แสตมป์ต้นแบบ

แสตมป์ต้นแบบ คือต้นแบบจากขั้นตอนต่าง ๆ ก่อนที่จะพิมพ์ออกมาเป็นแสตมป์จริง ในภาษาอังกฤษแยกเป็นสองคำ คือ essay ใช้เรียกต้นแบบที่ถูกปฏิเสธ กับ proof ใช้เรียกต้นแบบซึ่งท้ายสุดแล้วได้พิมพ์ออกเป็นแสตมป์จริง

แสตมป์ต้นแบบ

แสตมป์ต้นแบบรูปช้าง

แสตมป์ต้นแบบมีอยู่หลายรูปแบบ ซึ่งอาจจะพิมพ์จากแบบในขั้นตอนต่าง ๆ ของการพิมพ์แสตมป์ ตั้งแต่ตอนปั้นแบบปูนหรือแกะสลักแบบโลหะต้นแบบเพียงดวงเดียว คัดลอกต้นแบบดวงเดียวลงตำแหน่งต่าง ๆ ในแผ่นบนแท่นพิมพ์ การแก้ไขตกแต่งแท่นพิมพ์ ทดสอบการพิมพ์ด้วยสีต่าง ๆ จนถึงกระบวนการทดลองพิมพ์ขั้นสุดท้าย

แสตมป์ต้นแบบมักมีรายละเอียดหลายอย่างซึ่งแตกต่างจากแสตมป์ธรรมดา เช่น มีลวดลายไม่เหมือนกัน มีสีต่างจากแสตมป์จริง มีเฉพาะบางส่วนของแสตมป์ พิมพ์บนกระดาษธรรมดาที่ไม่มีลายน้ำหรือกาว ไม่มีการปรุรู มีการเจาะรูทำสัญลักษณ์เอาไว้ เป็นต้น

แสตมป์ต้นแบบมักมีราคาสูงกว่าแสตมป์จริง

แสตมป์ต้นแบบที่ถูกปฏิเสธ ที่เป็นที่รู้จักมากสุดของไทยคือ แสตมป์ต้นแบบรูปช้าง (Elephant Essay) ออกแบบเพื่อเป็นแสตมป์ชุดแรกของไทยแต่แบบที่ได้รักการคัดเลือกใช้พิมพ์จริง ปรากฏเป็นแสตมป์ชุดที่หนึ่ง หรือ ชุดโสฬศ