มหาตมา คานธี (อักษรโรมัน: Mahatma Gandhi) มีชื่อเต็มว่า โมหันทาส กรัมจันท์ คานธี (คุชราต: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી; อักษรโรมัน: Mohandas Karamchand Gandhi) เป็นผู้นำและนักการเมืองที่มีชื่อเสียงชาวอินเดียและศาสนาฮินดู
ประวัติ คานธี เกิดวันที่ 2 ตุลาคม ค.ศ. 1869 ในแคว้นคุชราตทางทิศตะวันตกของอินเดีย มารดาของคานธี เป็นภรรยาคนที่ 4 ของบิดาของคานธี
- ค.ศ. 1883 เดือนพฤษภาคม คานธีมีอายุ 13 ปี ได้สมรสกับเด็กหญิงชื่อกัสตูรบา ซึ่งอายุมากกว่าคานธีประมาณ 6 เดือน ซึ่งสาเหตุที่คานธีสมรสเร็วนั้น มาจากประเพณีท้องถิ่นที่นิยมให้เด็กแต่งงานกันเร็ว ๆ คานธีและกัสตูรบามีบุตร-ธิดา รวมกันทั้งสิ้น 5 คน แต่คนหนึ่งเสียชีวิตลงตั้งแต่ยังเป็นทารก ทำให้เหลือ 4 คน
- ค.ศ. 1888 เป็นปีที่บุตรคนแรก (ไม่นับคนที่เสียชีวิตขณะเป็นทารก) ของคานธีได้ถือกำเนิดขึ้น และเป็นปีที่ทางครอบครัว ได้ส่งคานธีไปศึกษาวิชากฎหมายที่อังกฤษ โดยก่อนจะเดินทาง คานธีได้ให้สัญญากับมารดาว่า จะไม่รับประทานเนื้อสัตว์และสุรา และจะไม่ยุ่งเกี่ยวกับสตรี เพื่อให้มารดาได้อุ่นใจ แล้วเดินทางไปอังกฤษ
เมื่อไปถึงอังกฤษ คานธีพบปัญหาใหญ่ในการดำเนินชีวิตในช่วงนั้นคือ วัฒนธรรม มารยาท สิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ ในอังกฤษนั้นไม่เหมือนอินเดีย คานธีต้องระวังตนในเรื่องมารยาทซึ่งจะมาทำตามคนอินเดียเหมือนเดิมไม่ได้ คานธีต้องปรับตัวบุคลิกต่าง ๆ ให้เข้ากับคนอังกฤษให้ได้แต่เขาก็ล้มเลิกความตั้งใจเพราะมาระลึกได้ว่าเขามีหน้าที่เรียน ไม่ใช่มาทำตัวเพื่อเอาใจใคร และนอกจากนี้ อาหารในอังกฤษที่ไม่ใช่เนื้อสัตว์ในสมัยนั้นรสชาติจืดมาก จะกินเนื้อสัตว์ก็ไม่ควรเพราะได้ให้สัญญากับมารดาไว้แล้ว
ปัญหาด้านอาหารนั้นทุเลาลงเมื่อคานธีได้รู้จักอาหารมังสวิรัติ และได้ซื้อหนังสือคู่มือสำหรับนักมังสวิรัติเข้า คานธีจึงได้มีวิธีรับประทานมังสวิรัติอย่างเป็นสุขในอังกฤษ ส่วนมารยาทและวัฒนธรรมก็ต้องค่อย ๆ ปรับตัวไป และในที่สุดคานธีก็สำเร็จการศึกษาและสอบได้เป็นเนติบัณฑิต และเมื่อได้เป็นเนติบัณฑิตแล้ว คานธีก็เดินทางกลับสู่อินเดียใน ค.ศ. 1892 เพื่อประกอบอาชีพ
ในปีเดียวกันคานธีกลับมา ลูกคนที่สองของคานธีก็กำเนิดขึ้น แต่ในด้านอาชีพ แม้จะประสบความสำเร็จในการศึกษา แต่การประกอบอาชีพในช่วงแรกของคานธีนั้นประสบความยากลำบาก แต่แล้ว ไม่นานต่อมา คานธีก็ได้งานชิ้นหนึ่งซึ่งเป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้คานธีกลายเป็นนักการเมืองที่มีชื่อเสียงโด่งดังในเวลาต่อมา
งานนั้นคือ ให้ไปเป็นทนายว่าความให้ลูกความในประเทศแอฟริกาใต้ ดังนั้น ใน ค.ศ. 1893 คานธีได้เดินทางไปประเทศแอฟริกาใต้ โดยเมื่อเดินทางไปถึง คานธีได้ซื้อตั๋วรถไฟชั้นหนึ่ง (ชั้นที่หรูหราสะดวกสบายที่สุด ค่าตั๋วแพงที่สุด) ไปยังเมืองที่ลูกความต้องการ แต่ทว่า ผู้โดยสารชั้นหนึ่งที่ผิวขาว ไม่พอใจที่คนผิวคล้ำอย่างคานธีมาอยู่ร่วมชั้นหนึ่งกับพวกเขา จึงไปประท้วงบอกเจ้าหน้าที่ เจ้าหน้าที่จึงเดินมาสั่งให้คานธีย้ายตู้โดยสารไปโดยสารตู้ของชั้นสาม (ชั้นไม่สะดวก ไม่หรูหรา ค่าตั๋วถูกที่สุด) ทั้ง ๆ ที่คานธีเสียเงินซื้อตั๋วชั้นหนึ่งมาอย่างถูกต้อง คานธีจึงปฏิเสธ ทำให้ความขัดแย้งในรถไฟชั้นหนึ่งรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุด คานธีก็ถูกเจ้าหน้าที่รุมทำร้าย และคานธีถูกผู้โดยสารผิวขาวโยนออกมาจากรถไฟ โดยเจ้าหน้าที่ต่างอ้างว่า รถไฟชั้นหนึ่งนี้สร้างสำหรับผู้โดยสารผิวขาวเท่านั้น
