เสาอโศก

สำหรับเสาโลหะในเดลีที่รู้จักในชื่อเสาอโศกเช่นกัน ดู โลหะสตมภ์

เสาอโศก หรือ อโศกสตมภ์ เป็นหมู่เสามอนอลิธิกที่พบกระจัดกระจายอยู่ทั่วอนุทวีปอินเดีย ปรากฏจารึกพระบรมราชโองการของจักรพรรดิอโศกแห่งเมารยะ ผู้ครองราชย์ระหว่าง 268 ถึง 232 ปีก่อนคริสตกาล จักรพรรดิอโศกทรงใช้คำว่า Dhaṃma thaṃbhā (ธมฺมถมฺภา มาจาก ธรรมสตมภ์) อันแปลว่า "เสาแห่งธรรม" ในการเรียกเสาเหล่านี้ เสาเหล่านี้เป็นอนุสรณ์อันสำคัญของสถาปัตยกรรมอินเดีย และเสาส่วนใหญ่เป็นหลักฐานแสดงถึงเทคโนโลยีการขัดเงาแบบเมารยะ ในปัจจุบันมีการค้นพบเสาจำนวน 20 เสาที่ยังหลงเหลือถึงปัจจุบัน ในจำนวนนี้มีบางเสาที่ยังปรากฏจารึกพระบรมราชโองการอยู่ ในขณะที่มีเพียงไม่กี่เสาเท่านั้นที่ยังปรากฏหัวเสารูปสัตว์ และพบหัวเสาในสภาพสมบูรณ์เพียงเจ็ดชิ้นที่หลงเหลือมาถึงปัจจุบันเท่านั้น มีเสาอโศกจำนวนสองเสาที่ถูกขนย้ายภายใต้พระราชดำริของตุฆลักฟีรูซ ชาห์ไปไว้ที่ราชธานีของรัฐสุลต่านเดลี และอีกหลายเสาที่ถูกขนย้ายโดยจักรพรรดิของจักรวรรดิโมกุล และมีการรื้อถอนหัวเสาที่เป็นรูปสัตว์ออก ในบรรดาเสาที่ค้นพบนั้น ค่าเฉลี่ยของความสูงอยู่ที่ 12 ถึง 15 เมตร และแต่ละเสาอาจมีน้ำหนักมากถึง 50 ตัน บางเสาปรากฏร่องรอยว่าถูกลากมาไว้จุดที่ตั้งเสาในปัจจุบันเป็นระยะทางหลายไมล์

บรรดาเสาอโศก

หนึ่งในบรรดาเสาอโศกที่ไวศาลี
วัสดุ	หินทราย
ช่วงเวลา/วัฒนธรรม	300 ปีก่อนคริสตกาล
สารนาถ สาญจี รามปุรวะ ไวศาลี สันกิสสะ นันทานครห์ มีรุต เดลี โตปรกลัน อรราช อลาหาบาด รุมมินเทอี นิคาลี ตำแหน่งของบรรดาเสาอโศกที่ค้นพบ

เสาอโศกเป็นหนึ่งในบรรดาประติมากรรมเก่าแก่ที่สุดของอินเดียที่หลงเหลือมาจนปัจจุบัน มีเพียงซากของเสาที่เป็นไปได้ว่าเก่าแก่กว่า คือปาฏลีปุตรสตมภศีรษะ สันนิษฐานในกว่าในยุคสามร้อยปีก่อนคริสตกาลนั้น งานก่อสร้างของอินเดียนิยมใช้ไม้เป็นหลัก ส่วนการใช้หินเริ่มเข้ามาในภายหลังการติดต่อกับชาวกรีกและเปอร์เซียเท่านั้น ภาพกราฟิกของส่วนหัวของเสาอโศกนำมาใช้เป็นตราแผ่นดินของอินเดียนับตั้งแต่ปี 1950 จนถึงปัจจุบัน

เสาอโศกทั้งหมดสร้างขึ้นในอารามของศาสนาพุทธ หรือในสถานที่สำคัญในพระประวัติของพระโคตมพุทธเจ้ารวมถึงแหล่งจาริกแสวงบุญ บางจารึกบนเสาปรากฏการระบุว่าเสานั้นส่งมอบให้กับสงฆ์หรือชี บางเสาสร้างขึ้นเพื่อระลึกการเสด็จพระราชดำเนินของจักรพรรดิอโศก เสาส่วนใหญ่พบในพื้นที่ที่ปัจจุบันคือรัฐพิหาร, รัฐอุตตรประเทศ, รัฐมัธยประเทศ และบางส่วนของรัฐหรยาณา

