ไก่ต๊อกหมวกเหล็ก
| ไก่ต๊อกหมวกเหล็ก | |
|---|---|
| ที่อุทยานแห่งชาติครูเกอร์, แอฟริกาใต้ | |
| ส่วนหัวและหงอนที่แข็งเหมือนสวมหมวกเหล็ก | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Aves |
| อันดับ: | Galliformes |
| วงศ์: | Numididae |
| สกุล: | Numida Linnaeus, 1764 |
| สปีชีส์: | N. meleagris |
| ชื่อทวินาม | |
| Numida meleagris (Linnaeus, 1758) | |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ | |
ไก่ต๊อกหมวกเหล็ก (อังกฤษ: helmeted guineafowl; ชื่อวิทยาศาสตร์: Numida meleagris) เป็นนกขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ในวงศ์ไก่ต๊อก (Numididae) จัดเป็นเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Numida
ไก่ต๊อกหมวกเหล็ก มีลักษณะทั่วไปเหมือนกับไก่ต๊อกชนิดอื่น ๆ แต่บนหัวมีหงอนที่เป็นโหนกแข็งที่มีลักษณะที่เหมือนกับสวมหมวกเหล็กหรือหมวกกันน็อกอยู่ อันเป็นที่มาของชื่อสามัญ
มีความยาวเต็มที่ประมาณ 61 เซนติเมตร มีพฤติกรรมรวมตัวกันเป็นฝูงตั้งแต่ 10-100 ตัว หากินตามพื้นดินหรือตามทุ่งหญ้าโปร่งเท่านั้น เมื่อตกใจจะบินได้ระยะทางสั้น ๆ เพื่อขึ้นต้นไม้หรือขึ้นที่สูง โดยกินอาหารที่เป็นพืชแทบทุกชนิด ตลอดจนสัตว์ขนาดเล็ก เช่น หอยทาก แมลงชนิดต่าง ๆ
ไก่ต๊อกหมวกเหล็กเป็นไก่ต๊อกที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกา และเป็นไก่ต๊อกชนิดที่พบเห็นได้ง่ายและแพร่กระจายพันธุ์มากที่สุด
ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงไก่ต๊อกหมวกเหล็กเป็นสัตว์เลี้ยงสวยงาม เพื่อความเพลิดเพลินใจ และยังมีการเพาะเลี้ยงเพื่อการบริโภคเนื้อและไข่เป็นสัตว์เศรษฐกิจอีกด้วย โดยเมื่อวางไข่ไก่ต๊อกหมวกเหล็กจะแยกตัวจากฝูงไปวางไข่เพียงตามลำพังในพงหญ้า ครั้งละ 40-50 ฟอง แม่ไก่จะดูแลลูกประมาณ 2-3 เดือน เมื่อพ้นจากนี้แล้วลูกไก่จะแข็งแรงพอที่จะเข้าฝูงหากินเองได้ ไก่ต๊อกหมวกเหล็กเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุได้ 5-7 เดือน
การจำแนก
แบ่งออกเป็นชนิดย่อยต่าง ๆ ได้ดังนี้
- N. m. coronatus (Gurney, 1868) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กนาตัล - ภาคตะวันออกของแอฟริกาใต้
- N. m. galeatus (Pallas, 1767) - ไก่ต๊อกแอฟริกาตะวันตก - แอฟริกาตะวันตก ถึงตอนใต้ของชาด, ภาคกลางของซาอีร์ และภาคเหนือของแองโกลา
- N. m. marungensis (Schalow, 1884) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กมารูงกู - ตอนใต้ของแอ่งคองโก ถึงภาคตะวันตกของแองโกลาและแซมเบีย
- N. m. meleagris (Linnaeus, 1758) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กสะฮารา - ภาคตะวันออกของชาดถึงเอธิโอเปีย, ภาคเหนือของซาอีร์, ยูกันดาและภาคเหนือของเคนยา
- N. m. mitratus (Pallas, 1764) - ไก่ต๊อกทัฟทิด - แทนซาเนียถึงภาคตะวันออกของโมซัมบิก, แซมเบีย และภาคเหนือของบอตสวานา
- N. m. papillosus (Reichenow, 1894) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กดามารา - ภาคใต้ของแองโกลาถึงบอตสวานาและนามิเบีย
- N. m. reichenowi (Ogilvie-Grant, 1894) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กไรเชอโน - เคนยาและภาคกลางของแทนซาเนีย
- N. m. sabyi (Hartert, 1919) - ไก่ต๊อกหมวกเหล็กซาบี - ภาคตะวันตกเฉียงเหนือของโมร็อกโก
- N. m. somaliensis (Neumann, 1899) - ไก่ต๊อกทัฟทิดโซมาลี - ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของเอธิโอเปียและโซมาเลีย
อ้างอิง
- BirdLife International (2012). "Numida meleagris". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. สืบค้นเมื่อ 26 November 2013.CS1 maint: ref=harv (link)
- ปองพล อดิเรกสาร. สัตว์ป่าแอฟริกา. กรุงเทพฯ : เอเรียสบุ๊คส์, 2553. 272 หน้า. หน้า 150. ISBN 978-616-90508-0-3
- J.S. Ferguson, Gardening with Guineas ISBN 0-7392-0250-2 Comprehensive discussion of all aspects of raising domesticated guineafowl.
- Duffy, David Cameron (1992). "The effectiveness of Helmeted Guineafowl in the control of the deer tick, the vector of Lyme disease" (PDF). The Wilson Bulletin. 104 (2): 342–345. Unknown parameter
|month=ignored (help); Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (help)
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ไก่ต๊อกหมวกเหล็ก |
แหล่งข้อมูลอื่น
- ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Numida meleagris จากวิกิสปีชีส์