เหตุการณ์นี้ทำให้คานธีเศร้าเสียใจเป็นอย่างยิ่ง และยิ่งเศร้ามากยิ่งขึ้นเมื่อรู้ว่าชาวผิวคล้ำเกือบทุกคนถูกเหยียดหยามจากชนผิวขาวในแอฟริกาใต้ นับแต่นั้น คานธีก็ได้เข้าต่อสู้เรียกร้องสิทธิมนุษยชนของชาวผิวคล้ำในแอฟริกาใต้ และเมื่อคานธีรู้ว่าการต่อสู้ครั้งนี้ไม่จบง่าย ๆ จึงได้เดินทางไปอินเดียใน ค.ศ. 1896 เพื่อพาครอบครัวมาอยู่ด้วยกันที่แอฟริกาใต้ และกลับสู่อินเดียใน ต้นปี ค.ศ. 1897 และใช้ชีวิตครอบครัวต่อจนมีลูกกับภรรยาต่ออีก 2 คน
- ค.ศ. 1901 คานธีเดินทางกลับอินเดียเพื่อกลับไปประกอบอาชีพต่อ แต่มีเสียงเรียกร้องจากชาวอินเดียในแอฟริกาใต้ให้มาช่วยด้วย คานธีเดินทางกลับไปยังแอฟริกาใต้เพื่อต่อสู้กับปัญหานี้ต่อใน ค.ศ. 1902 แต่ว่า การต่อสู้ของคานธีเมื่อครั้งก่อนนั้นให้ผลไม่ดีเท่าไรนัก ดังนั้นในครั้งนี้ คานธีใช้วิธี "สัตยาเคราะห์" ซึ่งคือ การไม่ร่วมมือในกฎที่ไม่ยุติธรรม โดยไม่มีการใช้กำลัง ซึ่งวิธีนี้ได้ผลดีมาก ทำให้คานธีรู้ว่าการประท้วงโดยไม่ใช้กำลังนั้นให้ผลดีกว่าที่คิด จึงพบวิธีที่แน่นอนและได้ผลดีในการเรียกร้องความยุติธรรม โดยคานธีได้อยู่เรียกร้องความยุติธรรมนี้จนถึง ค.ศ. 1914 ก็เดินทางออกจากแอฟริกาใต้
- ค.ศ. 1915 คานธีเดินทางกลับมาถึงอินเดียที่เมืองบอมเบย์ คานธีตัดสินใจละทิ้งการแต่งกายแบบตะวันตกดังที่เคย และหันมาแต่งกายด้วยเสื้อผ้าแบบดั้งเดิมของแคว้นคุชราต และเมื่อเดินทางกลับมาถึง ชาวอินเดียจำนวนมากไปชุมนุมต้อนรับคานธีกลับบ้านอย่างล้นหลาม ไม่กี่วันต่อมา คานธีเดินทางไปหา รพินทรนาถ ฐากุร มหากวีแห่งอินเดีย และรพิทรนาถนี้เอง ได้ขนานนามคานธีว่า "มหาตมา" อันแปลว่า ผู้มีจิตใจสูงส่งให้แก่คานธี เป็นคนแรก และหลังจากนั้น คานธี ได้เดินทางไปทั่วประเทศอินเดีย เพื่อจะได้ไปรู้เห็นความเป็นจริงในอินเดียอย่างรู้จริงเป็นเวลารวม 1 ปี
- ค.ศ. 1916 คานธีเริ่มก่อกลุ่มเคลื่อนไหวเรียกร้องสิทธิเสรีภาพให้แก่ประชาชนอินเดีย และเรียกร้องโดยวิธีขอความร่วมมือผนึกกำลังคนละเล็กคนละน้อยจนเป็นพลังที่สั่นประเทศได้ ประกอบกับในช่วงนั้น อินเดียเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ ทำให้ต้องมีการเรียกร้องสิทธิที่อังกฤษพยายามกดขี่ชาวอินเดีย
- ค.ศ. 1919 ได้มีการประกาศกฎหมายโรว์แลตต์ซึ่งเป็นกฎหมายที่กดขี่ชาวอินเดีย คานธีจึงประกาศขอความร่วมมือว่าในวันที่ 30 มีนาคม ค.ศ. 1919 ขอความร่วมมือให้คนอินเดียหยุดงาน แล้วประชาชนเป็นล้าน ๆ คนก็หยุดงานในวันนั้น สั่นคลอนอำนาจรัฐบาลอังกฤษอย่างชัดเจน คานธีรู้สึกอัศจรรย์ แต่ไม่นานก็พบข้อเสียของการใช้วิธีสัตยาเคราะห์ กับสังคมขนาดใหญ่ ๆ อย่างอินเดีย
ข้อเสียนั้นคือ มีบางแห่งที่บานปลายเกิดการต่อสู้ใช้กำลัง รัฐบาลอังกฤษจึงใช้เป็นข้ออ้างในการจับกุมตัวคานธีไป แต่เมื่อคานธีถูกจับกุม เมืองต่าง ๆ ก็เกิดความเคียดแค้นและวุ่นวายจนเกือบกลายเป็นเหตุจลาจลระดับประเทศ ซึ่งหลังคานธีได้รับอิสระในวันที่ 13 เมษายน ค.ศ. 1919 และได้รับรู้เหตุการณ์ที่เกิดบานปลายนี้ คานธีรู้สึกเสียใจมาก จึงประกาศ อดอาหาร ตนเอง 3 วัน
