การเลือกตั้งภาคบังคับ

การเลือกตั้งภาคบังคับ (อังกฤษ: compulsory voting) เป็นข้อบังคับตามรัฐธรรมนูญในบางประเทศ ซึ่งพลเมืองนั้นมี"หน้าที่"ใช้สิทธิเลือกตั้ง โดยจะมีผลกระทบบางประการหากพลเมืองไม่ไปเลือกตั้งตามหน้าที่โดยปราศจากเหตุผลที่เหมาะสม ตามข้อมูลจากเดอะเวิลด์แฟกต์บุ๊ก ณ เดือนธันวาคม ค.ศ. 2017 มี 21 ประเทศในโลก (รวมถึง 10 ประเทศในกลุ่มละตินอเมริกา) ใช้ระบบการเลือกตั้งภาคบังคับ โดยหลายประเทศนั้นไม่ได้บังคับใช้อย่างจริงจัง

ประเทศที่พลเมืองมีหน้าที่ใช้สิทธิเลือกตั้ง (ค.ศ. 2017)

การบังคับใช้

ประเทศไทย

หากไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง และไม่ได้แจ้งเหตุอันอาจไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง หรือแจ้งเหตุ แล้วแต่เหตุนั้นไม่สมควร กฎหมายกำหนดให้เสียสิทธิบางประการดังต่อไปนี้

1. สิทธิในการยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้ง ส.ส.
2. สิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งเป็น ส.ส. หรือสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น หรือสมัครรับเลือกเป็น ส.ว.
3. สิทธิในการสมัครรับเลือกเป็นกำนันและผู้ใหญ่บ้าน
4. ต้องห้ามดำรงตำแหน่งข้าราชการการเมืองและข้าราชการรัฐสภาฝ่ายการเมือง
5. ต้องห้ามดำรงตำแหน่งรองผู้บริหารท้องถิ่น เลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ประธานที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น ที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น หรือคณะที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่นตามกฎหมายว่าด้วยการจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

การจำกัดสิทธิทั้ง 5 ข้อ กำหนดเวลาครั้งละ 2 ปีนับแต่วันเลือกตั้งครั้งที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง และหากในการเลือกตั้งครั้งต่อไปไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งอีก ให้เริ่มนับเวลาการจำกัดสิทธิ 2 ปีใหม่จากวันที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิครั้งล่าสุด

บทอ่านเพิ่มเติม

• Brett, Judith (2019). From Secret Ballot to Democracy Sausage: How Australia Got Compulsory Voting. Text Publishing Co. ISBN 9781925603842.

อ้างอิง

1. The current (August 2020) listing appears to reflect the situation as of December 2017. The World Factbook - Field Listing: Suffrage 2021-01-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
2. สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (19 December 2020). "การถูกจำกัดสิทธิ ระยะเวลาการถูกจำกัดสิทธิ และการแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง". สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง. สืบค้นเมื่อ 2 June 2021.