สินค้าอันตราย

สินค้าอันตราย (อังกฤษ: Dangerous Goods) เป็นสินค้าที่อยู่ระหว่างการขนส่งมีความเสี่ยงที่จะเกิดความเสี่ยหายต่อชีวิต ทรัพย์สิน และสิ่งแวดล้อม รวมมถึงภาพลักษณ์ ซึ่งมีสมบัติตามลักษณะความเสี่ยง 9 ประเภทที่กำหนดโดยคณะกรรมการผู้เชี่ยวชาญด้านการขนส่งสินค้าอันตรายของสหประชาชาติ (Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods) การกำหนดลักษณะความเสี่ยงดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนารูปแบบมาตรการจำกัดความเสี่ยงในการขนส่งสินค้าอันตรายในแต่ละรูปแบบ และได้ออกเอกสารข้อเสนอแนะสหประชาชาติว่าด้วยการขนส่งสินค้าอันตราย (UN Recommendations on the Transport of Dangerous Goods - Model Regulations) ซึ่งเป็นแนวทางในการออกข้อกำหนดของสินค้าอันตรายในรูปแบบการขนส่งต่างๆ ในทางสากล

การจำแนกประเภทสินค้าอันตราย

สารหรือสิ่งของใดๆ ก็ตาม ที่ถูกำหนดให้เป็นสินค้าอันตราย จะต้องถูกจัดอยู่ในประเภทหนึ่งใน 9 ประเภท (Class) ตามลักษณะความเสี่ยงที่เด่นที่สุด ทั้งนี้ อาจมีการกำหนดเป็นประเภทย่อยของความเสี่ยงนั้นๆ ตามการแบ่งของสหประชาชาติ

• ประเภท 1: วัตถุระเบิด
  • 1.1 สารหรือสิ่งของที่มีอันตรายจากการระเบิดทั้งมวล
  • 1.2 สารหรือสิ่งของที่มีอันตรายจากการพุ่งกระเด็นแต่จะไม่ระเบิดทั้งมวล
  • 1.3 สารหรือสิ่งของที่มีอันตรายจากการติดไฟและมีการระเบิดหรือพุ่งกระเด็นหรือทั้งสองอย่างแต่จะไม่ระเบิดทั้งมวล
  • 1.4 สารหรือสิ่งของที่ไม่สามารถระบุลักษระการระเบิดได้ชัดเจน
  • 1.5 สารที่ไม่มีความไวต่อการระเบิดและมีอันตรายจากการระเบิดทั้งมวล
  • 1.6 สารที่ไม่มีความไวต่อการระเบิดและไม่มีการระเบิดทั้งมวล

• ประเภท 2: ก๊าซ
  • 2.1 ก๊าซไวไฟ
  • 2.2 ก๊าซไม่ไวไฟและไม่มีพิษ
  • 2.3 ก๊าซพิษ
• ประเภท 3: ของเหลวไวไฟ
• ประเภท 4: ของแข็งไวไฟ; สารที่ลุกไหม้ได้เอง; สารซึ่งเมื่อเปียกน้ำจะให้ก๊าซไวไฟ
  • 4.1 ของแข็งไวไฟ สารที่ทำปฏิกิริยาได้ด้วยตัวเอง และของแข็งวัตถุระเบิดที่ถูกทำให้เฉื่อยแล้ว
  • 4.2 สารที่มีความเสี่ยงต่อการลุกไหม้ได้เอง
  • 4.3 สารที่ให้ก๊าซไวไฟเมื่อสัมผัสน้ำ
• ประเภท 5: สารออกซิไดส์และสารอินทรีย์เปอร์ออกไซด์
  • 5.1 สารออกซิไดส์
  • 5.2 สารอินทรีย์เปอร์ออกไซด์
• ประเภท 6: สารพิษและสารติดเชื้อ
  • 6.1 สารพิษ
  • 6.2 สารติดเชื้อ
• ประเภท 7: วัตถุกัมมันตรังสี
• ประเภท 8: สารกัดกร่อน
• ประเภท 9: สารอันตรายเบ็ดเตล็ดและสารอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม

การกำหนดตัวเลขประเภทของสินค้าอันตรายนี้เป็นการกำหนดตามลักษณะความเสี่ยงของสินค้าอันตราย ไม่สะท้อนถึงระดับความรุนแรงของอันตรายจากสินค้าอันตรายนั้น

บัญชีรายชื่อสินค้าอันตราย

ในข้อเสนอแนะสหประชาชาติว่าด้วยการขนส่งสินค้าอันตรายจะมีการกำหนดบัญชีรายชื่อของสินค้าอันตรายในส่วนที่ 3 ซึ่งจะประกอบด้วยข้อมูลหลักในการบ่งชี้ข้อมูลของสินค้าอันตรายแต่ละรายการตามข้อมูลหลัก 5 ข้อมูล ดังนี้

1. หมายเลขสหประชาชาติ (UN number)
2. ชื่อที่ถูกต้องทางการขนส่ง (Proper Shipping name)
3. ประเภทสินค้าอันตราย (Class)
4. ความอันตรายรอง (Subsidiary hazard)
5. กลุ่มการบรรจุ (Packing Group)

ในบัญชีรายชื่อสินค้าอันตรายจะมีการบรรจุข้อเสนอแนะในการขนส่งสินค้าอันตรายแต่ละหมายเลขสหประชาชาติ ได้แก่ ข้อเสนอแนะพิเศษ ปริมาณจำกัดและปริมาณยอมรับ การใช้บรรจุภัณฑ์และ IBC การใช้แท็งก์

ปริมาณจำกัดและปริมาณยกเว้น

ปริมาณจำกัด (Limited Quantities) เป็นข้อเสนอแนะเกี่ยวกับปริมาณของสินค้าอันตรายที่ประเมินได้ว่ามีความเสี่ยงต่ำในการขนส่ง ทั้งนี้ ปริมาณของสินค้าอันตรายที่บรรจุในบรรจุภัณฑ์แต่ละชิ้นจะมีผลกับระดับความเสี่ยงซึ่งจะถูกกำหนดให้มีความแตกต่างกันออกไปในแต่ละ UN number ตามแต่ระดับความรุนแรงหรือความเสี่ยงที่แตกต่างกันออกไป สินค้าอันตรายที่ขนส่งในเงื่อนไข Limited Quantities นี้ จะได้รับการยกเว้นไม่ต้องปฏิบัติตามข้อเสนอแนะบางประการ

ปริมาณยกเว้น (Excepted Quantities) สินค้าอันตรายที่มีการจัดการบรรจุในเงื่อนไข Excepted Quantities จะได้รับการยกเว้นในการปฏิบัติตามข้อเสนอแนะของ UN แต่ยังคงจะต้องปฏิบัติตามข้อเสนอแนะในเรื่องการฝึกอบรม การระบุลักษณะความเสี่ยง และข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการบรรจุ ในการระบุเงื่อนไขปริมาณยอมรับในแต่ละ UN จะแบ่งเป็น 6 ระดับ (E0, E1,E2,E3,E4 และ E5) ตามปริมาณที่บรรจุในบรรจุภัณฑ์ภายในและผลรวมของปริมาณในบรรจุภัณฑ์ภายนอก

ข้อเสนอแนะการใช้บรรจุภัณฑและ IBCs

ข้อเสนอแนะการใช้แท็งก์

อ้างอิง

1. United Nations. The Recommendations on the Transport of Dangerous Goods, Model Regulations. 20th revised edition. from https://www.unece.org/trans/danger/danger.html