สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา หรือ สำนักเรียนวัดคุ้งตะเภา เป็นสำนักเรียนพระปริยัติธรรมสำหรับคฤหัสถ์ประจำตำบลคุ้งตะเภา ตั้งอยู่ที่ วัดคุ้งตะเภา บ้านคุ้งตะเภา ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ สังกัดคณะสงฆ์จังหวัดอุตรดิตถ์ ควบคู่กับ สำนักเรียนพระปริยัติธรรมวัดใหม่เจริญธรรม ที่เป็นสำนักเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรมและบาลีของพระสงฆ์ในตำบลคุ้งตะเภา

สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา
ที่ตั้ง
วัดคุ้งตะเภา หมู่บ้านคุ้งตะเภา ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์
ข้อมูล
คำขวัญ	เอตทคฺคํ วุฑฺฒีนํ ยทิทํ ปญฺญาวุฑฺฒิ การพัฒนาปัญญา เป็นเลิศแห่งการพัฒนาทั้งปวง
เว็บไซต์	www.watkungtaphao.ob.tc

สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา เป็นสำนักเรียนพระปริยัติธรรมแผนกคฤหัสถ์ของคณะสงฆ์ตำบลคุ้งตะเภาแห่งแรกของตำบล ปัจจุบันทำการเรียนการสอนในโรงเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานในตำบลคุ้งตะเภาทั้ง 6 โรงเรียน โดยมีคณะครูสอนพระปริยัติธรรมสังกัดวัดในตำบลคุ้งตะเภาทั้งพระสงฆ์และคฤหัสถ์เข้าสอนควบคู่กับการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของโรงเรียนในเขตตำบลคุ้งตะเภา

สำนักศาสนศึกษาแห่งนี้นับเป็นสำนักศาสนศึกษาหนึ่งในไม่กี่แห่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ที่มีการนำพระสงฆ์เข้าสอนพระปริยัติธรรมแก่คฤหัสถ์ในโรงเรียนตลอดปีการศึกษา และเป็นสำนักศาสนศึกษาที่มีสถิตินักเรียนสอบไล่ได้พระปริยัติธรรมแผนกธรรมเป็นลำดับต้น ๆ ของอำเภอเมืองอุตรดิตถ์

ประวัติ

 

ครูสอนพระปริยัติธรรมตำบลคุ้งตะเภาเข้าสอนธรรมศึกษาในโรงเรียน

สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา ก่อตั้งโดยกลุ่มครูสอนพระปริยัติธรรมในตำบลคุ้งตะเภา ในปี พ.ศ. 2535 โดยดำริของ พระสมุห์สมชาย จีรปุญฺโญ รองเจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภา โดยไม่ได้อาศัยงบประมาณสนับสนุนจากส่วนราชการ การดำเนินการในช่วงแรกเป็นไปได้ด้วยดีโดยอาศัยทุนค่าใช้จ่ายต่าง ๆ จากพระสงฆ์ที่เป็นพระอาจารย์สอนธรรมศึกษาเอง โดยในช่วงแรก ๆ อาศัยอาคารหอพระวัดคุ้งตะเภาเป็นสถานที่เล่าเรียน แต่ยังไม่มีการจัดการด้านบุคลากรและนักเรียนอย่างเป็นระบบมากนัก

การศึกษาแผนกธรรมศึกษาหรือการศึกษาวิชาธรรมของคฤหัสถ์อย่างเป็นระบบ ได้เริ่มจัดการเรียนการสอนได้ในปี พ.ศ. 2540 อันเป็นช่วงแรก ๆ ที่แม่กองธรรมสนามหลวงเปิดโอกาสให้มีการสอบไล่ธรรมศึกษาสำหรับคฤหัสถ์ในต่างจังหวัดขึ้น โดยในช่วงแรก พระสมุห์สมชาย จีรปุญฺโญ (แสงสิน) รองเจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภา และพระนักเผยแผ่พระพุทธศาสนาประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ ได้ดำเนินการประสานงานไปยังโรงเรียนในเขตตำบลคุ้งตะเภาขอนำพระสงฆ์เข้าสอนจริยธรรมและธรรมศึกษาในโรงเรียน ซึ่งการจัดการเรียนการสอนในครั้งนั้นประสบผลสำเร็จไปด้วยดี มีนักเรียนและผู้สนใจสอบไล่ได้ธรรมศึกษาเป็นจำนวนมาก