รายชื่อเสาทั้งหมด

เสาอโศกห้าเสา สองเสาที่รามปูรวะ, หนึ่งเสาที่ไวศาลี, อรราช และ นันทานครห์ เป็นไปได้ว่าสร้างขึ้นเพื่อเป็นตำแหน่งปักของเส้นทางพระราชดำเนินโบราณจากปาฏลีบุตรไปยังเนปาล เสาอีกจำนวนมากถูกเคบื่อนย้ายโดยจักรวรรดิโมกุลและรื้อถอนหัวเสาออก

รายชื่อของเสาที่ปรากฏพบในปัจจุบัน มีดังต่อไปนี้

รายชื่อเสาที่ยังคงตั้งอยู่หรือปรากฏจารึกของพระเจ้าอโศก

 

ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ของเสา

• เดลี-โตปรา, เฟโรซ ชาห์ โกตลา, เดลี (พระบรมราชโองการที่ I, II, III, IV, V, VI, VII; ย้ายในปี ค.ศ. 1356 จากโตปรากาลานในอำเภอยุมนานคา รัฐหรยาณา ไปเดลี โดยตุฆลุกฟีรูซ ชาห์
• เดลี-มีรูต, ขอบเดลี, เดลี (พระบรมราชโองการที่ I, II, III, IV, V, VI; ย้ายจากมีรูต ไปเดลี โดยตุฆลุกฟีรูซ ชาห์ ในปี 1356
• นิคาลีสาคร ใกล้กับลุมพินี, ประเทศเนปาล หัวเสาสูญหาย ปรากฏพระบรมราชโองการอันเดียว ตั้งขึ้นในปีที่ 20 ของการครองราชย์ของจักรพรรดิอโศก (ราว 249 ปีก่อนคริสตกาล)
• รุมมินเทอี ใกล้กับลุมพินี, ประเทศเนปาล ตั้งขึ้นในปีเดียวกับเสาที่นิคาลีสาคร เพื่อระบึกการเสด็จพระราชดำเนินเยือนลุมพินี หัวเสาสูญหาย แต่เป็นไปไดส่าเป็นรูปม้า
• เสาอลาหาบาด, รัฐอุตตรประเทศ (เดิมที่ตั้งอยู่ที่กาวสัมพี เป็นไปได้ว่าถูกย้ายไปอลาหาบาดโดยจักรพรรดิชฮันคีร์; พระบรมราชโองการที่ I-VI, พระราชโองการของพระราชินี, พระบรมราชโองการส่วนที่แตกออกมา)
• รามปูรวะ, จามปาราน, รัฐพิหาร มีสองเสา: เสาที่มีหัวเสารูปสิงโต มีพระบรมราชโองการที่ I, II, III, IV, V, VI; เสาที่มีหัวเสารูปกระทิง ไม่ปรากฏพระบรมราชโองการ ส่วนอะบาคัสของหัวเสารูปกระทิงปรากฏลวดลายต้นสายน้ำผึ้งกับลายปาล์มเมทซึ่งได้มาจากงานศิลปะกรีก
• สาญจี, ใกล้กับโภปาล, รัฐมัธยประเทศ, พบสิงโตสี่ตัว, พระบรมราชโองการแตกออก
• สารนาถ, ใกล้กับวาราณสี, รัฐอุตตรประเทศ, พบสิงโตสี่ตัว, พระบรมราชโองการและพระบรมราชโองการที่แตกออก ตราประจำประเทศอินเดีย "สิงหสตมภศีรษะ" ได้มาจากหัวเสาของเสานี้
• ลาวริยะ-นันทานครห์, จามปาราน, รัฐพิหาร, พบสิงโตตัวเดียว, พระบรมราชโองการหมายเลข I, II, III, IV, V, VI
• ลาวริยะ อรราช, จามปาราน, รัฐพิหาร (พระบรมราชโองการหมายเลข I, II, III, IV, V, VI)
• ไวศาลี, รัฐพิหาร, พบสิงโตตัวเดียว, ไม่ปรากฏจารึก

