fbpx
วิกิพีเดีย

ปราสาทสมโบร์ไพรกุก

ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุก (เขมร: ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក บฺราสาทสํบูรไพฺรคุก) หรือไทยมักเขียนว่า ปราสาทสมโบร์ไพรกุก เป็นโบราณสถานในเขตกำพงธม (ខេត្តកំពង់ធំ เขตฺตกํพง̍ธํ) ประเทศกัมพูชา อยู่ห่างจากกรุงกำพงธม (ក្រុងកំពង់ធំ กฺรุงกํพง̍ธํ) เมืองเอกของเขตกำพงธม ไปทางเหนือราว 30 กิโลเมตร อยู่ห่างจากเมืองพระนครไปทางตะวันออกราว 176 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากราชธานีพนมเปญ (រាជធានីភ្នំពេញ ราชธานีภฺนํเพญ) ไปทางเหนือราว 206 กิโลเมตร ปัจจุบันเป็นแต่ซากปรักหักพัง มีอายุย้อนหลังไปถึงสมัยเจนละ ซึ่งเป็นสมัยก่อนพระนคร เพราะเคยเป็นที่ตั้งเมืองชื่อ อีศานปุระ (ឦឝានបុរ อีศานบุร) ที่พระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 (ឦឝានវម៌្មទី១ อีศานวรฺมฺมที ๑) พระมหากษัตริย์เจนละ ทรงสถาปนาขึ้นเป็นเมืองหลวงในคริสต์ศตวรรษที่ 7

เขตปราสาทสมโบร์ไพรกุก แหล่งโบราณคดีแห่งอีศานปุระ *
  แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
ปราสาทสมโบร์ไพรกุก
พิกัด12°52′54″N 105°54′20″E / 12.88167°N 105.90556°E / 12.88167; 105.90556 (Temple Zone of Sambor Prei Kuk, Archaeological Site of Ancient Ishanapura)
ประเทศ จังหวัดกำปงธม ประเทศกัมพูชา
ประเภทมรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณา(ii), (iii), (vi)
อ้างอิง1532
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน2560 (คณะกรรมการสมัยที่ 41)
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก
** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก
ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุก

ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក
อุทยานประวัติศาสตร์
แผนที่ปราสาท
ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุก
ที่ตั้งในกัมพูชา
พิกัดภูมิศาสตร์: 12°52′15″N 105°2′35″E / 12.87083°N 105.04306°E / 12.87083; 105.04306พิกัดภูมิศาสตร์: 12°52′15″N 105°2′35″E / 12.87083°N 105.04306°E / 12.87083; 105.04306
ประเทศกัมพูชา
เขตกำพงธม
สรุกปราสาทสมบูรณ์
ฆุมสมบูรณ์
ภูมิสมบูรณ์
ผู้ก่อตั้งอีศานวรรมัมที่ 1
เขตเวลาUTC+07:00 (ยูทีซีกำพงธม)
นครที่ใกล้ที่สุดกำพงธม

ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุกตั้งอยู่บนฝั่งตะวันออกของทะเลสาบ (ទន្លេសាប ทนฺเลสาบ) ใกล้กับแม่น้ำสทึงแสน (ស្ទឹងសែន สฺทึงแสน) อาคารในพื้นที่ปราสาทนั้นแบ่งได้เป็นสามกลุ่มหลัก แต่ละกลุ่มมีกำแพงอิฐล้อมรอบเป็นสี่เหลี่ยม และไม่ได้สร้างขึ้นพร้อมกัน กลุ่มทางเหนือและทางใต้นั้นสร้างขึ้นก่อนเพื่อน โดยสร้างขึ้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7 ตามรับสั่งของพระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 จึงถือกันว่า พระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 เป็นผู้สถาปนาปราสาทสมบูรณ์ไพรคุกนี้ ส่วนกลุ่มตรงกลางสร้างขึ้นภายหลัง

อาคารต่าง ๆ ในพื้นที่ปราสาทมีลักษณะของสถาปัตยกรรมในสมัยก่อนพระนคร วางแผนผังไม่ซับซ้อน วัสดุหลักที่ใช้ก่อสร้างคืออิฐ แต่บางจุดก็ใช้หินทราย จุดเด่นของสถาปัตยกรรม ประกอบด้วย ปราสาทย่อยหลายหลัง, หอทรงแปดเหลี่ยม, ศิวลึงค์กับโยนี, สระและฝาย, รวมถึงประติมากรรมรูปสิงห์

ใน ค.ศ. 2017 ยูเนสโกประกาศให้ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุกเป็นแหล่งมรดกโลก แต่พื้นที่นี้เคยฝังระเบิดไว้ในช่วงสงคราม และน่าจะยังถอดออกไม่หมด

