หงอนไก่ไทย

หงอนไก่ไทย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Core eudicots
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Amaranthaceae
สกุล:	Celosia
สปีชีส์:	C.  argentea
ชื่อทวินาม
Celosia argentea L.
ชื่อพ้อง
Amaranthus cristatus Noronha Amaranthus huttonii H.J.Veitch Amaranthus purpureus Nieuwl. Amaranthus pyramidalis Noronha Celosia aurea T.Moore Celosia castrensis L. Celosia cernua Roxb. nom. illeg. Celosia coccinea L. Celosia comosa Retz. Celosia cristata L. Celosia debilis S.Moore Celosia huttonii Mast. Celosia japonica Houtt. Celosia japonica Mart. Celosia linearis Sweet ex Hook.f. nom. inval. Celosia margaritacea L. Celosia marylandica Retz. Celosia pallida Salisb. Celosia plumosa (Voss) Burv. Celosia purpurea J.St.-Hil. Celosia purpurea A.St.-Hil. ex Steud. Celosia pyramidalis Burm.f. Celosia splendens Schumach. & Thonn. Celosia swinhoei Hemsl. Chamissoa margaritacea (L.) Schouw

หงอนไก่ไทย ชื่อวิทยาศาสตร์: Celosia argentea เป็นพืชล้มลุก ลำต้นตั้งตรง สีแดง ใบเดี่ยวสีแดง ดอกช่อ ดอกย่อยขนาดเล็ก ริ้วประดับติดทนนาน สีขาวหรือชมพู ผลแห้ง เมล็ดกลมแบน สีดำมันวาว

สายพันธุ์

Celosia argentea var. cristata 'Flamingo Feathers' เป็นพันธุ์ที่สูงได้ถึง 2 ฟุต สีเป็นได้ตั้งแต่สีชมพูจนถึงม่วงอ่อน และใบเขียวเข้มกว่าพันธุ์อื่น สายพันธุ์ Century มักต้นสูง สีแดงสว่าง เหลือง ส้ม หรือชมพู สายพันธุ์ Kimono มีขนาดเล็ก ดอกมีหลายสี ทั้งขาว ส้มอมแดงCelosia plumosa เป็นที่รู้จักในชื่อสายพันธุ์เจ้าชายแห่งเวลส์ จัดเป็นชื่อพ้องของ Celosia argentea บางครั้งเขียนว่า C. plumosa 'Prince of Wales Feathers'

การจัดจำแนก

การจัดจำแนกพืชสปีชีส์นี้ในทางพืชสวนมีความสับสนมาก ในบางครั้งจะแยกใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ Celosia cristata หรือเป็นสายพันธุ์หนึ่งของC. argentea ชื่ออื่นๆของC. argentea var. plumosa ได้แก่ Celosia argenta var. pyrimidalis and C. spicata.^{[ต้องการอ้างอิง]}

การจัดจำแนกโดยทั่วไปแบ่งเป็นสามสายพันธุ์ได้แก่:

• C. argentea var. argentea
• C. argentea var. cristata
• C. argentea var. plumosa Voss

การใช้ประโยชน์

ในแอฟริกาใช้ควบคุมการเจริญของพืชปรสิต สกุลStriga และใช้ผสมใน สบู่ชาวขมุใช้ดอกในพิธีสู่ขวัญ ชาวถิ่นใช้ดอกในพิธีไหว้ผี

อาหาร

ใบและดอกของพืชชนิดนี้กินได้ และมีปลูกในแอฟริกาและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในอินเดียใช้ดอกหงอนไก่แต่งสีแดงในแกงเนื้อแพะของแคชเมียร์ โดยใช้ดอกสดหรือเกสรดอกแห้งแช่ในน้ำอุ่นใส่ลงในแกงเป็นลำดับสุดท้าย ใบและดอกใช้กินเป็นผักในแอฟริกาตะวันตกและแอฟริกากลาง ภาคใต้ของไนจีเรีย Celosia argentea var. argentea หรือผักโขมลากอสเป็นผักที่สำคัญใน แอฟริกาตะวันตกโดยในภาษาโยรูบาเรียกว่า soko yòkòtò และในภาษาฮัวซาเรียกว่า farar áláyyafó

ภาพ

•  

  Silver cockscomb Celosia argentea

•  

  Celosia cristata

•  

  ดอกของ Plumed cockscomb และมีแมลงเกาะ

•  

  ในทุ่งหญ้า ประเทศอินเดีย

•  

  หงอนไก่หลากสีสันในสวนพฤกษศาสตร์กูริตีบา ทางใต้ของบราซิล

อ้างอิง

1. "The Plant List: A Working List of All Plant Species".
2. "Cockscomb". Dave's Garden. สืบค้นเมื่อ 13 December 2013.
3. "Prince of Wales Feathers - Celosia plumosa".
4. "Celosia". AVRDC. สืบค้นเมื่อ 13 December 2013.
5. ทิพย์สุดา ตั้งตระกูล. 2541. พฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวขมุ ชาวลัวะและชาวถิ่นในบางพื้นที่ของจังหวัดน่านวิทยานิพนธ์ (วิทยาศาสตรมหาบัณฑิตมหาวิทยาลัยเชียงใหม่242 หน้า ดูฉบับเต็ม
6. Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.
7. ทวีทอง หงส์วิวัฒน์. ฟูดอัพเดท: แปลกแต่จริง กินได้ทั้งหงอนไก่จริงและหงอนไก่ดอก! ครัว. ปีที่ 18 ฉบับที่ 215 พฤษภาคม 2555 หน้า 10
8. ECHO Archived พฤษภาคม 10, 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
9. Hanelt et al., Mansfeld's encyclopedia of agricultural and horticultural crops, 2001 Google Books

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Celosia argentea

• General Information
• PROTAbase on Celosia argentea