ไก่หรือไข่
ทวิบทเหตุภาคไก่หรือไข่โดยทั่วไปถามว่า "ไก่หรือไข่ อะไรเกิดก่อน" ทวิบทดังกล่าวเกิดจากข้อสังเกตว่าไก่ทุกตัวฟักจากไข่ และไข่ไก่ทุกฟองนั้นมาจากแม่ไก่ "ไก่และไข่" เป็นคุณศัพท์อุปลักษณ์อธิบายสถานการณ์ซึ่งไม่กระจ่างว่าเหตุการณ์ใดในสองเหตุการณ์ควรถือเป็นเหตุ และเหตุการณ์ใดควรถือเป็นผล หรือเพื่อแสดงสถานการณ์การถอยหลังแบบไม่สิ้นสุด พลูตาร์กตั้งคำถามนี้เป็นประเด็นปรัชญาในความเรียง "The Symposiacs" ของเขาซึ่งเขียนเมื่อศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาล
ในวิชาวิวัฒนาการได้ให้คำตอบว่าไข่เกิดก่อนไก่ เพราะไก่จะต้องเกิดมาจากบรรพบุรุษที่ไม่ใช่ไก่แล้ววางไข่ออกมาเกิดเป็นไก่
ปฏิทรรศน์โบราณ
คำถามนี้แสดงปฏิทรรศน์พื้นบ้านโบราณซึ่งกล่าวถึงปัญหาของจุดกำเนิดและปฐมเหตุ คำถามนี้ตั้งหลักการที่ดูบีบบังคับสองหลัก คือว่า ไก่ทุกตัวฟักจากไข่และไข่ไก่ทุกฟองมาจากแม่ไก่ ในแบบที่หมายความว่า ไม่มีจุดเริ่มต้นใดเป็นไปได้ อาริสโตเติล เขียนในศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล อธิบายปัญหาดังกล่าวว่า "ไม่อาจมีไข่ใบแรกที่ให้กำเนิดนก หรือจะไม่มีนกตัวแรกซึ่งให้กำเนิดไข่ เพราะนกมาจากไข่" เขาสรุปว่าดังนี้เป็นลำดับอนันต์ซึ่งไม่มีจุดเริ่มต้นแท้จริง พลูตาร์ก ซึ่งเขียนในสี่ศตวรรษให้หลัง เจาะจงเน้นคำถามนี้โดยอาศัยบน "ปัญหายิ่งใหญ่และหนักมาก (ว่าโลกมีจุดกำเนิดหรือไม่)" ในคริสต์ศตวรรษที่ 5 มาโครเบียสเขียนว่าแม้ปัญหาดังกล่าวดูเล็กน้อย แต่มัน "ควรถือเป็นปัญหาสำคัญ"
จวบจน ค.ศ. 1600 ปัญหาที่รู้จักกันดีนี้ดูเหมือนถือว่ายุติแล้วในโลกคริสต์ศาสนิกชน โดยอาศัยนิยายกำเนิดของคัมภีร์ไบเบิล ในการอธิบายการรังสรรค์สัตว์ ทำให้ไก่ตัวแรกไม่ได้เกิดจากไข่ ทว่า นักปรัชญายุคภูมิธรรมสมัยหลังเริ่มตั้งคำถามคำตอบนี้
อ้างอิง
- Plutarch of Chaeronea. The Symposiacs Question III. https://ebooks.adelaide.edu.au/p/plutarch/symposiacs/complete.html#section15.
- O'Brien, Carl Séan (2015). The Demiurge in Ancient Thought. Cambridge, England: Cambridge University Press. p. 106. ISBN 978-1-107-07536-8.
- ↑ Sorensen, Roy (2003). A Brief History of the Paradox: Philosophy and the Labyrinths of the Mind. Oxford: Oxford University Press. pp. 4–11.
- ↑ Fabry, Merrill (2016-09-21). "Now You Know: Which Came First, the Chicken or the Egg?". Time Magazine. สืบค้นเมื่อ 2017-07-11.