กลุ่มอาคาร

อาคารต่าง ๆ ในพื้นที่ปราสาทนั้นแบ่งออกเป็นสามกลุ่มตามทิศที่ตั้ง ดังนี้

  1. กลุ่มเหนือ มีศูนย์กลางอยู่ที่ปราสาทสมบูรณ์ (ប្រាសាទសំបូរ บฺราสาทสํบูร) ซึ่งสร้างขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 7 เพื่อถวายคัมภีเรศวร (Gambhireshvara) อวตารร่างหนึ่งของพระศิวะ
  2. กลุ่มใต้ มีศูนย์กลางอยู่ที่ปราสาทยายพันธ์ (ប្រាសាទយាយព័ន្ บฺราสาทยายพันฺธ) ซึ่งสร้างขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 7 เพื่อถวายพระศิวะเช่นกัน มีเทวาลัยย่อย 22 หลัง
  3. กลุ่มกลาง มีศูนย์กลางอยู่ที่ปราสาทบุราม (ប្រាសាទបុរាម บฺราสาทบุราม) แต่มักเรียกกันว่า "ปราสาทโต" (ប្រាសាទតោ; "ปราสาทสิงโต") เพราะมีประติมากรรมรูปสิงห์อันเลื่องชื่ออยู่ อาคารกลุ่มนี้สร้างขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 9 มีเทวาลัยย่อย 18 แห่ง และมีตึกที่เรียกว่า "อาศรมฤๅษี" (Ashram Issey) เป็นจุดเด่นอีกจุด

อาคารแต่ละกลุ่มกินพื้นที่ราว 1,000 เอเคอร์ และมีกำแพงอิฐล้อมรอบสองชั้น

ประวัติ

พระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 เสวยราชย์เป็นพระมหากษัตริย์แห่งเจนละในช่วง ค.ศ. 616–637 โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่อีศานปุระ ซึ่งก็คือปราสาทสมบูรณ์ไพรคุกนี้เอง จารึกหลักหนึ่งซึ่งสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 เรียกขานพระองค์ว่า "ราชาธิราชผู้ปกครองสุวรรณภูมิ" (King of Kings, who rules over Suvarnabhumi) จึงมีผู้เสนอว่า ที่จริงแล้ว "สุวรรณภูมิ" อาจตั้งอยู่ในกัมพูชาก็ได้ อนึ่ง ช่วงที่เสวยราชย์ พระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 ทรงส่งราชทูตคณะหนึ่งไปยังราชสำนักสุย (隋朝) แห่งจีน และเอกสารจีนบันทึกด้วยว่า เมื่อสิ้นรัชศกหย่งฮุย (永徽) ของจักรพรรดิเกาจง (高宗) แห่งราชวงศ์ถัง (唐朝) ซึ่งตรงกับ ค.ศ. 650–656 เจนละสามารถพิชิตรัฐต่าง ๆ ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือซึ่งเคยส่งบรรณาการให้จีนได้

ต่อมา เมื่อพระเจ้าชัยวรรมันที่ 1 (ជ័យវរ្ម័នទី១ ชัยวรฺมันที ๑) แห่งเจนละ สิ้นพระชนม์ และพระธิดา คือ พระนางชยเทวี (ជយទេវី) ขึ้นครองราชย์ต่อ เจนละก็ตกอยู่ในความวุ่นวายทางการเมืองจนแตกแยกออกเป็นรัฐย่อยต่าง ๆ ศูนย์กลางการปกครองก็ย้ายจากอีศานปุระไปยังสัมภุปุระ (សម្ភុបុរ สมฺภุบุร) แต่ก็นำไปสู่การก่อตั้งจักรวรรดิเขมรในเวลาต่อมา

ศาสนา

ปราสาทนี้สร้างถวายพระศิวะ เพราะเจนละในช่วงนั้นนับถือไศวนิกาย ซึ่งเป็นนิกายหนึ่งของศาสนาฮินดูที่ถือพระศิวะเป็นใหญ่ และบูชาศิวลึงค์ (อวัยวะเพศชายของพระศิวะ) ควบคู่กับโยนี (อวัยวะเพศหญิงศักติ)

แม้ไศวนิกายจะเป็นศาสนาที่นับถือกันในเจนละ แต่ปราสาทนี้ก็มีองค์ประกอบจากนิกายอื่นของศาสนาฮินดู และจากศาสนาอื่นอย่างศาสนาพุทธ ปรากฏอยู่ด้วย

