หม่อมเจ้าฉวีวาด ปราโมช

หม่อมเจ้าฉวีวาด ปราโมช เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ ประสูติแต่หม่อมราชวงศ์ดวงใจ ปราโมช (พระนัดดาในสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์) เมื่อราวปี พ.ศ. 2397 - 2399 เมื่อเจริญวัยทรงหมั้นหมายกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ทรงทราบภายหลังว่าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากรมีหม่อมอยู่ในวังแล้วหนึ่งคน คือ หม่อมสุ่น คัคณางค์ ณ อยุธยา ด้วยมีดำริก้าวหน้า หม่อมเจ้าฉวีวาดจึงไม่ทรงยินยอม ทรงบังคับให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร พระคู่หมั้น เลิกรากับหม่อมสุ่น แต่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ไม่ทรงยินยอม นอกจากหม่อมเจ้าฉวีวาดไม่ทรงยินยอมด้วยแล้ว ยังแสดงพระอาการเอาแต่ทัยผิดวิสัยกุลสตรีในสมัยนั้น คือทรงโยนของหมั้นทิ้งทางพระบัญชรตำหนักเรี่ยราดกับพื้น จนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ต้องให้มหาดเล็กมาเก็บคืนไป

หม่อมเจ้าฉวีวาด ปราโมช
หม่อมเจ้า ชั้น 2
สวามี	พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นวรวัฒน์สุภากร นายเวร (ผึ้ง) ออกญานครบาล (มัน) ออกญาแสรนธิบดี (ปัล) พระพิทักราชถาน (ทอง) ขุนศรีมโนไมย
พระบุตร	นุด หรือ นุศ
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์ดวงใจ ปราโมช
ประสูติ	พ.ศ. 2397 - 2399
สิ้นชีพตักษัย	พ.ศ. 2477 – 2479 (ราว 80 ปี)

หม่อมเจ้าฉวีวาด เสกสมรสกับพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นวรวัฒน์สุภากร พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และทรงสนิทสนมกับครอบครัวของโทมัส น็อกซ์ กงสุลประเทศอังกฤษ ในเวลาต่อมาหม่อมเจ้าฉวีวาดทรงพัวพันกับความขัดแย้งระหว่างวังหลวงและวังหน้า โดยในวันรุ่งขึ้นหลังเหตุระเบิดที่ตึกดินในวังหลวง หม่อมเจ้าฉวีวาดทรงว่าจ้างเรือสำเภาในการขนสมบัติและผู้ติดตามหนีไปยังประเทศกัมพูชา พร้อมคณะละครของเจ้าจอมมารดาอัมพา ในรัชกาลที่ 2 ซึ่งถือเป็นคณะละครที่มีชื่อเสียงที่สุดในราชสำนักสยาม จนเรือถึงราชสำนักกัมพูชา ซึ่งได้รับการตอบรับอย่างดีจากพระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร (พระนามเดิม คือ นักองค์ราชาวดี) ด้วยความพอพระทัยในหม่อมเจ้าฉวีวาดและคณะละคร โรงละครโรงใหญ่ของเจ้าจอมมารดาอำภา จึงได้กลายเป็นต้นแบบของละครของประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน

ครั้นเวลาล่วงเลยไป หม่อมเจ้าฉวีวาด เสด็จนิวัตสยาม ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ผนวชเป็นชีและใช้ชนม์ชีพอย่างสงบ กระทั่งถึงนชีพิตักษัยเมื่อชันษาราว 80 ปี

หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช กล่าวอ้างในหนังสือ "โครงกระดูกในตู้" ว่าพระบาทสมเด็จพระนโรดม พรหมบริรักษ์โปรดสถาปนาหม่อมเจ้าฉวีวาด ปราโมช เป็นพระชายา มีพระอิสริยยศเป็นพระราชเทวี มีพระราชโอรสพระองค์หนึ่งคือ พระองค์เจ้านโรดม พานคุลี จึงมีการกล่าวถึง "โครงกระดูกในตู้" ว่าให้ข้อมูลเกี่ยวกับหม่อมเจ้าฉวีฉาดผิดจากข้อเท็จจริงทั้งในเว็บพันทิป และเรือนไทย โดยได้ให้ข้อมูลว่าหม่อมเจ้าฉวีวาดมิได้เสกสมรสกับพระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร และไม่มีความเกี่ยวข้องกับวิกฤตวังหน้า แท้จริงแล้วหม่อมเจ้าฉวีวาด ปราโมชได้สมรสกับสามัญชนกัมพูชา 5 คน มีบุตรชายเพียงคนเดียวคือ นุด หรือ นุศ

อ้างอิง

1. [1] พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าหญิงคอยท่า ปราโมช ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส วันที่ ๒๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๔
2. วิบูล วิจิตรวาทการ. สตรีสยามในอดีต. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์สร้างสรรค์บุ๊คส์, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2542. 359 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-7377-29-2
3. ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย. ลูกท่านหลานเธอ ที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จในราชสำนัก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2550. 360 หน้า. หน้า หน้าที่ 287. ISBN 978-974-323-989-2
4. "ความรู้คือประทีป" (PDF). Esso. สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2556. Check date values in: |accessdate= (help)
5. ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย. ลูกท่านหลานเธอ ที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จในราชสำนัก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2550. 360 หน้า. หน้า หน้าที่ 286. ISBN 978-974-323-989-2
6. "โครงกระดูกในตู้ โดยคึกฤทธิ์ : ข้อเท็จจริงจากการชันสูตร". พันทิป. สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2556. Check date values in: |accessdate= (help)
7. www.reurnthai.com
8. "โครงกระดูกในตู้ โดยคึกฤทธิ์ : ข้อเท็จจริงจากการชันสูตร". เรือนไทย. สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2556. Check date values in: |accessdate= (help)