อาร์ม็อง-แอมานุแอล ดูว์ แปลซี เดอ รีเชอลีเยอ

อาร์ม็อง-แอมานุแอล ดูว์ แปลซี เดอ รีเชอลีเยอ (ฝรั่งเศส: Armand-Emmanuel du Plessis de Richelieu) เป็นรัฐบุรุษและนักการเมืองชาวฝรั่งเศสในช่วงการฟื้นฟูราชวงศ์บูร์บง เขาสืบบรรดาศักดิ์ดยุกแห่งรีเชอลีเยอต่อจากบิดาใน ค.ศ. 1791

ดยุกแห่งรีเชอลีเยอ Duc de Richelieu
นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส คนที่ 2
ดำรงตำแหน่ง 20 กุมภาพันธ์ 1820 – 14 ธันวาคม 1821
กษัตริย์	พระเจ้าหลุยส์ที่ 18
ก่อนหน้า	เอลี เดอกาซ
ถัดไป	ฌ็อง-บาติสต์ เดอ วีแลล
ดำรงตำแหน่ง 26 กันยายน 1815 – 29 ธันวาคม 1818
กษัตริย์	พระเจ้าหลุยส์ที่ 18
ก่อนหน้า	ชาร์ล มอริส เดอ ตาแลร็อง-เปรีกอร์
ถัดไป	ฌ็อง-โฌแซ็ฟ เดซอล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	Armand Emmanuel Sophie-Septimanie Vignerot du Plessis 25 กันยายน ค.ศ. 1766(1766-09-25) ปารีส ประเทศฝรั่งเศส
เสียชีวิต	17 พฤษภาคม ค.ศ. 1822 (55 ปี) ปารีส ประเทศฝรั่งเศส
คู่สมรส	รอซาลี เดอ รอชัวร์
วิชาชีพ	นักการทูต, นายทหาร
ลายมือชื่อ
การเข้าเป็นทหาร
รับใช้	ฝรั่งเศส  จักรวรรดิรัสเซีย
ประจำการ	1785–1814
ยศ	ร้อยเอก (ฝรั่งเศส) พลตรี (รัสเซีย)
การยุทธ์	สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส สงครามรัสเซีย–ตุรกี สงครามนโปเลียน

ประวัติ

อาร์ม็อง-แอมานุแอล ดูว์ แปลซี เกิดในกรุงปารีสในตระกูลรีเชอลีเยอ ซึ่งเป็นตระกูลขุนนางผู้ใกล้ชิดกับสถาบันกษัตริย์มากที่สุด ด้วยเหตุนี้ทำให้เป็นมีหัวคิดนิยมเจ้า ด้วยความที่เป็นบุตรชายคนโตของดยุก ทำให้เขาถูกเรียกตามมารยาทว่า เคานต์แห่งชีนง แม้ว่าไม่ไช่บรรดาศักดิ์อย่างเป็นทางการก็ตาม

ค.ศ. 1790 เขาได้รับมอบหมายจากพระนางมารี อ็องตัวแน็ต ให้เดินทางไปเป็นทูตที่กรุงเวียนนา จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ เพื่อหารือเกี่ยวกับเหตุการณ์ปฏิวัติฝรั่งเศสกับจักรพรรดิโยเซ็ฟที่ 2 พระเชษฐาของพระนาง แต่ก่อนที่เขาจะเดินทางถึง จักรพรรดิโยเซ็ฟที่ 2 เสด็จสวรรคต เขาจึงได้เข้าร่วมพิธีราชาภิเษกของจักรพรรดิเลโอพ็อลท์ที่ 2 ที่นครฟรังค์ฟวร์ท แล้วจึงตามเสด็จไปยังกรุงเวียนนา ต่อมาเมื่อบิดาของเขาถึงแก่กรรมใน ค.ศ. 1791 พระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ทรงเรียกตัวเขากลับกรุงปารีสเพื่อรับตำแหน่งและทำงานต่อจากบิดาที่พระราชวังตุยเลอรี

เขารู้สึกว่าตัวเองไม่มีบทบาทในราชสำนักที่จะช่วยกอบกู้สถานการณ์ของฝ่ายเจ้า จึงขออนุญาตสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติเดินทางกลับไปเป็นทูตที่กรุงเวียนนา เมื่ออาศัยอยู่เวียนนาได้สักพัก เขาเข้าร่วมกับกองทัพของเจ้าชายแห่งกงเด (ลูกพี่ลูกน้องของพระเจ้าหลุยส์ที่ 16) ซึ่งตั้งทัพอยู่บริเวณเมืองโคเบล็นทซ์นอกชายแดนฝรั่งเศส เพื่อต่อต้านฝ่ายปฏิวัติ แต่เมื่อกองทัพของกงเดประสบความพ่ายแพ้หลายครั้ง เขาจึงเดินทางไปรับราชการทหารในรัสเซียตามคำชวนของพระนางเจ้าเยกาเจรีนา และได้รับยศพลตรีในกองทัพจักรวรรดิรัสเซีย เขาลาออกเมื่อเกิดการผลัดแผ่นดินในรัสเซีย เนื่องจากจักรพรรดิพอลที่ 1 แห่งรัสเซีย ไม่ทรงโปรดปรานเขา ต่อมาเมื่อจักรพรรดิพอลถูกปลงพระชนม์ใน ค.ศ. 1801 อเล็กซานเดอร์ที่ 1 แห่งรัสเซีย จักรพรรดิพระองค์ใหม่ซึ่งทรงคุ้นเคยกับเขา ทรงชวนเขากลับมารับราชการรัสเซียอีกครั้ง

เขารับราชการรัสเซียจนถึง ค.ศ. 1814 แล้วจึงเดินทางกลับฝรั่งเศส แต่เมื่อนโปเลียนหนีจากเกาะเอลบาและกลับมาทวงคืนบัลลังก์ รีเชอลีเยอเดินทางไปกรุงเวียนนาเพื่อเข้าร่วมกับกองทัพรัสเซีย และเมื่อสามารถขับไล่นโปเลียนแบบราบคาบ เขากลายเป็นบุคคลที่อิทธิพลในฐานะคนสนิทของจักรพรรดิรัสเซีย แต่เขาก็ยังปฏิเสธตำแหน่งในรัฐบาลฝรั่งเศส ท้ายที่สุด เมื่อนายกรัฐมนตรีตาแลร็องลาออกก่อนหน้าการเปิดประชุมสภาฐานันดรชุดใหม่ที่มีแต่พวกคลั่งเจ้า เขาตัดสินใจรับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อจากตาแลร็อง บันทึกของเขาระบุว่าเขาไม่รู้จักใครสักคนในคณะรัฐมนตรี

บรรดาศักดิ์

• ค.ศ. 1766–1791: เคานต์แห่งชีนง (Comte de Chinon)
• ค.ศ. 1791–1822: ดยุกแห่งฟรงซัก (Duc de Fronsac)
• ค.ศ. 1791–1822: ดยุกแห่งรีเชอลีเยอ (Duc de Richelieu)

อ้างอิง

1. Chisholm 1911, p. 302.