รูป

อ้างอิง

  1. Higham, C., 2014, Early Mainland Southeast Asia, Bangkok: River Books Co., Ltd., ISBN 9786167339443
  2. Coedès, George (1968). Walter F. Vella (บ.ก.). The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
  3. Higham, Charles (May 11, 1989). The Archaeology of Mainland Southeast Asia. Cambridge University Press. pp. 265–267.
  4. Groupe de Sambor Prei Kuk - UNESCO World Heritage Centre
  5. Gnarfgnarf:Sambor Prei Kuk : a pre-Angkorian gem in the forest, 20 November 2010, retrieved on 3 May 2012
  6. "Sites in Cambodia, China and India added to UNESCO's World Heritage List". UNESCO. สืบค้นเมื่อ 2017-07-08.
  7. Michon, D. & Kalay, Y. (2012). Virtual Sambor Prei Kuk: An Interactive Learning Tool. Systemics, Cybernetics and Informatics, 10 (3): pp. 29/37. Link retrieved on July 6, 2015 from http://www.iiis.org/CDs2011/CD2011SCI/EISTA_2011/PapersPdf/EA432ZU.pdf
  8. Description Prasat Yeah Puon. Ministry of Tourism of Cambodia. Link retrieved on July 8, 2015 from http://www.tourismcambodia.org/provincial_guide/index.php?view=attdetail&prv=6&att=280 2015-07-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  9. Palmer, B. The Rough Guide to Cambodia. August 1, 2011. p. 211. Link retrieved on July 6, 2015 from https://books.google.it/books?id=oR-Kmnj8wmAC&pg=PA211&dq=Sambor+Prei+Kuk&hl=en&sa=X&ei=0Y6aVZ-qAY_o8AWp-b6QDg&ved=0CD8Q6AEwBA#v=onepage&q=Sambor%20Prei%20Kuk&f=false
  10. “Coedès. ‟Histories of Cambodia”. Page 11.
  11. Rinith Taing, “Was Cambodia home to Asia’s ancient ‘Land of Gold’?”, The Phnom Penh Post, 5 January, 2018.
  12. Wolters, "North-western Cambodia in the seventh century", p. 356 and pp. 374-375
  13. O'Reilly. Early Civilizations of Southeast Asia. December 21, 2005. Page 113.
  14. Hinduism: Beliefs and Practices, by Jeanne Fowler, pgs. 42–43
  15. Mudaliyar, Sabaratna. "Lecture on the Shiva Linga 2012-06-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน". Malaysia Hindu Dharma Mamandram. Retrieved 27 March 2012.
  16. Zimmer, Heinrich Robert (1946). Campbell, Joseph, ed. Myths and symbols in Indian art and civilization. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. p. 126. ISBN 0-691-01778-6.
  17. Chandler, A History of Cambodia, pp.19-20.