แต่ในวันนั้นเอง เป็นวันนักขัตฤกษ์ของอินเดีย ประชาชนนับพันคนไปรวมตัวสังสรรค์กันที่สวนสาธารณะชัลลียันวาลา เมืองอมฤตสระ แต่ว่า ในวันนั้น นายพลเรจินัลด์ ดายเออร์ ผู้บังคับบัญชากองทหารอังกฤษในอมฤตสระ รู้สึกเคียดแค้นชาวอินเดีย และต้องการให้ชาวอินเดียรู้ถึงอานุภาพอังกฤษ จึงออกคำสั่งให้กองทัพรัวปืนใส่กลุ่มประชาชนในชัลลียันวาลา ทำให้มีผู้เสียชีวิตประมาณ 1,500 ศพ บาดเจ็บประมาณ 3,000 คน เป็นปฏิบัติการทางทหารที่ทำให้รัฐบาลอังกฤษเสื่อมเสียเกียรติยศอย่างยากจะฟื้นตัว
- ค.ศ. 1922 ได้เกิดเหตุใช้กำลังต่อสู้กันอีกครั้ง คานธีถูกจับกุมอีกครั้งในฐานะผู้ก่อความไม่สงบ และถูกศาลตัดสินจำคุก 6 ปี แต่ถูกปล่อยตัวออกมาก่อนกำหนดเพราะเหตุผลทางสุขภาพใน ค.ศ. 1924 และตั้งแต่ถูกปล่อยตัว คานธีก็หันไปแก้ไขปัญหาที่เกิดจากภายในประเทศก่อน เช่น ฟื้นฟูเศรษฐกิจชนบท แก้ไขปัญหาการถือชนชั้นวรรณะในอินเดีย ปัญหาความขัดแย้งระหว่างศาสนาฮินดูกับมุสลิม ปัญหาความไม่เสมอภาคของสตรี และปัญหาต่าง ๆ ที่ไม่ได้เกิดจากการกดขี่จากต่างประเทศ
- ค.ศ. 1930 คานธีหวนกลับสู่สังเวียนการเมืองอันเร่าร้อน เพราะต้องการประท้วงกฎหมายอังกฤษที่ห้ามคนอินเดียทำเกลือกินเอง เป็นสิ่งที่ไม่สมควรที่จะไม่ให้คนอินเดียใช้ทรัพยากรของอินเดีย โดยในวันที่ 12 มีนาคม คานธีได้เริ่มสัตยาเคราะห์เกลือ หรือการเดินทางไปยังชายทะเลในตำบลฑัณฑี พร้อมกับประชาชนนับแสนคนที่เต็มใจไปกับคานธี คานธีเดินทางเป็นเวลา 24 วัน 400 กิโลเมตร ก็ไปถึงชายทะเล คานธีบอกประชาชนนับแสนให้ร่วมกันทำเกลือกินเอง ดังนั้น ในวันนั้น คานธีและประชาชนนับแสนได้ทำเกลือจากทะเลกินเอง เป็นการฝ่าฝืนกฎหมายที่อังกฤษตั้งไว้
ทางการอังกฤษ ได้ดันทุรังจับกุมคานธีและประชาชนนับแสนคนในวันที่ 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1930 ทำให้จำนวนแรงงานอาชีพในอินเดียหายไปเป็นจำนวนมาก ทำให้ระบบเศรษฐกิจและระบบบริหารงานของรัฐบาลอังกฤษเกิดความปั่นป่วนอย่างใหญ่หลวง จนกระทั่งต้องปล่อยตัวประชาชนออกมาเรื่อยๆ และรัฐบาลอังกฤษได้ปล่อยตัวคานธีใน ค.ศ. 1931 และในปีนั้น คานธีถูกเชิญตัวไปร่วมประชุมหารือกับรัฐบาลอังกฤษ โดยมีนายกรัฐมนตรีอังกฤษในขณะนั้นเป็นประธาน การประชุมครั้งนี้ไม่ได้ผลอะไรมากนัก
เมื่อคานธีกลับอินเดีย ก็ถูกจับอีก และก็ถูกปล่อยตัวอีก และหลังถูกปล่อย ก็ใช้เวลาไปพัฒนาชนบทอีก จนเมื่อ ค.ศ. 1939 ได้เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็กลับเข้าสู่วงการเมืองอีก มีการเดินขบวนรณรงค์ แล้วก็ถูกจับใน ค.ศ. 1942 อีก แต่ครั้งนี้ ระหว่างอยู่ในคุก กัสตูรบา ภรรยาคานธีได้เสียชีวิตลงใน ค.ศ. 1944 แล้วสักพักก็ถูกปล่อยตัว
- ค.ศ. 1945 ได้มีการเลือกตั้งทั่วไปในอังกฤษ นายกรัฐมนตรีคนใหม่ประกาศจะให้อินเดียได้ปกครองตนเอง นับเป็นการที่อิสระของอินเดียอยู่แค่เอื้อมแล้ว แต่ว่า ก่อนจะให้อิสระอินเดีย อังกฤษต้องหารัฐบาลชาวอินเดีย ที่จะปกครองอินเดียต่อจากอังกฤษในช่วงแรก ๆ ของการมีอิสระอีกครั้งของอินเดียในยุคแห่งเทคโนโลยี แต่ทว่า ไม่สามารถตกลงกันได้ว่าระหว่างพรรคคองเกรส (ที่นับถือศาสนาฮินดู) กับสันนิบาตมุสลิม ใครจะมาปกครอง การให้อิสระอินเดียจึงต้องล่าช้าออกไป
