โรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิส

โรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิส (อังกฤษ: infectious mononucleosis, IM) หรือ โมโน เป็นโรคติดเชื้อชนิดหนึ่ง เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอ็ปสไตน์-บาร์หรืออีบีวี ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยเด็ก ซึ่งมักมีอาการไม่รุนแรง หากผู้ป่วยเป็นวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ตอนต้น มักมีอาการไข้ เจ็บคอ ต่อมน้ำเหลืองที่คอโต และอ่อนเพลีย อาการมักดีขึ้นภายใน 2-4 สัปดาห์ แต่อาจอ่อนเพลียต่อได้หลายเดือน บางรายมีตับโตหรือม้ามโตร่วมด้วย อาจพบการฉีดขาดของม้ามได้ แต่พบน้อย ไม่ถึง 1%

โรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิส (Infectious mononucleosis)
ชื่ออื่น	Glandular fever, Pfeiffer's disease, Filatov's disease, kissing disease
ผู้ป่วยโรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิสมีต่อมน้ำเหลืองโตที่คอ
สาขาวิชา	Infectious disease
อาการ	ไข้, เจ็บคอ, ต่อมน้ำเหลืองโตที่คอ, อ่อนเพลีย
ภาวะแทรกซ้อน	ตับโตหรือม้ามโต
ระยะดำเนินโรค	2–4 สัปดาห์
สาเหตุ	ไวรัสเอ็ปสไตน์-บาร์, ส่วนใหญ่ติดทางน้ำลาย
วิธีวินิจฉัย	วินิจฉัยจากอาการและการตรวจเลือด
การรักษา	ดื่มน้ำมากๆ, พักผ่อน, ใช้ยาแก้ปวดลดไข้ เช่น พาราเซตามอล และ ไอบูโปรเฟน
ความชุก	45 ต่อ 100,000 ต่อปี (สหรัฐอเมริกา)

เชื้อทีเป็นสาเหตุหลักของโรคนี้คือเชื้อไวรัสเอ็ปสไตน์-บาร์หรืออีบีวี มีอีกชื่อว่าไวรัสเฮอร์ปีส์ในมนุษย์ ชนิดที่ 4 ซึ่งอยู่ในแฟมิลีไวรัสเฮอร์ปีส์ นอกจากนี้ยังมีเชื้ออื่นอีกแต่พบไม่บ่อย ส่วนใหญ่ติดต่อผ่านทางน้ำลาย ช่องทางอื่นที่พบได้น้อยคือทางน้ำอสุจิและทางเลือด ผู้ป่วยอาจติดเชื้อผ่านการสัมผัสวัตถุที่ปนเปื้อน เช่น แก้วน้ำ แปรงสีฟัน ผู้ติดเชื้อสามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ 1 สัปดาห์ ก่อนเริ่มแสดงอาการ การวินิจฉัยทำได้โดยดูจากอาการเป็นหลัก บางครั้งอาจจำเป็นต้องตรวจยืนยันโดยการตรวจหาแอนติบอดีในเลือด ผลการตรวจนับเม็ดเลือดมักพบว่ามีเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟซัยต์สูงกว่าปกติ โดยเป็นลิมโฟซัยต์แบบผิดปกติ (atypical) มากกว่า 10% ในสมัยก่อนเคยมีชุดตรวจสำเร็จรูปเช่น monospot แต่ปัจจุบันไม่แนะนำให้ใช้แล้ว เนื่องจากมีความแม่นยำต่ำ

ยังไม่มีวัคซีนที่ใช้ป้องกันเชื้อนี้ การป้องกันโรคยังคงเน้นไปที่การงดใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกัน และงดจูบกับผู้ป่วย ผู้ป่วยมักมีอาการดีขึ้นได้เอง การรักษาเป็นการบรรเทาอาการและการรักษาประคับประคองโดยทั่วไป ได้แก่ การดื่มน้ำ พักผ่อนให้เพียงพอ ใช้ยาแก้ปวดลดไข้เพื่อบรรเทาอาการไข้และอาการปวด เช่น พาราเซตามอล หรือไอบูโปรเฟน

ในกลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเป็นวัยรุ่นถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้นอายุประมาณ 15-24 ปี ส่วนในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเป็นเด็กเล็ก ซึ่งมักมีอาการไม่รุนแรง หากพิจารณาเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยอายุ 16-20 ปี ที่มีอาการเจ็บคอ จะพบว่ามีสาเหตุจากโรคนี้ราว 8% ในสหรัฐอเมริกาพบผู้ป่วยโรคนี้ประมาณ 45 ต่อประชากรแสนคน คนทั่วไปราว 95% จะเคยมีการติดเชื้ออีบีวีมาก่อน โรคนี้พบได้ตลอดปี ได้รับการบรรยายรายละเอียดของโรคเป็นครั้งแรกเมื่อช่วงปี ค.ศ. 1920s และเป็นที่รู้จักในหมู่คนทั่วไปว่า "โรคจูบ" จากการที่สามารถติดต่อได้ผ่านการสัมผัสน้ำลาย

อ้างอิง

1. Filatov's disease ใน Who Named It?
2. . CDC. January 7, 2014. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ August 8, 2016. สืบค้นเมื่อ Aug 10, 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
3. . CDC. January 7, 2014. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 8 August 2016. สืบค้นเมื่อ 10 August 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
4. Ebell, MH (12 April 2016). "JAMA PATIENT PAGE. Infectious Mononucleosis". JAMA. 315 (14): 1532. doi:10.1001/jama.2016.2474. PMID 27115282.
5. Tyring, Stephen; Moore, Angela Yen; Lupi, Omar (2016). (ภาษาอังกฤษ) (2 ed.). CRC Press. p. 123. ISBN 9781420073133. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2017-09-11. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
6. Handin, Robert I.; Lux, Samuel E.; Stossel, Thomas P. (2003). (ภาษาอังกฤษ). Lippincott Williams & Wilkins. p. 641. ISBN 9780781719933. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2017-09-11. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
7. Ebell, MH; Call, M; Shinholser, J; Gardner, J (12 April 2016). "Does This Patient Have Infectious Mononucleosis?: The Rational Clinical Examination Systematic Review". JAMA. 315 (14): 1502–9. doi:10.1001/jama.2016.2111. PMID 27115266.
8. . CDC. January 7, 2014. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 7 August 2016. สืบค้นเมื่อ 10 August 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
9. Marx, John; Walls, Ron; Hockberger, Robert (2013). (ภาษาอังกฤษ) (8 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 1731. ISBN 1455749877. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2017-09-11. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
10. Smart, Paul (1998). Everything You Need to Know about Mononucleosis (ภาษาอังกฤษ). The Rosen Publishing Group. p. 11. ISBN 9780823925506.

แหล่งข้อมูลอื่น

การจำแนกโรค	V · T · D ICD-10: B27 ICD-9-CM: 075 MeSH: D007244 DiseasesDB: 4387
ทรัพยากรภายนอก	MedlinePlus: 000591 eMedicine: emerg/319 med/1499 ped/705 Patient UK: โรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิส

• โรคติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิส ที่เว็บไซต์ Curlie