 

นักเรียนในสังกัดสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา ปีการศึกษา พ.ศ. 2552 (ธศ.โท โรงเรียนบ้านหาดเสือเต้น)

ต่อมาเจ้าคณะตำบลในขณะนั้นคือ เจ้าอธิการธง ฐิติธมฺโม (อิ่มชม) วัดคุ้งตะเภา (สมณศักดิ์ในปัจจุบัน พระครูประดิษฐ์ธรรมธัช) ได้เล็งเห็นความสำคัญของการศึกษาธรรมของคฤหัสถ์ดังกล่าว จึงได้ดำเนินการขอจัดตั้งสำนักศาสนศึกษาประจำตำบลคุ้งตะเภาขึ้นที่วัดคุ้งตะเภา ในนาม สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา ต่อมามีการเปลี่ยนเจ้าคณะตำบลคุ้งตะเภาในปี พ.ศ. 2543 จึงเกิดการลักลั่นในการบริหารงานสำนักศาสนศึกษาในระยะหนึ่ง แต่วัดคุ้งตะเภาโดยการนำของพระสมุห์สมชาย ก็ได้จัดการสอนธรรมศึกษาเช่นเดิม โดยดำเนินการและออกทุนดำเนินการเองทั้งหมดจนถึงปัจจุบัน ซึ่งมีผู้สอบไล่ได้ธรรมศึกษาเป็นจำนวนมากทุกปี และในปี พ.ศ. 2549 พระปลัดสมพงษ์ สมจิตฺโต วัดใหม่เจริญธรรม ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะตำบลคุ้งตะเภา จึงได้จัดเปิดสนามสอบธรรมศึกษาแห่งที่ 5 ของอำเภอเมืองอุตรดิตถ์ ที่โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา เพื่อเป็นสนามสอบสำหรับนักเรียนในสังกัดสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา ซึ่งเป็นการเปิดสนามสอบธรรมศึกษาที่ตำบลคุ้งตะเภาเป็นครั้งแรก

ในวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2554 นายโยธินศร์ สมุทรคีรีจ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์ ได้ลงนามในประกาศจังหวัดอุตรดิตถ์ ที่ 1/2554 จัดตั้งศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ขึ้นในวัดคุ้งตะเภาอย่างเป็นทางการ สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภาจึงมีภารกิจด้านการจัดแหล่งการเรียนรู้ในวัดเพิ่มเติมจากการทำการเรียนการสอนตามปกติในสถานศึกษาระดับพื้นฐาน โดยในส่วนของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์วัดคุ้งตะเภานั้นอยู่ภายใต้ความอุปถัมภ์ของกรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

หัวหน้าสำนักศาสนศึกษา

ครูใหญ่
รายชื่อ	ระยะเวลาอยู่ในตำแหน่ง
พระสมุห์สมชาย จีรปุญฺโญ (น.ธ.เอก, ป.บส., พธ.บ.)	พ.ศ. 2535 - ปัจจุบัน

สัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

พระพุทธรูปประจำสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

 

พระพุทธวชิรปัญญาญาณสัมพุทธบพิตร (หลวงพ่อทรงเครื่อง) พระพุทธรูปประจำสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

พระพุทธรูปประจำสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา เป็นพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิปางมารวิชัย หน้าตักสามนิ้ว เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องพุทธลักษณะทรงเครื่องจักรพรรดิราช สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มีอายุมากกว่าร้อยปี องค์พระทำด้วยโลหะตามแบบอย่างพระพุทธรูปทรงเครื่องที่เป็นที่นิยมในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ปัจจุบันองค์พระประดิษฐานอยู่ภายในวัดคุ้งตะเภา พระพุทธรูปองค์นี้ได้รับการถวายพระนามว่า "พระพุทธวชิรปัญญาญาณสัมพุทธบพิตร" พระนามพระพุทธรูปเป็นมงคลนามสื่อความหมายถึง "พระพุทธเจ้าผู้เป็นพระผู้ตรัสรู้โดยชอบซึ่งพระปัญญาญาณแห่งพระสัมพุทธเจ้าด้วยพระปัญญาประดุจเพ็ชร"

ตราสัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

 

ตราสัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

ตราสัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา เป็นรูปวงกลมลงสีแดงชาด ภายในประดิษฐานรูปพระพุทธรูปหลวงพ่อสุวรรณเภตรา พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์สำคัญของวัดคุ้งตะเภา ล้อมด้วยลวดลายกนกเปรียบพระมหาปัญญาคุณของพระพุทธเจ้าอันแผ่ไพศาล ใต้ฐานพระพุทธรูปปรากฏข้อความ "สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา" ภายใต้ข้อความดังกล่าวเป็นพระพุทธพจน์ภาษาบาลี ซึ่งเป็นพระพุทธดำรัสของพระพุทธเจ้าในพระไตรปิฎก อังคุตรนิกาย เอกนิบาต ว่า "เอตทคฺคํ วุฑฺฒีนํ ยทิทํ ปญฺญาวุฑฺฒิ" แปลว่า การพัฒนาปัญญาเป็นเลิศแห่งการพัฒนาทั้งปวง ทั้งหมดอยู่ภายในกรอบวงกลมล้มรอบภายนอกด้วยลายดอกปทุมชาติ แสดงความถึงการแสวงหาปัญญาแห่งการตรัสรู้

คำขวัญสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

คำขวัญสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา เป็นพระพุทธศาสนสุภาษิตภาษาบาลีอันมีที่มาจากพระไตรปิฎกอังคุตรนิกาย เอกนิบาต ว่า

เอตทคฺคํ วุฑฺฒีนํ ยทิทํ ปญฺญาวุฑฺฒิ
การพัฒนาปัญญาเป็นเลิศแห่งการพัฒนาทั้งปวง— องฺ.เอก.๒๐/๗๘/๑๗

หมายถึงนักเรียนในสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา พึงศึกษาเพื่อฝึกหัดพัฒนาตนทั้งกายและใจ คือเป็นผู้มีความรู้วิชาการควบคู่กับคุณธรรมในจิตใจ เป็นคนดีของสังคมได้ในอนาคต

•  

  ตราสัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

•  

  พระพุทธวชิรปัญญาญาณสัมพุทธบพิตร (หลวงพ่อทรงเครื่อง) พระพุทธรูปประจำสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

•  

  ธงสีสัญลักษณ์สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา

อ้างอิง

1. พระไตรปิฏก เล่มที่ ๒๐ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๒ อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต. พระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ. [ออนไลน์]. เข้าถึงแหล่งข้อมูลได้จาก [1]. เข้าถึงแหล่งข้อมูลเมื่อ 26-10-52
2. ราชกิจจานุเบกษา, กฎกระทรวงว่าด้วยสิทธิในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยสถาบันพระพุทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ (กฎกระทรวงออกตามความในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ เพื่อส่งเสริมและ สนับสนุนการจัดการศึกษาของสถาบันพระพุทธศาสนา), เล่ม ๑๒๒, ตอน ๕๔ ก, ๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๔๘, หน้า ๑๘
3. ประวัติสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา-History of Watkungtaphao Buddhism School. สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา. เข้าถึงได้จาก [2]^{[ลิงก์เสีย]}. เข้าถึงเมื่อ 26-10-52
4. ประกาศผลสอบนักธรรมและธรรมศึกษาประจำปี ๒๕๕๑. เว็บไซค์สำนักงานแม่กองธรรมสนามหลวง อาคารหอสมุดมหามกุฏราชวิทยาลัย วัดบวรนิเวศวิหาร. เข้าถึงแหล่งข้อมูลได้จาก [3]. เข้าถึงแหล่งข้อมูลเมื่อ 26-10-52
5. ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์. (2554, 19 มกราคม). ประกาศจังหวัดอุตรดิตถ์ เรื่อง จัดตั้งศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ ประจำปี 2554.

ดูเพิ่ม

• วัดคุ้งตะเภา
• เขตปกครองคณะสงฆ์ตำบลคุ้งตะเภา

แหล่งข้อมูลอื่น

• www.watkungtaphao.ob.tc เว็บไซด์อย่างเป็นทางการของสำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา ^{[ลิงก์เสีย]}
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สำนักศาสนศึกษาวัดคุ้งตะเภา
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

พิกัดภูมิศาสตร์: 17°39′13″N 100°08′24″E / 17.653741°N 100.140015°E / 17.653741; 100.140015