ซากเสาที่พบที่อมราวตียังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ จารึกของเสาปรากฏอักษรพราหมี 6 บรรทัดที่ยากต่อการแปล มีเพียงคำว่า วิชย (ชัยชนะ) ที่แปลออกมาได้ เป็นไปได้ว่าอาจเป็นเสาอโศกเช่นกัน ซีร์คาร์ นักวิชาการผู้ศึกษาเสานี้อย่างละเอียดเชื่อว่าเป็นส่วนหนึ่งของบรรดาเสาอโศก

เสาที่ยังคงตั้งอยู่ที่เสาที่มีจารึกปรากฏ

ไวศาลี   ลาวริยะ-นันทานครห์   ลาวริยะ-อรราช   เดลี-มีรูต   เดลี-โตปรา   อลาหาบาด   ลุมพินี   สารนาถ   สาญจี   รามปูรวะ   นิคาลีสาคร   อมราวตี

เสาที่ไม่ปรากฏจารึก

ในปัจจุบันมีการค้นพบซากเสาจำนวนมาก และหลายเสาที่ไม่ปรากฏจารึกพระเจ้าอโศก เช่น เสาอโศกที่โพธคยา, กาวสัมพี, โคติหว, ปรหลัทปุระ (ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ วิทยาลัยสันสกฤตวาราณสี), ฟาเตฮาบาด, โภปาล, สาทครลี, อุทัยคีรี, กุสินคร, อารราห์, พัสตี, ภิขณปหรี, พุลันฑีบาฆ (ปาฏลีบุตร), สันทัลปู และ ไภโรน which was destroyed to a stump during riots in 1908. เป็นต้น

Fragments of Pillars of Ashoka, without Ashokan inscriptions

กาวสัมพี   โคติหว   โพธคยา นำมาจากสถูปอื่น   ปาฏลีบุตร   เทวทหะ

อ้างอิง

1. Buddhist Architecture, Huu Phuoc Le, Grafikol, 2010 p.36-40
2. Bisschop, Peter C.; Cecil, Elizabeth A. (May 2019). Copp, Paul; Wedemeyer, Christian K. (บ.ก.). "Columns in Context: Venerable Monuments and Landscapes of Memory in Early India". History of Religions. University of Chicago Press for the University of Chicago Divinity School. 58 (4): 355–403. doi:10.1086/702256. ISSN 0018-2710. JSTOR 00182710. LCCN 64001081. OCLC 299661763.
3. Inscriptions of Asoka. New Edition by E. Hultzsch (ภาษาสันสกฤต). 1925. p. 132, Edict No 7 line 23.
4. Skilling, Peter (1998). Mahasutras (ภาษาอังกฤษ). Pali Text Society. p. 453. ISBN 9780860133209.
5. Himanshu Prabha Ray (7 August 2014). The Return of the Buddha: Ancient Symbols for a New Nation. Routledge. p. 123. ISBN 9781317560067.
6. India: The Ancient Past: A History of the Indian Subcontinent from c. 7000 BCE to CE 1200, Burjor Avari Routledge, 2016 p.139
7. Krishnaswamy, 697-698
8. "KING ASHOKA: His Edicts and His Times". www.cs.colostate.edu. สืบค้นเมื่อ 29 October 2017.
9. India: The Ancient Past: A History of the Indian Subcontinent from c. 7000 BCE to CE 1200, Burjor Avari, Routledge, 2016 p.149
10. State Emblem, Know India india.gov.in
11. Companion, 430
12. Mahajan V.D. (1960, reprint 2007). Ancient India, S.Chand & Company, New Delhi, ISBN 81-219-0887-6, pp.350-3
13. Singh, Upinder (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century. New Delhi: Pearson Education. p. 358. ISBN 978-81-317-1677-9.
14. Buddshit Architecture, Le Huu Phuoc, Grafikol 2009, p.169
15. Sircar, D. C. (1979). Asokan studies. pp. 118–122.
16. Sircar, D. C. (1979). Asokan studies. p. 118.
17. Mapio
18. Asoka by Radhakumud Mookerji p.85
19. Buddhist Architecture, Le Huu Phuoc, Grafikol 2009, p.40
20. Geary, David (2017). The Rebirth of Bodh Gaya: Buddhism and the Making of a World Heritage Site (ภาษาอังกฤษ). University of Washington Press. p. 209 Note 1. ISBN 9780295742380.