ปราสาทสมโบร, ไพรก, ปราสาทสมบ, รณ, ไพรค, เขมร, ទស, រព, ราสาทส, รไพ, รค, หร, อไทยม, กเข, ยนว, เป, นโบราณสถานในเขตกำพงธม, តក, ពង, เขต, ตก, พง, ประเทศก, มพ, ชา, อย, างจากกร, งกำพงธม, ងក, ពង, งก, พง, เม, องเอกของเขตกำพงธม, ไปทางเหน, อราว, โลเมตร, อย, างจากเม, องพระ. prasathsmburniphrkhuk ekhmr ប រ ស ទស ប រព រ គ ក b rasathsburiph rkhuk hruxithymkekhiynwa prasathsmobriphrkuk epnobransthaninekhtkaphngthm ខ ត តក ពង ធ ekht tkphng th praethskmphucha xyuhangcakkrungkaphngthm ក រ ងក ពង ធ k rungkphng th emuxngexkkhxngekhtkaphngthm ipthangehnuxraw 30 kiolemtr xyuhangcakemuxngphrankhripthangtawnxxkraw 176 kiolemtr aelaxyuhangcakrachthaniphnmepy រ ជធ ន ភ ន ព ញ rachthaniph nephy ipthangehnuxraw 206 kiolemtr pccubnepnaetsakprkhkphng mixayuyxnhlngipthungsmyecnla sungepnsmykxnphrankhr ephraaekhyepnthitngemuxngchux xisanpura ឦឝ នប រ xisanbur thiphraecaxisanwrrmmthi 1 ឦឝ នវម មទ ១ xisanwr m mthi 1 phramhakstriyecnla thrngsthapnakhunepnemuxnghlwnginkhriststwrrsthi 7 1 2 ekhtprasathsmobriphrkuk aehlngobrankhdiaehngxisanpura aehlngmrdkolkodyyuensokprasathsmobriphrkukphikd12 52 54 N 105 54 20 E 12 88167 N 105 90556 E 12 88167 105 90556 Temple Zone of Sambor Prei Kuk Archaeological Site of Ancient Ishanapura praethscnghwdkapngthm praethskmphuchapraephthmrdkthangwthnthrrmeknthphicarna ii iii vi xangxing1532prawtikarkhunthaebiynkhunthaebiyn2560 khnakrrmkarsmythi 41 chuxtamthiidkhunthaebiyninbychiaehlngmrdkolk phumiphakhthicdaebngodyyuensokprasathsmburniphrkhukប រ ស ទស ប រព រ គ កxuthyanprawtisastraephnthiprasathprasathsmburniphrkhukthitnginkmphuchaphikdphumisastr 12 52 15 N 105 2 35 E 12 87083 N 105 04306 E 12 87083 105 04306 phikdphumisastr 12 52 15 N 105 2 35 E 12 87083 N 105 04306 E 12 87083 105 04306praethskmphuchaekhtkaphngthmsrukprasathsmburnkhumsmburnphumismburnphukxtngxisanwrrmmthi 1ekhtewlaUTC 07 00 yuthisikaphngthm nkhrthiiklthisudkaphngthmprasathsmburniphrkhuktngxyubnfngtawnxxkkhxngthaelsab ទន ល ស ប thn elsab iklkbaemnasthungaesn ស ទ ងស ន s thungaesn xakharinphunthiprasathnnaebngidepnsamklumhlk aetlaklummikaaephngxithlxmrxbepnsiehliym aelaimidsrangkhunphrxmkn klumthangehnuxaelathangitnnsrangkhunkxnephuxn odysrangkhuninchwngkhriststwrrsthi 7 tamrbsngkhxngphraecaxisanwrrmmthi 1 cungthuxknwa phraecaxisanwrrmmthi 1 epnphusthapnaprasathsmburniphrkhukni swnklumtrngklangsrangkhunphayhlng 3 xakhartang inphunthiprasathmilksnakhxngsthaptykrrminsmykxnphrankhr wangaephnphngimsbsxn wsduhlkthiichkxsrangkhuxxith aetbangcudkichhinthray 4 cudednkhxngsthaptykrrm prakxbdwy prasathyxyhlayhlng hxthrngaepdehliym siwlungkhkboyni sraaelafay rwmthungpratimakrrmrupsingh 5 in kh s 2017 yuensokprakasihprasathsmburniphrkhukepnaehlngmrdkolk 6 aetphunthiniekhyfngraebidiwinchwngsngkhram aelanacayngthxdxxkimhmd 5 enuxha 1 klumxakhar 2 prawti 3 sasna 4 rup 5 xangxingklumxakhar aekikhxakhartang inphunthiprasathnnaebngxxkepnsamklumtamthisthitng dngni 7 klumehnux misunyklangxyuthiprasathsmburn ប រ ស ទស ប រ b rasathsbur sungsrangkhuninkhriststwrrsthi 7 ephuxthwaykhmphierswr Gambhireshvara xwtarranghnungkhxngphrasiwa klumit misunyklangxyuthiprasathyayphnth ប រ ស ទយ យព ន b rasathyayphn th sungsrangkhuninkhriststwrrsthi 7 ephuxthwayphrasiwaechnkn miethwalyyxy 22 hlng 8 klumklang misunyklangxyuthiprasathburam ប រ ស ទប រ ម b rasathburam aetmkeriykknwa prasathot ប រ ស ទត prasathsingot ephraamipratimakrrmrupsinghxneluxngchuxxyu xakharklumnisrangkhuninkhriststwrrsthi 9 miethwalyyxy 18 aehng aelamitukthieriykwa xasrmvisi Ashram Issey epncudednxikcud 9 xakharaetlaklumkinphunthiraw 1 000 exekhxr aelamikaaephngxithlxmrxbsxngchnprawti aekikhphraecaxisanwrrmmthi 1 eswyrachyepnphramhakstriyaehngecnlainchwng kh s 616 637 odymisunyklangxyuthixisanpura sungkkhuxprasathsmburniphrkhukniexng 10 carukhlkhnungsungsrangkhuninsmyphraecaxisanwrrmmthi 1 