- ค.ศ. 1946 ได้เกิดความขัดแย้งระหว่างชาวมุสลิมและฮินดูในอินเดีย จนเกิดเป็นเหตุนองเลือดรุนแรงไปทั่วทุกหัวระแหง คานธีรู้สึกเสียใจมาก ที่อิสรภาพของอินเดียอยู่แค่เอื้อม แต่ยังไม่ทันได้อิสรภาพ ชาวอินเดียก็ทะเลาะกันเองเสียนี่ คานธีจึงได้หอบสังขารวัย 77 ปี ลงเดินเท้าไปยังภูมิภาคต่างๆในอินเดีย เพื่อขอร้องให้ชาวอินเดียหันมาสามัคคีกัน หยุดทะเลาะกันเสียที ประชาชนอินเดียเห็นคานธีทำเช่นนี้ก็รู้สึกตัว เลิกทะเลาะกัน ทำให้เกิดความสงบสามัคคีในชนบทได้
เดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1947 ได้มีการเจรจาตกลงระหว่างพรรคคองเกรสกับสันนิบาตมุสลิม โดยได้ผลสรุปคือ เมื่ออินเดียได้รับเอกราช จะแบ่งประเทศเป็น 2 ส่วน โดยให้พื้นที่ที่คนส่วนใหญ่เป็นคนฮินดู เป็นประเทศอินเดียของพรรคคองเกรส แล้วพื้นที่ที่คนส่วนใหญ่เป็นคนมุสลิม ให้เป็นประเทศปากีสถาน ปกครองโดยสันนิบาตมุสลิม
- 15 สิงหาคม ค.ศ. 1947 อินเดียเป็นอิสระจากอังกฤษโดยสมบูรณ์ อินเดียได้แตกออกเป็น 2 ประเทศ คืออินเดียของชาวฮินดู กับปากีสถานของมุสลิม แต่ว่า ท้องที่ ๆ คนส่วนใหญ่เป็นศาสนาหนึ่ง ก็ใช่ว่าจะไม่มีคนอีกศาสนาหนึ่งอาศัยอยู่เลย ดังนั้น ผู้ที่อยู่ในอาณาเขตประเทศที่เป็นท้องที่ที่คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาตรงข้าม ก็ต้องอพยพ กล่าวคือ ผู้ที่เป็นมุสลิมในอินเดีย ก็ต้องอพยพไปปากีสถาน และผู้ที่เป็นฮินดูในปากีสถาน ก็ต้องอพยพมาอินเดีย ในวันนั้น ทั้งสองประเทศ จัดงานฉลองอิสรภาพครั้งใหญ่ แต่คานธีไม่เข้าร่วมพิธีฉลองอิสรภาพ แต่ได้เดินทางไปยังกัลกัตตา เพราะได้ข่าวว่ามุสลิมและฮินดูยังรบสู้กันอยู่ คานธีเดินทางไปถึงกัลกัตตา และขอร้อง แต่ไม่เป็นผล จึงประกาศอดอาหารอีก ครั้งนี้ได้ผล มุสลิมและฮินดูในกัลกัตตาเลิกรบกันทันที และให้สัญญาว่าจะไม่มีการรบแบบนี้เกิดขึ้นอีก คานธีจึงเดินทางกลับเมืองหลวงนิวเดลิ
- 13 มกราคม ค.ศ. 1948 คานธีต้องการไปปากีสถาน เพื่อสมานฉันท์กับชาวมุสลิม ทั้ง ๆ ที่คานธีเป็นฮินดู สันนิบาตมุสลิมจึงคัดค้านการเข้าปากีสถานของคานธี เพราะเกรงจะเกิดอันตราย คานธีจึงประกาศอดอาหารอีกครั้ง เพื่อสมานฉันท์ระหว่างมุสลิมกับฮินดู
- 18 มกราคม ค.ศ. 1948 องค์กรประชาชนในนิวเดลิให้คำมั่นว่า จะพิทักษ์รักษาชีวิต ทรัพย์สิน และศาสนาของชาวมุสลิมอย่างเต็มที่ คานธีจึงกลับมากินอาหารอีกครั้ง
- วันที่ 30 มกราคม ค.ศ. 1948 ในตอนเย็น ขณะที่คานธีอยู่กลางสนามหญ้า กำลังสวดมนต์ไหว้พระตามกิจวัตร ขณะที่คานธีกำลังพูดว่า "เห ราม" แปลว่า "ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า" นาถูราม โคทเส ชาวฮินดูผู้คลั่งศาสนา ไม่ต้องการให้ฮินดูสมานฉันท์กับมุสลิม ได้ยิงปืนใส่คานธี 3 นัด จนคานธีล้มลง และเมื่อแพทย์ได้มาพบคานธี ก็พบว่า คานธีได้สิ้นลมหายใจแล้วในวัย 78 ปี
แหล่งข้อมูลอื่น วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ มหาตมา คานธี
- Gandhi's biography from Stanford's King Encyclopedia
- Gandhi Book Centre
อ้างอิง มหาตมา, คานธ, บทความน, เก, ยวก, บน, กเคล, อนไหวเพ, อเสร, ภาพชาวอ, นเด, สำหร, บภาพยนตร, รางว, ลออสการ, คานธ, ภาพยนตร, บทความน, อาจต, องการตรวจสอบต, นฉบ, ในด, านไวยากรณ, ปแบบการเข, ยน, การเร, ยบเร, ยง, ณภาพ, หร, อการสะกด, ณสามารถช, วยพ, ฒนาบทความได, กษรโรม, maha. bthkhwamniekiywkbnkekhluxnihwephuxesriphaphchawxinediy sahrbphaphyntrrangwlxxskar duthi khanthi phaphyntr bthkhwamnixactxngkartrwcsxbtnchbb indaniwyakrn rupaebbkarekhiyn kareriyberiyng