล้วบูรณะซ่อมแซมขึ้นใหม่ในปี พ.ศ. 2489 การซ่อมในครั้งนั้นได้ยุบตอม่อกลาง (ตัวที่ 5-6) แล้วสร้างเป็นสะพานเหล็ก 2 ช่วง แทนของเดิม กับเปลี่ยนช่วงสะพานไม้ด้านปลายทางเป็นสะพานเหล็กแทนสะพานไม้ รวมความยาวของสะพานทั้งสิ้น 322.90 เมตร

ปัจจุบันสะพานข้ามแม่น้ำแคว ได้กลายเป็นสัญลักษณ์หนึ่งที่สำคัญของจังหวัดกาญจนบุรี ได้รับการยกย่องให้เป็น "สัญลักษณ์แห่งสันติภาพ" เนื้อเริ่องเกี่ยวสะพานแห่งนี้ยังได้รับการไปสร้างเป็นภาพยนตร์ฮอลลีวูดเช่น เดอะบริดจ์ออนเดอะริเวอร์แคว (พ.ศ. 2500) ซึ่งสร้างมาจากนิยายในชื่อเดียวกัน และภาพยนตร์เรื่อง "The Railway Man แค้นสะพานข้ามแม่น้ำแคว" (พ.ศ. 2556) ซึ่งสร้างมาจากชีวประวัติของเชลยศึก ผู้ร่วมสร้างสะพานข้ามแม่น้ำแคว นอกจากนี้ทางจังหวัดกาญจนบุรีได้มีการจัดงานสัปดาห์สะพานข้ามแม่น้ำแคว ประจำปีทุกปี ซึ่งมีการแสดงสีเสียง ย้อนรำลึกถึงสงครามโลกครั้งที่ 2

ประวัติ

สะพานข้ามแม่นำแควมีความสำคัญยิ่งแห่งหนึ่ง เป็นสะพานที่สำคัญที่สุดของเส้นทางรถไฟสายมรณะ สร้างขึ้นสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยกองทัพญี่ปุ่นได้เกณฑ์เชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตร ได้แก่ ทหารอังกฤษ อเมริกัน ออสเตรเลีย ฮอลันดา และนิวซีแลนด์ประมาณ 61,700 คน สมทบด้วยกรรมกรชาวจีน ญวน ชวา มลายู ไทย พม่า และอินเดีย อีกจำนวนมาก มาก่อสร้างทางรถไฟสายยุทธศาสตร์ เพื่อเป็นเส้นทางผ่านไปสู่ประเทศพม่า ซึ่งเส้นทางช่วงหนึ่งจะต้องข้ามแม่น้ำแควใหญ่ จึงต้องมีการสร้างสะพานขึ้น การสร้างสะพานและทางรถไฟสายนี้ เต็มไปด้วยความยากลำบาก ความทารุณของสงครามและโรคภัย ตลอดจนการขาดแคลนอาหาร ทำให้เชลยศึกหลายหมื่นคนต้องเสียชีวิตลง

สะพานข้ามแม่น้ำแควใช้เวลาสร้างเพียง 1 เดือน โดยนำเหล็กจากมลายูมาประกอบเป็นชิ้น ๆ ตอนกลางทำเป็นสะพานเหล็ก 11 ช่วง หัวและโครงสะพานเป็นไม้ มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2486 ต่อมาในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2487 ได้ถูกทิ้งระเบิดหลายครั้งจนสะพานหักท่อนกลาง ภายหลังสงครามสิ้นสุดลง รัฐบาลไทยได้ซ่อมแซมใหม่ด้วยเหล็กรูปเหลี่ยม เมื่อปี พ.ศ. 2489 จนสามารถใช้งานได้ ปัจจุบัน มีการยกย่องให้เป็น สัญลักษณ์แห่งสันติภาพ

 

มุมมองภายในสะพานข้ามแม่น้ำแคว นักท่องเที่ยวสามารถเดินเที่ยวชมบนสะพานได้

ปัญหาด้านทัศนียภาพ

บริเวณโดยรอบสะพานข้ามแม่น้ำแคว ได้รับปัญหาทัศนียภาพเรื่อยมาทั้งการสร้างแพอาหารที่ล้ำไปกว่าครึ่งของแม่น้ำแคว การสร้างอาคาคารปฏิบัติธรรม 3 ชั้น ของมูลนิธิกวงอิมสุนทรธรรม โดยได้รับการต่อต้านจากชาวเมืองกาญจนบุรี หน่วยงาน สภาต่าง ๆ ของจังหวัดโดยตลอด ขณะที่ นายสุนทร รัศมีฤกษ์เศรษฐ์ หรือ "เสี่ยฮุก" คหบดีชื่อดังของภาคกลาง ก็ให้สัมภาษณ์กับนักข่าวว่าที่นี่มีแต่สิ่งดีงาม และไม่เห็นว่าจะบดบังทัศนียภาพตรงไหน? สุดท้ายศาลเจ้าแห่งนี้ก็สร้างขึ้นแล้วเสร็จในเวลาต่อมา ทำให้มุมมองเมื่อมองไปทางฝั่งตะวันออกของสะพานจะเห็นรูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมและศาลเจ้าเป็นฉากหลัง

เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 ได้มีชาวบ้านเกือบร้อยคน มาถือป้ายประท้วงการนำตู้เทนเนอร์ติดแอร์มาติดตั้งเป็นห้องน้ำชั่วคราว ซึ่งเป็นการบดบังทัศนียภาพสะพานข้ามแม่น้ำแคว แต่ต่อมาก็ได้มีการนำตู้นี้ออกไปแล้ว

การเดินทาง

 

ภาพทัศนียสะพานข้ามแม่น้ำแคว จากพิพิธภัณฑ์สงครามเชิงสะพานข้ามแม่น้ำแคว

ทางรถยนต์

• จากกรุงเทพฯ ใช้ถนนเพชรเกษม (ทางหลวงหมายเลข 4) มุ่งหน้าสู่จังหวัดนครปฐม จากนั้นขับตรงไปมุ่งหน้าสู่จังหวัดราชบุรี
• จากกรุงเทพฯ ใช้ถนนสายปิ่นเกล้า - นครชัยศรี (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 338) มุ่งหน้าสู่นครปฐม จากนั้นขับตรงไปมุ่งหน้าสู่จังหวัดราชบุรี
• ทั้งสองเส้นทางด้านบนจะต้องผ่านแยกนครชัยศรี
•  

  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 719 (C56-23)
  จากแยกนครชัยศรี ขับตรงไป โดยจะผ่านสะพานไปบ้านแพ้ว ประมาณ 8.5 กิโลเมตร ผ่านสะพานไปตัวเมืองนครปฐม ประมาณ 0.5 กิโลเมตร ผ่านแยกไปจังหวัดสุพรรณบุรี ประมาณ 6.4 กิโลเมตร จากนั้นจะถึงสะพานไปจังหวัดกาญจนบุรี ประมาณ 9 กิโลเมตร รวมระยะทางประมาณ 24.4 กิโลเมตร

ทางรถโดยสารประจำทาง

• จากสถานีขนส่งสายใต้ใหม่ กรุงเทพฯ - กาญจนบุรี ใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง โดยสามารถนั่งรถปรับอากาศสายกรุงเทพฯ-กาญจนบุรี แล้วไปลงที่สถานีขนส่งจังหวัดกาญจนบุรี
• จากขนส่งกาญจนบุรีนั่งรถสายกาญจนบุรี - เอราวัณ หรือรถสายกาญจนบุรี - ทองผาภูมิ - สังขละบุรี ไปลงตรงแยกซ้ายมือเข้าสะพานข้ามแม่น้ำแคว จากนั้นนั่งมอเตอร์ไซต์รับจ้างเข้าไปประมาณ 700 เมตร

ทางรถไฟ

ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ ป้ายหยุดรถไฟสะพานแควใหญ่

สามารถโดยสารขบวนรถไฟสาย ธนบุรี - น้ำตก หรือขบวนรถนำเที่ยวพิเศษ กรุงเทพ - น้ำตก (เฉพาะเสาร์ - อาทิตย์ และวันหยุดราชการ) ลงที่ สะพานแควใหญ่ ซึ่งอยู่ที่เชิงสะพานข้ามแม่น้ำแควพอดี

ดูเพิ่ม

• ทางรถไฟสายมรณะ
• พิพิธภัณฑ์สงครามเชิงสะพานข้ามแม่น้ำแคว
• สะพานข้ามแม่น้ำแคว (ภาพยนตร์)

อ้างอิง

• พลิกโฉมงานสัปดาห์สะพานข้ามแม่น้ำแคว จากไทยโพสต์

1. สะพานข้ามแม่น้ำแคว, GEOCITIES.ws .สืบค้นเมื่อ 28/06/2561
2. บันทึกข้อมูลเรื่องสะพาน, http://portal.rotfaithai.com/ .สืบค้นเมื่อ 28/06/2561
3. สะพานข้ามแม่น้ำแคว, kanchanaburi.center .สืบค้นเมื่อ 28/06/2561
4. สะพานข้ามแม่น้ำแคว กาญจนบุรี - ไปด้วยกันท่องเที่ยว, paiduaykan.com .สืบค้นเมื่อ 28/06/2561
5. ภาพเก่า...เล่าตำนาน สะพานโหด ข้ามแคว ฝรั่งหาย ตายนับหมื่น, พลเอกนิพัทธ์ ทองเล็ก, /www.matichon.co.th .สืบค้นเมื่อ 09/07/2561
6. ประวัติความเป็นมา - จังหวัดกาญจนบุรี, kanchanaburi.go.th .สืบค้นเมื่อ 09/07/2561
7. เทศกาลและประเพณี : งานสัปดาห์สะพานข้ามแม่น้ำแคว และงานกาชาดจังหวัด, https://thai.tourismthailand.org/ .สืบค้นเมื่อ 09/07/2561
8. ชาวกาญจน์ฮือค้านสร้างตึกบังสะพานข้ามน้ำแคว, https://www.thairath.co.th/ .สืบค้นเมื่อ 09/07/2561
9. เอาสมองส่วนไหนคิด!!! เมืองกาญจวกหนัก ไม่เอาส้วมติดแอร์ นายทุนต่างชาติทำ.., www.tnews.co.th/ .สืบค้นเมื่อ 09/07/2561

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สะพานข้ามแม่น้ำแคว
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

พิกัดภูมิศาสตร์: 14°02′31″N 99°30′14″E / 14.041899°N 99.503822°E / 14.041899; 99.503822