เล็บเหยี่ยว

เล็บเหยี่ยว
ใบและผล
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Rosales
วงศ์:	Rhamnaceae
สกุล:	Ziziphus
สปีชีส์:	Z.  oenoplia
ชื่อทวินาม
Ziziphus oenoplia (L.) Mill.
ชื่อพ้อง
Rhamnus oenoplia L.

เล็บเหยี่ยว (อังกฤษ: Jackal Jujube, Small-fruited Jujube หรือ Wild Jujube) เป็นพืชดอกในวงศ์พุทราที่มีการกระจายพันธุ์ในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของเอเชียและออสเตรเลีย มีชื่อพื้นเมืองอื่นอีก ได้แก่ หนามเล็บเหยี่ยว เล็ดเหยี่ยว หมากหนาม พุทราขอ ตาฉู่แม ไลชูมี มะตันขอ แสงคำ เล็บแมว

ลักษณะ

เล็บเหยี่ยวเป็นไม้พุ่มสูง 0.5-2 เมตร ลำต้นมีหนามโค้งลง ใบเดี่ยว ออกสลับ รูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขอบใบหยักซี่ฟัน ปลายใบแหลม ยาว 1-4 เซนติเมตร กว้าง 0.8-3 เซนติเมตร ผิวใบมีขนประปราย ผิวใบด้านล่างมีขนหนาแน่นบริเวณเส้นใบ ดอกช่อแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ กลีบเลี้ยงเชื่อมกันที่ฐานเป็นจานฐานดอก ปลายแยกเป็น 5 แฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม ยาว 1-1.5 มิลลิเมตร กว้าง 0.8-1 มิลลิเมตร ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอก รูปช้อน ยาว 0.8-1 มิลลิเมตร กว้าง 0.2-0.5 มิลลิเมตร สีเขียวอ่อน ออกสลับกับกลีบเลี้ยง เกสรเพศผู้ มี 5 อัน ก้านชูเกสรแบน ยาว 0.5-0.8 มิลลิเมตร เกสรเพศเมีย รังไข่เหนือวงกลีบ รูปค่อนข้างกลม ยาว 0.3-0.8 มิลลิเมตร สีเขียว ไม่มีก้านชูเกสร ยอดเกสรกลมมี 2 พู สีม่วง ผลแบบผลเมล็ดเดี่ยวแข็ง รูปกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง 2-5 มิลลิเมตร ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีม่วงเข้ม-ดำ

การใช้ประโยชน์

ผลใช้รับประทานเป็นผลไม้เปลือกลำต้นมีแทนนิน 12% ใช้ฟอกย้อมหนังในอินเดีย รากใช้แก้อาการเป็นกรดในกระเพาะอาหาร ในอินเดียนิยมปลูกเป็นรั้ว

การกระจายพันธุ์และถิ่นอาศัย

มีการกระจายพันธุ์จากอนุทวีปอินเดียไปทางใต้ของประเทศจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ถึงทางเหนือของประเทศออสเตรเลีย พบในป่าเต็งรังและป่าคืนสภาพ

ดูเพิ่ม

• เล็บครุฑ (พรรณไม้)

อ้างอิง

1. เล็บเหยี่ยว ศูนย์ข้อมูลพืช สำนักวิชาการ-วิจัย องค์การสวนพฤกษศาสตร์
2. Ziziphus oenoplia ศูนย์รวมข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย
3. อรทัย เนียมสุวรรณ นฤมล เล้งนนท์ กรกนก ยิ่งเจริญ พัชรินทร์ สิงห์ดำ. 2555. พฤกษศาสตร์พื้นบ้านของพืชกินได้จากป่าชายเลนและป่าชายหาดบริเวณเขาสทิงพระ จังหวัดสงขลา^{[ลิงก์เสีย]}. วารสารวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 40 (3): 981 - 991
4. พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 3: พืชให้สีย้อมและแทนนิน. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544.หน้า 167 – 168
5. Ara et al. (2008).

• Ara, Hosne; Hassan, Md. Abul; & Khanam, Mahbuba (2008-06). "Taxonomic study of the genus Ziziphus Mill. (Rhamnaceae) of Bangladesh". Bangladesh Journal of Plant Taxonomy. 15 (1): 47–61. Check date values in: |year= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• Kuvar, Sachin D.; & Bapat, U.C. (2010). "Medicinal plants used by Kokani tribals of Nasik district Maharashtra to cure cuts and wounds" (PDF). Indian Journal of Traditional Knowledge. 9 (1): 114–115.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• Sunit Suksamrarn, Narisara Suwannapoch, Natthachai Aunchai, Mayuso Kuno, Piniti Ratananukul, Rachada Haritakun, Chawewan Jansakul & Somsak Ruchirawat (2005-01). "Ziziphine N, O, P and Q, new antiplasmodial cyclopeptide alkaloids from Ziziphus oenoplia var. brunoniana". Tetrahedron. 61 (5): 1175–1180. doi:10.1016/j.tet.2004.11.053. Check date values in: |year= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• "Ziziphus oenoplia ". Ayurvedic medicinal plants. สืบค้นเมื่อ 2010-11-02.
• "Ziziphus oenoplia ". GRIN taxonomy for plants. United States Department of Agriculture. Update 2010-08-19. สืบค้นเมื่อ 2010-11-02. Check date values in: |date= (help)
• "Ziziphus oenoplia ". Myanmar Medicinal Plant Database. สืบค้นเมื่อ 2010-11-02.