khunphaph hruxkarsakd khunsamarthchwyphthnabthkhwamidmhatma khanthi xksrormn Mahatma Gandhi michuxetmwa omhnthas krmcnth khanthi khuchrat મ હનદ સ કરમચ દ ગ ધ xksrormn Mohandas Karamchand Gandhi epnphunaaelankkaremuxngthimichuxesiyngchawxinediyaelasasnahinduomhnthas krmcnth khanthimhatma khanthi in kh s 1944ekid2 tulakhm kh s 1869 1869 10 02 Porbandar Kathiawar Agency britichrachesiychiwit30 mkrakhm kh s 1948 78 pi niwedli xinediysychatixinediykarsuksasungsudmhawithyalykhxlelclxndxnkhbwnkarphrrkhkhxngekrsxinediysasnahindukhusmrsksturba khanthilaymuxchuxmhatma khanthi in kh s 1876 mhatma khanthi in kh s 1900 mhatma khanthi in kh s 1915prawti aekikhkhanthi ekidwnthi 2 tulakhm kh s 1869 inaekhwnkhuchratthangthistawntkkhxngxinediy mardakhxngkhanthi epnphrryakhnthi 4 khxngbidakhxngkhanthi kh s 1883 eduxnphvsphakhm khanthimixayu 13 pi idsmrskbedkhyingchuxksturba sungxayumakkwakhanthipraman 6 eduxn sungsaehtuthikhanthismrserwnn macakpraephnithxngthinthiniymihedkaetngnganknerw khanthiaelaksturbamibutr thida rwmknthngsin 5 khn aetkhnhnungesiychiwitlngtngaetyngepnthark thaihehlux 4 khnkh s 1888 epnpithibutrkhnaerk imnbkhnthiesiychiwitkhnaepnthark khxngkhanthiidthuxkaenidkhun aelaepnpithithangkhrxbkhrw idsngkhanthiipsuksawichakdhmaythixngkvs odykxncaedinthang khanthiidihsyyakbmardawa caimrbprathanenuxstwaelasura aelacaimyungekiywkbstri ephuxihmardaidxunic aelwedinthangipxngkvsemuxipthungxngkvs khanthiphbpyhaihyinkardaeninchiwitinchwngnnkhux wthnthrrm maryath singpluksrangtang inxngkvsnnimehmuxnxinediy khanthitxngrawngtnineruxngmaryathsungcamathatamkhnxinediyehmuxnedimimid khanthitxngprbtwbukhliktang ihekhakbkhnxngkvsihidaetekhaklmelikkhwamtngicephraamaralukidwaekhamihnathieriyn imichmathatwephuxexaicikhr aelanxkcakni xaharinxngkvsthiimichenuxstwinsmynnrschaticudmak cakinenuxstwkimkhwrephraaidihsyyakbmardaiwaelwpyhadanxaharnnthuelalngemuxkhanthiidruckxaharmngswirti aelaidsuxhnngsuxkhumuxsahrbnkmngswirtiekha khanthicungidmiwithirbprathanmngswirtixyangepnsukhinxngkvs swnmaryathaelawthnthrrmktxngkhxy prbtwip aelainthisudkhanthiksaerckarsuksaaelasxbidepnentibnthit aelaemuxidepnentibnthitaelw khanthikedinthangklbsuxinediyin kh s 1892 ephuxprakxbxachiphinpiediywknkhanthiklbma lukkhnthisxngkhxngkhanthikkaenidkhun aetindanxachiph aemcaprasbkhwamsaercinkarsuksa aetkarprakxbxachiphinchwngaerkkhxngkhanthinnprasbkhwamyaklabak aetaelw imnantxma khanthikidnganchinhnungsungepntwaeprsakhythithaihkhanthiklayepnnkkaremuxngthimichuxesiyngodngdnginewlatxmangannnkhux ihipepnthnaywakhwamihlukkhwaminpraethsaexfrikait dngnn in kh s 1893 khanthiidedinthangippraethsaexfrikait odyemuxedinthangipthung khanthiidsuxtwrthifchnhnung chnthihruhrasadwksbaythisud khatwaephngthisud ipyngemuxngthilukkhwamtxngkar aetthwa phuodysarchnhnungthiphiwkhaw imphxicthikhnphiwkhlaxyangkhanthimaxyurwmchnhnungkbphwkekha cungipprathwngbxkecahnathi ecahnathicungedinmasngihkhanthiyaytuodysaripodysartukhxngchnsam chnimsadwk imhruhra khatwthukthisud thng thikhanthiesiyenginsuxtwchnhnungmaxyangthuktxng khanthicungptiesth thaihkhwamkhdaeynginrthifchnhnungrunaerngkhuneruxy cninthisud khanthikthukecahnathirumtharay aelakhanthithukphuodysarphiwkhawoynxxkmacakrthif odyecahnathitangxangwa rthifchnhnungnisrangsahrbphuodysarphiwkhawethannehtukarnnithaihkhanthiesraesiyicepnxyangying aelayingesramakyingkhunemuxruwachawphiwkhlaekuxbthukkhnthukehyiydhyamcakchnphiwkhawinaexfrikait nbaetnn khanthikidekhatxsueriykrxngsiththimnusychnkhxngchawphiwkhlainaexfrikait aelaemuxkhanthiruwakartxsukhrngniimcbngay cungidedinthangipxinediyin kh s 1896 ephuxphakhrxbkhrwmaxyudwyknthiaexfrikait aelaklbsuxinediyin tnpi kh s 1897 aelaichchiwitkhrxbkhrwtxcnmilukkbphrryatxxik 2 khn kh s 1901 khanthiedinthangklbxinediyephuxklbipprakxbxachiphtx aetmiesiyngeriykrxngcakchawxinediyinaexfrikaitihmachwydwy khanthiedinthangklbipyngaexfrikaitephuxtxsukbpyhanitxin kh s 1902 aetwa kartxsukhxngkhanthiemuxkhrngkxnnnihphlimdiethairnk dngnninkhrngni khanthiichwithi styaekhraah sungkhux karimrwmmuxinkdthiimyutithrrm odyimmikarichkalng sungwithiniidphldimak thaihkhanthiruwakarprathwngodyimichkalngnnihphldikwathikhid cungphbwithithiaennxnaelaidphldiinkareriykrxngkhwamyutithrrm odykhanthiidxyueriykrxngkhwamyutithrrmnicnthung kh s 1914 kedinthangxxkcakaexfrikaitkh s 1915 khanthiedinthangklbmathungxinediythiemuxngbxmeby khanthitdsiniclathingkaraetngkayaebbtawntkdngthiekhy aelahnmaaetngkaydwyesuxphaaebbdngedimkhxngaekhwnkhuchrat aelaemuxedinthangklbmathung chawxinediycanwnmakipchumnumtxnrbkhanthiklbbanxyanglnhlam imkiwntxma khanthiedinthangipha rphinthrnath thakur mhakwiaehngxinediy aelarphithrnathniexng idkhnannamkhanthiwa mhatma xnaeplwa phumiciticsungsngihaekkhanthi epnkhnaerk aelahlngcaknn khanthi idedinthangipthwpraethsxinediy ephuxcaidipruehnkhwamepncringinxinediyxyangrucringepnewlarwm 1 pikh s 1916 khanthierimkxklumekhluxnihweriykrxngsiththiesriphaphihaekprachachnxinediy aelaeriykrxngodywithikhxkhwamrwmmuxphnukkalngkhnlaelkkhnlanxycnepnphlngthisnpraethsid prakxbkbinchwngnn xinediyepnemuxngkhunkhxngxngkvs thaihtxngmikareriykrxngsiththithixngkvsphyayamkdkhichawxinediykh s 1919 idmikarprakaskdhmayorwaelttsungepnkdhmaythikdkhichawxinediy khanthicungprakaskhxkhwamrwmmuxwainwnthi 30 minakhm kh s 1919 khxkhwamrwmmuxihkhnxinediyhyudngan aelwprachachnepnlan khnkhyudnganinwnnn snkhlxnxanacrthbalxngkvsxyangchdecn khanthirusukxscrry aetimnankphbkhxesiykhxngkarichwithistyaekhraah kbsngkhmkhnadihy xyangxinediykhxesiynnkhux mibangaehngthibanplayekidkartxsuichkalng rthbalxngkvscungichepnkhxxanginkarcbkumtwkhanthiip aetemuxkhanthithukcbkum emuxngtang kekidkhwamekhiydaekhnaelawunwaycnekuxbklayepnehtuclaclradbpraeths sunghlngkhanthiidrbxisrainwnthi 13 emsayn kh s 1919 aelaidrbruehtukarnthiekidbanplayni khanthirusukesiyicmak cungprakas xdxahar tnexng 3 wnaetinwnnnexng epnwnnkkhtvkskhxngxinediy prachachnnbphnkhniprwmtwsngsrrkhknthiswnsatharnachlliynwala emuxngxmvtsra aetwa inwnnn nayphlercinld dayexxr phubngkhbbychakxngthharxngkvsinxmvtsra rusukekhiydaekhnchawxinediy aelatxngkarihchawxinediyruthungxanuphaphxngkvs cungxxkkhasngihkxngthphrwpunisklumprachachninchlliynwala thaihmiphuesiychiwitpraman 1 500 sph badecbpraman 3 000 khn epnptibtikarthangthharthithaihrthbalxngkvsesuxmesiyekiyrtiysxyangyakcafuntw kh s 1922 idekidehtuichkalngtxsuknxikkhrng khanthithukcbkumxikkhrnginthanaphukxkhwamimsngb aelathuksaltdsincakhuk 6 pi aetthukplxytwxxkmakxnkahndephraaehtuphlthangsukhphaphin kh s 1924 aelatngaetthukplxytw khanthikhnipaekikhpyhathiekidcakphayinpraethskxn echn funfuesrsthkicchnbth aekikhpyhakarthuxchnchnwrrnainxinediy pyhakhwamkhdaeyngrahwangsasnahindukbmuslim pyhakhwamimesmxphakhkhxngstri aelapyhatang thiimidekidcakkarkdkhicaktangpraethskh s 1930 khanthihwnklbsusngewiynkaremuxngxnerarxn ephraatxngkarprathwngkdhmayxngkvsthihamkhnxinediythaekluxkinexng epnsingthiimsmkhwrthicaimihkhnxinediyichthrphyakrkhxngxinediy odyinwnthi 12 minakhm khanthiiderimstyaekhraaheklux hruxkaredinthangipyngchaythaelintablthnthi phrxmkbprachachnnbaesnkhnthietmicipkbkhanthi khanthiedinthangepnewla 24 wn 400 kiolemtr kipthungchaythael khanthibxkprachachnnbaesnihrwmknthaekluxkinexng dngnn inwnnn khanthiaelaprachachnnbaesnidthaekluxcakthaelkinexng epnkarfafunkdhmaythixngkvstngiwthangkarxngkvs iddnthurngcbkumkhanthiaelaprachachnnbaesnkhninwnthi 4 phvsphakhm kh s 1930 thaihcanwnaerngnganxachiphinxinediyhayipepncanwnmak thaihrabbesrsthkicaelarabbbriharngankhxngrthbalxngkvsekidkhwampnpwnxyangihyhlwng cnkrathngtxngplxytwprachachnxxkmaeruxy aelarthbalxngkvsidplxytwkhanthiin kh s 1931 aelainpinn khanthithukechiytwiprwmprachumharuxkbrthbalxngkvs odyminaykrthmntrixngkvsinkhnannepnprathan karprachumkhrngniimidphlxairmaknkemuxkhanthiklbxinediy kthukcbxik aelakthukplxytwxik aelahlngthukplxy kichewlaipphthnachnbthxik cnemux kh s 1939 idekidsngkhramolkkhrngthi 2 kklbekhasuwngkaremuxngxik mikaredinkhbwnrnrngkh aelwkthukcbin kh s 1942 xik aetkhrngni rahwangxyuinkhuk ksturba phrryakhanthiidesiychiwitlngin kh s 1944 aelwskphkkthukplxytw kh s 1945 idmikareluxktngthwipinxngkvs naykrthmntrikhnihmprakascaihxinediyidpkkhrxngtnexng nbepnkarthixisrakhxngxinediyxyuaekhexuxmaelw aetwa kxncaihxisraxinediy xngkvstxngharthbalchawxinediy thicapkkhrxngxinediytxcakxngkvsinchwngaerk khxngkarmixisraxikkhrngkhxngxinediyinyukhaehngethkhonolyi aetthwa imsamarthtklngknidwarahwangphrrkhkhxngekrs thinbthuxsasnahindu kbsnnibatmuslim ikhrcamapkkhrxng karihxisraxinediycungtxnglachaxxkipkh s 1946 idekidkhwamkhdaeyngrahwangchawmuslimaelahinduinxinediy cnekidepnehtunxngeluxdrunaerngipthwthukhwraaehng khanthirusukesiyicmak thixisrphaphkhxngxinediyxyuaekhexuxm aetyngimthnidxisrphaph chawxinediykthaelaaknexngesiyni khanthicungidhxbsngkharwy 77 pi lngedinethaipyngphumiphakhtanginxinediy ephuxkhxrxngihchawxinediyhnmasamkhkhikn hyudthaelaaknesiythi prachachnxinediyehnkhanthithaechnnikrusuktw elikthaelaakn thaihekidkhwamsngbsamkhkhiinchnbthideduxnphvsphakhm kh s 1947 idmikarecrcatklngrahwangphrrkhkhxngekrskbsnnibatmuslim odyidphlsrupkhux emuxxinediyidrbexkrach caaebngpraethsepn 2 swn odyihphunthithikhnswnihyepnkhnhindu epnpraethsxinediykhxngphrrkhkhxngekrs aelwphunthithikhnswnihyepnkhnmuslim ihepnpraethspakisthan pkkhrxngodysnnibatmuslim 15 singhakhm kh s 1947 xinediyepnxisracakxngkvsodysmburn xinediyidaetkxxkepn 2 praeths khuxxinediykhxngchawhindu kbpakisthankhxngmuslim aetwa thxngthi khnswnihyepnsasnahnung kichwacaimmikhnxiksasnahnungxasyxyuely dngnn phuthixyuinxanaekhtpraethsthiepnthxngthithikhnswnihynbthuxsasnatrngkham ktxngxphyph klawkhux phuthiepnmusliminxinediy ktxngxphyphippakisthan aelaphuthiepnhinduinpakisthan ktxngxphyphmaxinediy inwnnn thngsxngpraeths cdnganchlxngxisrphaphkhrngihy aetkhanthiimekharwmphithichlxngxisrphaph aetidedinthangipyngklktta ephraaidkhawwamuslimaelahinduyngrbsuknxyu khanthiedinthangipthungklktta aelakhxrxng aetimepnphl cungprakasxdxaharxik khrngniidphl muslimaelahinduinklkttaelikrbknthnthi aelaihsyyawacaimmikarrbaebbniekidkhunxik khanthicungedinthangklbemuxnghlwngniwedli13 mkrakhm kh s 1948 khanthitxngkarippakisthan ephuxsmanchnthkbchawmuslim thng thikhanthiepnhindu snnibatmuslimcungkhdkhankarekhapakisthankhxngkhanthi ephraaekrngcaekidxntray khanthicungprakasxdxaharxikkhrng ephuxsmanchnthrahwangmuslimkbhindu18 mkrakhm kh s 1948 xngkhkrprachachninniwedliihkhamnwa caphithksrksachiwit thrphysin aelasasnakhxngchawmuslimxyangetmthi khanthicungklbmakinxaharxikkhrngwnthi 30 mkrakhm kh s 1948 intxneyn khnathikhanthixyuklangsnamhya kalngswdmntihwphratamkicwtr khnathikhanthikalngphudwa eh ram aeplwa khaaetphraphuepneca nathuram okhthes chawhinduphukhlngsasna imtxngkarihhindusmanchnthkbmuslim idyingpuniskhanthi 3 nd cnkhanthilmlng aelaemuxaephthyidmaphbkhanthi kphbwa khanthiidsinlmhayicaelwinwy 78 piaehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb mhatma khanthi wikikhakhmmikhakhmekiywkb mhatma khanthi Gandhi s biography from Stanford s King Encyclopedia Gandhi Book Centrexangxing aekikhkxnhna mhatma khanthi thdipoxewn yng bukhkhlaehngpikhxngnitysarithm kh s 1930 piaexr lawal ekhathungcak https th wikipedia org w index php title mhatma khanthi amp oldid 9503976, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
