ทิแรโนดอน

ทิแรโนดอน ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ครีเทเชียสตอนปลาย, 86–84.5Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
โครงกระดูกของ P. longiceps วัยผู้ใหญ่ เพศผู้, AMNH
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	Eukaryota
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
อันดับ:	†Pterosauria
อันดับย่อย:	†Pterodactyloidea
วงศ์:	†Pteranodontidae
วงศ์ย่อย:	†Pteranodontinae
สกุล:	†Pteranodon
ชนิดต้นแบบ
†Pteranodon longiceps Marsh, 1876
Other species
†P. sternbergi? John Christian Harksen, 1966
ชื่อพ้อง
Occidentalia Halsey Wilkinson Miller, 1972 Geosternbergia? Miller, 1978 Longicepia Miller, 1978 Dawndraco? Kellner, 2010

เทอราโนดอน (อังกฤษ: Pteranodon, มาจากภาษากรีก πτερόν pteron "ปีก" และ ἀνόδων anodon ว่า "เขี้ยวกุด") เป็นสกุลหนึ่งของเทอโรซอร์ ซึ่งรวมถึงสัตว์เลื้อยคลานที่บินได้ที่รู้จักกันส่วนใหญ่ ขนาดของปีกยาวมากกว่า 6 เมตร (20 ฟุต). พวกมันอาศัยอยู่ในช่วงยุคครีเทเชียสตอนปลายในรัฐแคนซัส, อะลาบามา, เนบราสก้า, ไวโอมิง และเซาว์ดาโกตาในช่วงปัจจุบัน มีฟอสซิลทิแรโนดอนมากกว่าเทอโรซอร์ชนิดอื่น โดยประมาณ 1,200 ตัวอย่างรู้จักในแวดวงวิทยาศาสตร์ ส่วนใหญ่มักจะพบในสภาพกะโหลก และโครงกระดูกข้อต่อที่สมบูรณ์ นั่นเป็นส่วนที่สำคัญมากในกลุ่มของสัตว์ใน Western Interior Seaway

เทอราโนดอน เป็นเทอโรซอร์ ไม่ใช่ไดโนเสาร์ โดยนิยามไดโนเสาร์แบ่งออกเป็นสองกลุ่มคือ ซอริเซีย และ ออร์นิสทิเซียบางครั้ง อาจจะรวมเทอโรซอร์ด้วย ยังไงก็ตาม ทิแรโนดอนมักจะพบในสื่อบ่อยครั้ง และอาจเกี่ยวข้องกับไดโนเสาร์ได้โดยทั่วไป

รายละเอียด

 

ภาพของ P.longiceps วัยผู้ใหญ่เพศผู้ขณะบิน

 

ขนาดของ P. longiceps เพศผู้(สีเขียว)และเพศเมีย(สีส้ม)เมื่อเทียบกับมนุษย์

น้ำหนักที่ต่ำสุดคือ 20 กิโลกรัม สูงสุดที่ 93 กิโลกรัม ในบทวิจารณ์ขนาดของเทอโรซอร์ที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2010

ความยาวของหางประมาณ 3.5% ขนาดคล้ายกับขนาดปีก หรืออาจจะยาว 25 เซนติเมตร (9.8 นิ้ว) ในทิแรโนดอนเพศผู้ที่ใหญ่ที่สุด

กะโหลก และจะงอยปาก

 

กะโหลก และจะงอยปากของตัวอย่าง AMNH 7515

ไม่เหมือนกับเทอโรซอร์รุ่นก่อนเช่น แรมโฟริงคัส และเทอโรแด็คทิล, ทิแรโนดอนไม่มีฟันที่จะงอยปากคล้ายกับนก

ชีววิทยา

การบิน

 

โครงกระดูกของ P. longiceps เพศผู้ที่กำลังจะออกตัวบิน

รูปร่างปีกของทิแรโนดอนได้บ่งบอกว่ามันบินค่อนข้างเหมือนกับนกอัลบาทรอสในปัจจุบัน

เหมือนกับเทอโรซอร์ ทิแรโนดอนอาจจะบินโดยการยืน สี่ขา แล้วใช้แขนของมันกระพือปีก ให้ตัวเองลอยไปในอากาศ

การเดิน

 

โครงกระดูกของ P. longiceps อยู่ในแบบการเดินสี่ขา

ตอนนี้ยังคงเป็นข้อถกเถียงว่ามันเดินสองขา หรือสี่ขา วันนี้นักบรรพชีวินเทอโรซอร์ส่วนใหญ่เห็นด้วยว่าเทอโรซอร์เป็นสัตว์เดินสี่ขา ต้องขอบคุณอย่างมาก สำหรับผู้ค้นพบทางเดินของเทอโรซอร์

อาหาร

อาหารของทิแรโนดอนที่รู้กันส่วนใหญ่คือปลา เนื่องจากได้เจอฟอสซิลปลาในท้องทิแรโนดอน และฟอสซิลปลาระหว่างปากของทิแรโนดอนอีกตัว

รายชื่อสายพันธุ์และคำที่มีความหมายคล้ายกัน

สถานะของรายชื่อระบุไว้ด้านล่างเป็นไปตามสัมมโนโดยเบ็นเน็ตต์ในปี 1994 ถ้าไม่เช่นนั้นก็จะอยู่ในหมายเหตุ

ชื่อ	ตั้งชื่อโดย	ปี	สถานะ	หมายเหตุ
Ornithochirus umbrosus	Cope	1872	Nomen dubium
Ornithochirus harpyia	Cope	1872	Nomen dubium
Pteranodon longiceps	Marsh	1876	Valid	Type species
Pteranodon ingens	(Marsh) Williston	(1872) 1876	Nomen dubium	Reclassified from Pterodactylus ingens
Pteranodon occidentalis	Marsh	(1872) 1876	Nomen dubium	Reclassified from Pterodactylus occidentalis
Pteranodon velox	Marsh	(1872) 1876	Nomen dubium	Reclassified from Pterodactylus velox, based on a juvenile specimen
Pteranodon gracilis	Marsh	1876	Reclassified as Nyctosaurus gracilis
Pteranodon comptus	Marsh	1876	Nomen dubium
Pteranodon nanus	Marsh	1876	Reclassified as Nyctosaurus nanus
Ornithocheirus umbrosus	(Cope) Newton	(1872) 1888	Reclassified as Pteranodon umbrosus	Spelling correction of Ornithochirus umbrosus
Ornithocheirus harpyia	(Cope) Newton	(1872) 1888	Reclassified as Pteranodon harpyia	Spelling correction of Ornithochirus harpyia
Pteranodon umbrosus	(Cope) Williston	(1872) 1892	Nomen dubium	Reclassification of Ornithochirus umbrosus
Ornithostoma ingens	(Marsh) Williston	(1872) 1893	Synonym of Pteranodon ingens	Reclassified from Pteranodon ingens
Ornithostoma umbrosum	(Cope) Williston	(1872) 1897	Synonym of Pteranodon umbrosus	Reclassified from Pteranodon umbrosus
Pteranodon oregonensis	Gilmore	1928	Reclassified as Bennettazhia oregonensis
Pteranodon sternbergi	Harksen	1966	Valid
Pteranodon marshi	Miller	1972	Synonym of Pteranodon longiceps
Pteranodon bonneri	Miller	1972	Reclassified as Nyctosaurus bonneri
Pteranodon walkeri	Miller	1972	Synonym of Pteranodon longiceps
Pteranodon (Occidentalia) eatoni	(Miller) Miller	(1972) 1972	Synonym of Pteranodon sternbergi
Pteranodon eatoni	(Miller) Miller	(1972) 1972	Synonym of Pteranodon sternbergi	Reclassified from Pteranodon (Occidentalia) eatoni
Pteranodon (Longicepia) longicps [sic]	(Marsh) Miller	(1872) 1972	Synonym of Pteranodon longiceps	Reclassified from Pteranodon longiceps
Pteranodon (Longicepia) marshi	(Miller) Miller	(1972) 1972	Synonym of Pteranodon longiceps	Reclassified from Pteranodon marshi
Pteranodon (Sternbergia) sternbergi	(Harksen) Miller	(1966) 1972	Reclassified as Pteranodon (Geosternbergia) sternbergi	Reclassified from Pteranodon sternbergi
Pteranodon (Sternbergia) walkeri	(Miller) Miller	(1972) 1972	Reclassified as Pteranodon (Geosternbergia) walkeri	Reclassified from Pteranodon walkeri
Pteranodon (Pteranodon) marshi	(Miller) Miller	(1972) 1973	Synonym of Pteranodon longiceps	Reclassified from Pteranodon marshi
Pteranodon (Occidentalia) occidentalis	(Marsh) Olshevsky	(1872) 1978	Synonym of Pteranodon occidentalis	Reclassified from Pteranodon occidentalis
Pteranodon (Longicepia) ingens	(Marsh) Olshevsky	(1872) 1978	Synonym of Pteranodon ingens	Reclassified from Pteranodon ingens
Pteranodon (Pteranodon) ingens	(Marsh) Olshevsky	(1872) 1978	Synonym of Pteranodon ingens	Reclassified from Pteranodon ingens
Pteranodon (Geosternbergia) walkeri	(Miller) Miller	(1972) 1978	Synonym of Pteranodon longiceps	Reclassified from Pteranodon walkeri
Pteranodon (Geosternbergia) sternbergi	(Harksen) Miller	(1966) 1978	Synonym of Pteranodon sternbergi	Reclassified from Pteranodon (Sternbergia) sternbergi
Pteranodon orientalis	(Bogolubov) Nesov & Yarkov	(1914) 1989	Reclassified as Bogolubovia orientalis	Reclassified from Ornithostoma orientalis
Geosternbergia walkeri	(Miller) Olshevsky	(1872) 1991	Synonym of Pteranodon sternbergi	Reclassified from Pteranodon (Sternbergia) walkeri
Geosternbergia sternbergi	(Harksen) Olshevsky	(1966) 1991	Synonym of Pteranodon sternbergi	Reclassified from Pteranodon (Geosternbergia) sternbergi

ดูเพิ่ม

• ขนาดของเทอโรซอร์

อ้างอิง

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21152777
2. Unwin, David M. (2006). The Pterosaurs: From Deep Time. New York: หน้า 210–222.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Pteranodon – A Photographic Atlas – at Oceans of Kansas Paleontology
• Documented finding of a young male Pteranodon sternbergi (Oceans of Kansas Paleontology)