eriykkhanphraxngkhwa rachathirachphupkkhrxngsuwrrnphumi King of Kings who rules over Suvarnabhumi cungmiphuesnxwa thicringaelw suwrrnphumi xactngxyuinkmphuchakid 11 xnung chwngthieswyrachy phraecaxisanwrrmmthi 1 thrngsngrachthutkhnahnungipyngrachsanksuy 隋朝 aehngcin aelaexksarcinbnthukdwywa emuxsinrchskhynghuy 永徽 khxngckrphrrdiekacng 高宗 aehngrachwngsthng 唐朝 sungtrngkb kh s 650 656 ecnlasamarthphichitrthtang inphakhtawntkechiyngehnuxsungekhysngbrrnakarihcinid 12 txma emuxphraecachywrrmnthi 1 ជ យវរ ម នទ ១ chywr mnthi 1 aehngecnla sinphrachnm aelaphrathida khux phranangchyethwi ជយទ វ khunkhrxngrachytx ecnlaktkxyuinkhwamwunwaythangkaremuxngcnaetkaeykxxkepnrthyxytang sunyklangkarpkkhrxngkyaycakxisanpuraipyngsmphupura សម ភ ប រ sm phubur aetknaipsukarkxtngckrwrrdiekhmrinewlatxma 13 sasna aekikhprasathnisrangthwayphrasiwa ephraaecnlainchwngnnnbthuxiswnikay sungepnnikayhnungkhxngsasnahinduthithuxphrasiwaepnihy aelabuchasiwlungkh xwywaephschaykhxngphrasiwa khwbkhukboyni xwywaephshyingskti 14 15 16 aemiswnikaycaepnsasnathinbthuxkninecnla aetprasathnikmixngkhprakxbcaknikayxunkhxngsasnahindu aelacaksasnaxunxyangsasnaphuthth praktxyudwy 17 rup aekikh Group C and Prasat Boram or Prasat Tao The two lions at Prasat Boram Lintel from Sambo Prei Kuk at Guimet Museum Paris Yeai Poeun Temple Temple N7 Vajimukha horse headed deity from temple N7 at the Guimet Museum Temple S1 S1 Yeai Poeun Temple Prasat Boram Prasat Boram S1 Sanctuary Sambor Prei Kuk Interior Temple S1 Interior Temple S1 Temple N18 Temple N16 xangxing aekikh Higham C 2014 Early Mainland Southeast Asia Bangkok River Books Co Ltd ISBN 9786167339443 Coedes George 1968 Walter F Vella b k The Indianized States of Southeast Asia trans Susan Brown Cowing University of Hawaii Press ISBN 978 0 8248 0368 1 Higham Charles May 11 1989 The Archaeology of Mainland Southeast Asia Cambridge University Press pp 265 267 Groupe de Sambor Prei Kuk UNESCO World Heritage Centre 5 0 5 1 Gnarfgnarf Sambor Prei Kuk a pre Angkorian gem in the forest 20 November 2010 retrieved on 3 May 2012 Sites in Cambodia China and India added to UNESCO s World Heritage List UNESCO subkhnemux 2017 07 08 Michon D amp Kalay Y 2012 Virtual Sambor Prei Kuk An Interactive Learning Tool Systemics Cybernetics and Informatics 10 3 pp 29 37 Link retrieved on July 6 2015 from http www iiis org CDs2011 CD2011SCI EISTA 2011 PapersPdf EA432ZU pdf Description Prasat Yeah Puon Ministry of Tourism of Cambodia Link retrieved on July 8 2015 from http www tourismcambodia org provincial guide index php view attdetail amp prv 6 amp att 280 Archived 2015 07 10 thi ewyaebkaemchchin Palmer B The Rough Guide to Cambodia August 1 2011 p 211 Link retrieved on July 6 2015 from https books google it books id oR Kmnj8wmAC amp pg PA211 amp dq Sambor Prei Kuk amp hl en amp sa X amp ei 0Y6aVZ qAY o8AWp b6QDg amp ved 0CD8Q6AEwBA v onepage amp q Sambor 20Prei 20Kuk amp f false Coedes Histories of Cambodia Page 11 Rinith Taing Was Cambodia home to Asia s ancient Land of Gold The Phnom Penh Post 5 January 2018 Wolters North western Cambodia in the seventh century p 356 and pp 374 375 O Reilly Early Civilizations of Southeast Asia December 21 2005 Page 113 Hinduism Beliefs and Practices by Jeanne Fowler pgs 42 43 Mudaliyar Sabaratna Lecture on the Shiva Linga Archived 2012 06 30 thi ewyaebkaemchchin Malaysia Hindu Dharma Mamandram Retrieved 27 March 2012 Zimmer Heinrich Robert 1946 Campbell Joseph ed Myths and symbols in Indian art and civilization Princeton New Jersey Princeton University Press p 126 ISBN 0 691 01778 6 Chandler A History of Cambodia pp 19 20 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title prasathsmobriphrkuk amp oldid 9573264, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม