แพลไมรา
แพลไมรา (อังกฤษ: Palmyra, ออกเสียง: /ˌpælˈmaɪrə/) หรือ ตัดมุร (อาหรับ: تدمر, Tadmor) เป็นนครเซมิติกโบราณในเขตผู้ว่าราชการฮอมส์ ประเทศซีเรียปัจจุบัน การค้นพบทางโบราณคดีย้อนไปถึงยุคหินใหม่และมีบันทึกนครครั้งแรกในต้นสหัสวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล แพลไมราเปลี่ยนมือหลายโอกาสระหว่างจักรวรรดิต่าง ๆ ก่อนมาอยู่ในบังคับของจักรวรรดิโรมันในคริสต์ศตวรรษที่ 1
| แพลไมรา * | |
|---|---|
| แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก | |
| ประเทศ | ซีเรีย |
| ภูมิภาค ** | รัฐอาหรับ |
| ประเภท | วัฒนธรรม |
| เกณฑ์พิจารณา | i, ii, iv |
| อ้างอิง | 20 |
| ประวัติการขึ้นทะเบียน | |
| ขึ้นทะเบียน | พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) (คณะกรรมการสมัยที่ 4) |
| * ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก | |
ซากปรักหักพังแห่งแพลไมราในปีค.ศ.2010 | |
| ชื่ออื่น | ตัดมุร |
|---|---|
| ที่ตั้ง | ตัดมุร, เขตการปกครองฮอมส์, ซีเรีย |
| ภูมิภาค | ทะเลทรายซีเรีย |
| พิกัด | 34°33′05″N 38°16′05″E / 34.55139°N 38.26806°Eพิกัดภูมิศาสตร์: 34°33′05″N 38°16′05″E / 34.55139°N 38.26806°E |
| ประเภท | ที่อยู่อาศัย |
| ส่วนหนึ่งของ | จักรวรรดิพาลไมรีน |
| พื้นที่ | 80 ha (200 เอเคอร์) |
| ความเป็นมา | |
| สร้าง | สหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล |
| ละทิ้ง | ค.ศ. 1932 |
| สมัย | ยุคสัมฤทธิ์ตอนกลาง จนถึงปัจจุบัน |
| วัฒนธรรม | แอราเมอิก, อาหรับ, กรีก-โรมัน |
| หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่ | |
| สภาพ | พังทลาย |
| ผู้ถือกรรมสิทธิ์ | สาธารณะ |
| ผู้บริหารจัดการ | กระทรางวัฒนธรรมซีเรีย |
| การเปิดให้เข้าชม | ไม่สามารถเข้าถึง (ในเขตสงคราม) |
| ชื่อที่ขึ้นทะเบียน | Site of Palmyra |
| ประเภท | วัฒนธรรม |
| เกณฑ์ | i, ii, iv |
| ขึ้นเมื่อ | 1980 (4th Session) |
| เลขอ้างอิง | 23 |
| Region | รัฐอาหรับ |
| เสี่ยง | ค.ศ. 2013–ปัจจุบัน. |
นครมีความมั่งคั่งจากคาราวานการค้า ชาวนครแพลไมรา ซึ่งเป็นพ่อค้าขึ้นชื่อ สถาปนาอาณานิคมตามเส้นทางสายไหมและดำเนินการทั่วจักรวรรดิโรมัน ความมั่งคั่งของแพลไมราทำให้สามารถสร้างโครงการมหึมาต่าง ๆ ได้ เช่น แนวเสาหินใหญ่ (Great Colonnade), วิหารเบล และสุสานหอคอยเด่น ชาวนครแพลไมราเป็นการผสมของชาวแอมะไรต์ (Amorites) แอมาเรียน (Arameans) และอาหรับ โครงสร้างสังคมของนครเป็นแบบชนเผ่า และผู้อยู่อาศัยพูดภาษาแพลไมรีน (ภาษาถิ่นของภาษาแอราเมอิก) ภาษากรีกใช้เพื่อความมุ่งหมายพาณิชย์และการทูต วัฒนธรรมของแพลไมราซึ่งได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมกรีก-โรมัน ผลิตศิลปะและสถาปัตยกรรมโดดเด่นซึ่งรวมประเพณีตะวันออกและตะวันตก ผู้อยู่อาศัยของนครบูชาเทพเจ้าท้องถิ่นและเทพเจ้าเมโสโปเตเมียและอาหรับ
เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 3 แพลไมราเป็นศูนย์กลางภูมิภาครุ่งเรืองที่ถึงจุดสูงสุดของอำนาจในคริสต์ทศวรรษ 260 เมื่อพระมหากษัตริย์แพลไมรา โอเดนาธัส (Odaenathus) ทรงพิชิตจักรพรรดิเปอร์เซีย ซาปูร์ที่ 1 จากนั้นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน พระราชินีเซโนเบีย (Zenobia) สืบราชบัลลังก์ ผู้กบฏต่อโรมและสถาปนาจักรวรรดิพาลไมรีน ใน ค.ศ. 273 จักรพรรดิโรมัน ออเรเลียน (Aurelian) ทรงทำลายนครและภายหลังมีการฟื้นฟูในรัชกาลไดโอคลีเชียน แต่มีขนาดเล็กลง ชาวแพลไมรีนเข้ารีตศาสนาคริสต์ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 4 และอิสลามในครึ่งหลังของคริสต์สหัสวรรษที่ 1 ซึ่งภาษาแพลไมรีนและกรีกถูกภาษาอาหรับเข้าแทนที่
ก่อน ค.ศ. 273 แพลไมรามีอัตตาณัติและขึ้นกับจังหวัดซีเรียของโรมัน โดยมีการจัดระเบียบการเมืองที่ได้รับอิทธิพลจากแบบจำลองนครรัฐกรีกระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 1–2 นครกลายเป็นโคโลเนียของโรมันระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 3 นำไปสู่การรวมสถาบันปกครองของโรมัน ก่อนกลายเป็นราชาธิปไตยใน ค.ศ. 260 ให้หลังการทำลายใน ค.ศ. 273 แพลไมรากลายเป็นศูนย์กลางขนาดเล็กภายใต้จักรวรรดิไบแซนไทน์และจักรวรรดิต่อ ๆ มา การถูกตีมูร์ทำลายใน ค.ศ. 1400 ลดขนาดลงเหลือหมู่บ้านเล็ก ๆ ภายใต้การปกครองของอาณัติฝรั่งเศส ใน ค.ศ. 1932 ผู้อยู่อาศัยถูกย้ายไปหมู่บ้านใหม่ ทัดมูร์ (Tadmur) และแหล่งโบราณสามารถขุดค้นได้ ใน ค.ศ. 2015 แพลไมราอยู่ในการควบคุมของรัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ (ISIL) ซึ่งต่อมาทำลายอาคารจำนวนหนึ่งของแหล่งนี้ ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 2016 กำลังซีเรีย ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากการโจมตีทางอากาศของรัสเซีย ผลักเข้านครและยึดนครคืนจาก ISIL ได้สำเร็จ
อ้างอิง
- "Fighting intensifies as Syrian troops storm ISIS-held ancient city of Palmyra". Fox News (ภาษาอังกฤษ). 2016-03-24. สืบค้นเมื่อ 2016-03-27.
- "Syrian army retakes Palmyra from ISIS". RT International (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2016-03-27.