หอกซัด

หอกซัด หรือเรียกอีกอย่างว่า แหลน (อังกฤษ: javelin) เป็นอาวุธลักษณะคล้ายหอกสั้น เป็นอาวุธโบราณที่ออกแบบมาให้ขว้างเป็นหลัก ซึ่งปัจจุบันใช้ในกีฬาพุ่งแหลน ส่วนใหญ่หอกซัดใช้มือขว้าง ต่างจากธนูหรือหนังสติ๊กที่ใช้กลไกยิงอาวุธ อย่างไรก็ตาม อุปกรณ์ขว้างได้ถูกทำขึ้นเพื่อให้ผู้โยนแหลนสามารถขว้างออกไปได้ไกลมาก

รูปวาดคนกำลังขว้างหอกซัดบนเครื่องปั้นดินเผาโบราณ

รูปปั้นสำริดคนกำลังขว้างหอกซัด ตามเอกลักษณ์ของชาวลาโคเนีย ประมาณ 600 ปีก่อนคริสตกาล

คำว่า Javeline ในภาษาอังกฤษกลาง หรือคำว่า Javelin จากภาษาฝรั่งเศสเก่า มีรากศัพท์มาจากคำว่า Javelot ซึ่งแปลว่า หอก ที่มีต้นกำเนิดมาจากกลุ่มภาษาเคลต์

ยุคก่อนประวัติศาสตร์

มีหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าได้มีการเริ่มใช้งานหอกซัดและกระบองขว้างตั้งแต่ช่วงปลายยุคหินเก่า มีการค้นพบวัตถุที่มีลักษณะคล้ายหอก 7 ชิ้นในเหมืองถ่านหินที่เมือง Schöningen ประเทศเยอรมนี จากการวิเคราะห์อายุจากการลำดับชั้นหิน ที่พบวัตถุดังกล่าวคาดว่ามีอายุมีอายุราว 400,000 ปี โดยชิ้นส่วนที่ขุดพบทำมาจากลำต้นของสปรูซ (Spruce) มีความยาวระหว่าง 1.83 ถึง 2.25 เมตร มันถูกประดิษฐ์ให้มีส่วนที่หนาและหนักอยู่บริเวณปลายด้านหน้าของด้ามหอกซัด ศูนย์โน้มถ่วงที่อยู่ด้านหน้าเหล่านี้แสดงว่ามีการใช้งานอาวุธด้ามยาวชนิดนี้ในลักษณะหอกซัด มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของม้าที่แผลบริเวณไหล่ซึ่งถูกบาดด้วยอาวุธขว้าง มีอายุประมาณ 500,000 ปี ค้นพบที่เหมืองหินกรวดในหมู่บ้าน Boxgrove ประเทศอังกฤษ ซึ่งจากการศึกษาพบว่าบาดแผลอาจเกิดขึ้นจากหอกซัด

ยุคโบราณ

กรีก

 

ทหารเพลแทสพร้อมด้วยหอกซัด 3เล่ม โดยเล่มนึงอยู่ในมือพร้อมขว้าง และอีก 2 เล่มเป็นอาวุธสำรอง

ทหารเพลแทส (Peltast) โดยทั่วไปมักจะทำหน้าที่เป็นทหารราบ ซึ่งถือหอกซัด 2-3 เล่ม และมักจะมีสายรัดเพื่อเพิ่มพลังในการขว้างปา ทหารเพลแทสต่อสู้ด้วยการซัดหอกใส่กองทหารที่แข็งแกร่งกว่าอย่างเช่น แฟลแลงคซ์ฮอพไลท์ (hoplite) เพื่อก่อกวนให้แตกแถว

อ้างอิง

1. http://humanorigins.si.edu/evidence/behavior/punctured-horse-shoulder-blade
2. The Prehistoric Society - Past No. 26
3. World's Oldest Spears