ตราประจำพระองค์ในประเทศไทย

ตราประจำพระองค์ เป็นตราสัญลักษณ์ที่แสดงถึงพระบรมวงศานุวงศ์แต่ละพระองค์ โดยจะนำพระอภิไธยย่อของแต่ละพระองค์ นำมาตราเป็นสัญลักษณ์ขึ้น พร้อมประดับตกแต่งสัญลักษณ์ ด้วยมงกุฎหรือสัญลักษณ์ในรูปแบบต่างๆ เพื่อแสดงถึงพระอิสริยยศของแต่ละพระองค์

ตราสัญลักษณ์พระปรมาภิไธยย่อ

ภาพตรา	ใช้สำหรับ	ลักษณะ	หมายเหตุ
	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	ตราพระปรมาภิไธยย่อ ม.ป.ร. (มหามงกุฎ ปรมราชาธิราช) มีอุณาโลมเลข ๔ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี	ตรานี้ได้แบบจากอักษรพระปรมาภิไธย ด้านหลังของเหรียญรัตนาภรณ์ประจำรัชกาล
	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	ตราพระปรมาภิไธยย่อ จ.ป.ร. (มหาจุฬาลงกรณ์ ปรมราชาธิราช) มีอุณาโลมเลข ๕ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี	ตราพระปรมาภิไธยย่อภายใต้พระจุลมงกุฎเปล่งรัศมี   ตราพระปรมาภิไธยย่อ จ.จ.จ. (จุฬาลงกรณ์จุลจอมเกล้า) โดยจะพบตราได้จากดาราประจำเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า
	พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว	ตราพระปรมาภิไธยย่อ ว.ป.ร. (มหาวชิราวุธ ปรมราชาธิราช) มีอุณาโลมเลข ๖ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี
		ตราพระปรมาภิไธยย่อ รร.๖ (สมเด็จพระรามราชาธิบดีที่ ๖) ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี	ภายหลังตามพระราชนิยมของพระองค์ที่ได้ให้ความสำคัญกับพระนาม "รามาธิบดี" ได้ทรงเปลี่ยนพระปรมาภิไธยของพระองค์จาก “พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธฯ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว” เถลิงพระปรมาภิไธยใหม่เป็น “พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธฯ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว”(โดยคงสร้อยท้ายเดิมไว้) หรือ “พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๖” และทรงเปลี่ยนพระปรมาภิไธยย่อจาก “ว.ป.ร.” เป็น “ร.ร.๖ ซึ่งเป็นตราประจำพระองค์อีกรูปแบบหนึ่งของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว	ตราพระปรมาภิไธยย่อ ป.ป.ร. (มหาประชาธิปก ปรมราชาธิราช) ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎ	ตราพระปรมาภิไธยย่อโดยเพิ่มอุณาโลม ใช้ในธงไชยเฉลิมพล
	พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร	ตราพระปรมาภิไธยย่อ อ.ป.ร. (มหาอานันทมหิดล ปรมราชาธิราช) มีอุณาโลมเลข ๘ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี โดยรูปอักษร "อ" เป็นสีแดง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ; วันอาทิตย์) "ป" สีเหลือง และ "ร" สีฟ้า
	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร	ตราพระปรมาภิไธยย่อ ภ.ป.ร. (มหาภูมิพลอดุลยเดช ปรมราชาธิราช) ภายใต้อุณาโลมและพระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี โดยรูปอักษร "ภ" เป็นสีเหลืองทอง (หมายถึง สีประจำพระมหาจักรีบรมราชวงศ์) "ป" สีน้ำเงิน (หมายถึง สีประจำพระบรมราชอิสริยยศ พระมหากษัตริย์) และ "ร" สีขาว (หมายถึง สีประจำพระชนมวารตามคติมหาทักษา; วันจันทร์)
	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว	ตราพระปรมาภิไธยย่อ ว.ป.ร. (มหาวชิราลงกรณ ปรมราชาธิราช) มีอุณาโลมเลข ๑๐ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี โดยรูปอักษร "ว" เป็นสีขาว (หมายถึง สีประจำพระชนมวารตามคติมหาทักษา; วันจันทร์) "ป" สีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ; วันจันทร์) และ "ร" สีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบรมราชชนนี; วันศุกร์)	ออกแบบโดย นายสุนทร วิไล ช่างศิลป์ประจำพระองค์ จากกรมศิลปากร ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต วันที่ 5 พฤศจิกายน 2559

ตราประจำพระองค์พระมเหสี

ภาพตรา	ใช้สำหรับ	ลักษณะ	หมายเหตุ
	สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ผ. (เสาวภาผ่องศรี) ภายใต้พระมหามงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีชมพู (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระราชสวามี; วันอังคาร) และ "ผ" เป็นสีน้ำเงิน (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพ; วันศุกร์)
	สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ว. (สว่างวัฒนา) ภายใต้พระมหามงกุฎ มีรัศมีอยู่เบื้องหลัง
	สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ก.ร. (สุนันทากุมารีรัตน์) ภายใต้พระมหามงกุฎ
	สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ม. (สุขุมาลมารศรี) ภายใต้พระมหามงกุฎ มีช่อใบไม้ไขว้อยู่เบื้องหลัง
	พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี	ตราพระนามย่อ ส. (สุวัทนา) ผูกเป็นรูปงู หมายถึง ปีนักษัตร คือ ปีมะเส็งอันเป็นปีประสูติ ภายใต้อุณาโลมเลข ๖ เปล่งรัศมี หมายถึง ทรงเป็นพระวรราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6
	สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ร.พ. (รำไพพรรณี) ภายใต้มงกุฎขัตติยนารี อักษรพระนามาภิไธยย่อ "รพ" เป็นสีชมพู (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพ; วันอังคาร)
	สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ก. (สิริกิติ์) ภายใต้พระมหามงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีฟ้าเข้ม (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ; วันศุกร์) และ "ก" เป็นสีขาว
	สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ท. (สุทิดา) ภายใต้พระมหามงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีม่วง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพ; วันเสาร์) และ "ท" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระราชสวามี; วันจันทร์)	ออกแบบโดย นายสุนทร วิไล ช่างศิลป์ประจำพระองค์

ตราประจำพระองค์พระบรมวงศ์

ภาพตรา	ใช้สำหรับ	ลักษณะ	หมายเหตุ
	สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก	ตราพระนามาภิไธยย่อ ม. (มหิดล) ภายใต้ตราจักรีและคล้องอยู่กับพระมหามงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ม" เป็นสีเหลืองทอง
	สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ว. (สังวาลย์) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีน้ำตาล และ "ว" เป็นสีแดง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพ; วันอาทิตย์)
	สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี	ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ธ. (สิรินธรเทพรัตนสุดา) ภายใต้พระชฎาไม่มีกรรเจียกจร อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีม่วง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพ; วันเสาร์) และ "ธ" เป็นสีขาว
	สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ	เป็นตรารูปจักรมีกระบองสอด	เกิดจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระอารมณ์ขันว่าไหน ๆ ฝรั่งก็ออกพระนามพระองค์ว่า "ปรินซ์ จักรกระบอง" แล้ว จึงทรงให้ตราประจำพระองค์เป็นรูปจักรที่มีกระบองสอดอยู่ด้านในจักร อันหมายถึงสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมขุนพิษณุโลกประชานาถ   ตราประจำพระองค์ที่หน้าบ้านจักรพงษ์
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์		ตราประจำพระองค์อีกแบบหนึ่ง
	สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี	ตราพระนามย่อ จ.ภ. (จุฬาภรณวลัยลักษณ์) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามย่อ "จ" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันพฤหัสบดี) และ "ภ" เป็นสีขาว โดยมีพระภูษาสีน้ำเงินพันรอบ
		ตราพระนามย่อ จ.ภ. (จุฬาภรณวลัยลักษณ์) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามย่อ "จ" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันพฤหัสบดี) และ "ภ" เป็นสีขาว	มักปรากฏตามอาคารสถานที่ ที่ทรงพระราชทานนามอาคาร
	สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา	ตราพระนามาภิไธยย่อ พ.ภ. (พัชรกิติยาภา) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามย่อ "พ" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันพฤหัสบดี) และ "ภ" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระราชบิดา)
	สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี	ตราพระนามย่อ พ.ร. (เพชรรัตนราชสุดา) ภายใต้พระชฎามหากฐินและอุณาโลมเลข ๖ อักษรพระนามย่อ "พ" เป็นสีแดง และ "ร" เป็นสีขาว
	สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา	ตราพระนามย่อ ส.ร. (สิริวัณวรี) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามย่อ "ส" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันพฤหัสบดี) และ "ร" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระราชบิดา)
	สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ	ตราพระนามาภิไธยย่อ ท.ป. (ทีปังกรรัศมีโชติ) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ท" เป็นสีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันศุกร์) และ "ป" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระราชบิดา)
	สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์	ตราพระนามย่อ ก.ว. (กัลยาณิวัฒนา) ภายใต้พระจุลมงกุฎ อักษรพระนามย่อ "ก" เป็นสีขาว และ "ว" เป็นสีฟ้า (เป็นสีที่โปรดเป็นการส่วนพระองค์)
	ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี	ตราพระนามาภิไธยย่อ อ.ร. (อุบลรัตนราชกัญญา) อักษรพระนามย่อ "อ" เป็นสีแดง (หมายถึง เป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ในรัชกาลที่ 9 จึงใช้สีแดงเป็นสีอักษรพระนามย่อ แทนสีแสดซึ่งเป็นสีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันพฤหัสบดี) และ "ร" เป็นสีขาว
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ	เป็นรูปเทวดาประนมมือไหว้และเหน็บพระขรรค์ มีอักษรพระนามย่อ ด.ร. (ดํารงราชานุภาพ และมีปีประสูติ (2405) กับปีสิ้นพระชนม์ (2486) เป็นตัวเลขอาหรับ กระหนาบซ้ายขวา	ตราประจำพระองค์แบบตัวเลขไทย (๒๔๐๕ และ ๒๔๘๖)
	พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์	ตราพระนามย่อ น.ม.ส. (รัชนีแจ่มจรัส)
	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ	ตราพระนามย่อ ส.ส. (โสมสวลี) ยอดพระนามย่อเป็นรูปอุณาโลม อักษรพระนามย่อ "ส" เป็นสีม่วง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันเสาร์) และ "ส" เป็นสีขาว
	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์	ตราพระนามย่อ ส.ภ. (สิริภาจุฑาภรณ์) ภายใต้รัดเกล้าเปล่งรัศมี อักษรพระนามย่อ "ส" เป็นสีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันศุกร์) และ "ภ" เป็นสีชมพูสด
	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ	ตราพระนามาภิไธยย่อ อ.ก. (อทิตยาทรกิติคุณ) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "อ" เป็นสีม่วงเข้ม และ "ก" เป็นสีม่วง (ซึ่งอักษรทั้งหมดหมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันเสาร์)

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระสังฆราช

ภาพตรา	ใช้สำหรับ	ลักษณะ	หมายเหตุ
	พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า	ตราพระนามย่อ ช.ส. (ชินวรสิริวัฒน์) อักษรย่อ "ช" เป็นสีเหลือง และ "ส" เป็นสีขาว ภายใต้ฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น เหนือฉัตรชั้นที่ 5 ประดิษฐานพระพุทธรูป ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า	ตราพระนามย่อ
	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปลด กิตฺติโสภโณ)	ตราพระนามย่อ อ.ป.ก. โดยอักษร อ ย่อมาจาก “อริยวงศาคตญาณ” ราชทินนามสำหรับสมเด็จพระสังฆราชที่เป็นสามัญชน อักษร ป ย่อมาจากพระนาม “ปลด” และอักษร ก ย่อมาจากฉายา “กิตฺติโสภโณ” และหมายถึงสกุลเดิมของพระองค์คือ “เกตุทัต” อยู่ภายใต้เศวตฉัตร 3 ชั้น
	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ)
	สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ	ตราพระนามย่อ ว.ว.น. ภายใต้ฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น อักษรย่อ "ว" มาจากพระนาม “วาสน์” เป็นสีเหลือง "ว" มาจากฉายา “วาสโน” เป็นสีแดง และ "น" มาจากพระชาติภูมิเดิม ที่ประสูติมาในสกุล “นิลประภา” เป็นสีเขียว
	สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร	ตราพระนามย่อ ญ.ส.ส. ภายใต้ฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น อักษรย่อ "ญ" มาจากพระนาม “ญาณสังวร” พระสมณศักดิ์ขณะดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งได้รับพระราชทานใช้เป็นกรณีพิเศษ เป็นสีฟ้า (ผงคราม) ซึ่งเป็นสีประจำวันประสูติ (วันศุกร์) อักษร "ส" มาจาก “สมเด็จพระสังฆราช” เป็นสีเหลือง หมายความว่า ทรงเป็นสกลมหาสังฆปริณายก องค์ประมุขแห่งคณะสงฆ์ และ "ส" มาจาก “สกลมหาสังฆปรินายก” เป็นสีขาว หมายความว่าทรงบริสุทธิ์วิเศษเป็นศรีศุภมงคลในพระบวรพุทธศาสนา
	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร)	ตราพระนามย่อ อ.อ.ป. ภายใต้เศวตฉัตร 3 ชั้น อักษรย่อ "อ" เป็นสีแดง (หมายถึง พระนามของพระองค์ "อัมพร" และเป็นสีประจำวันคล้ายวันประสูติ; วันอาทิตย์) "อ" เป็นสีเหลือง (หมายถึง ฉายาของพระองค์ "อมฺพโร" และเป็นสีอาสนะประจำตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช และสีของกาสาวพัสตร์ เป็นสมณคุณ) และ "ป" เป็นสีฟ้าเทา (หมายถึง นามสกุลของพระองค์ "ประวัติพงศ์" และเป็นสีประจำจังหวัดราชบุรี ซึ่งเป็นชาติภูมิ)

ตราสัญลักษณ์ในพระอิสริยยศเดิม

ตราประจำพระองค์พระราชวงศ์

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธฯ สยามมกุฎราชกุมาร

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธฯ สยามมกุฎราชกุมาร เป็นตราที่มีปรากฏพบทั้งหมดด้วยกัน 3 รูปแบบ มี 2 รูปแบบที่ปรากฏบนพัดรองที่ระลึกที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ทรงโปรดให้สร้างขึ้นในงานฉลองพระชันษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธฯ สยามมกุฎราชกุมาร มีทั้งหมดด้วยกัน 2 เล่ม เล่มหนึ่งปักเป็นตราเพชรใต้จุลมงกุฎ อีกเล่มหนึ่งปักเป็นอักษรพระนามาภิไธยย่อ ม.ว. ภายใต้จุลมงกุฎมีหมอนรอง หรือพระเกี้ยว

ตราประจำพระองค์ ม.ว.

เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ม.ว. (มหาวชิราวุธ) ภายใต้แพรแถบที่มีอักษรย่อว่า ร.จ.บ.ต.ว.ห.จ. (ย่อมาจาก "เราจะบํารุงตระกูลวงศ์ให้เจริญ") อยู่ภายใต้จุลมงกุฎที่มีหมอนรอง หรือพระเกี้ยว เปล่งรัศมีช่อชัยพฤกษ์ โดยมีตราจักรีอยู่บริเวณกึ่งกลางของหมอนรองจุลมงกุฎ หรือพระเกี้ยว อักษรพระนามาภิไธยย่อ "มว" เป็นสีเหลือง ปรากฏพบในพัดรองที่ระลึกงานฉลองพระชันษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร ครบ 2 รอบ มโรงนักษัตร (24 พรรษา) 1 มกราคม ร.ศ. 123 (พ.ศ. 2447)

ตราเพชรใต้จุลมงกุฎ

เป็นตรารูปเพชรเปล่งรัศมี ภายใต้จุลมงกุฎ ปรากฏพบในพัดรองที่ระลึกงานฉลองพระชันษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร ครบ 2 รอบ มโรงนักษัตร (24 พรรษา) 1 มกราคม ร.ศ. 123 (พ.ศ. 2447)

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณฯ บรมขัตติยราชกุมาร

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณฯ บรมขัตติยราชกุมาร เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ว.ก. (วชิราลงกรณ) ภายใต้พระจุลมงกุฎ

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร

ฉบับก่อนพุทธศักราช 2542

 

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร (แบบเก่า) เป็นรูปตราอักษรพระนามาภิไธยย่อ ม.ว.ก. (มหาวชิราลงกรณ) ขัดกันเป็นรูปเพชร ภายใต้พระจุลมงกุฎเปล่งรัศมีสายฟ้า อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ม" เป็นสีเขียว "ว" เป็นสีขาว (หมายถึง สีประจำพระชนมวารตามคติมหาทักษา) และ "ก" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ)

 

ตราประจำพระองค์ฉบับที่ 2 เป็นรูปตราอักษรพระนามาภิไธยย่อ ม.ว.ก. (มหาวชิราลงกรณ) ขัดกันเป็นรูปเพชรอยู่ภายในกรอบสีน้ำเงิน ซึ่งอยู่ภายในรูปพระเขนยสีเลืองอีกชั้นหนึ่ง รูปพระเขนยในเปล่งรัศมีเป็นรูปขนนก และภายใต้รูปทั้งหมดมีแถบแพรอักษรข้อความร.จ.บ.ต.ว.ห.จ. (ย่อมาจาก "เราจะบํารุงตระกูลวงศ์ให้เจริญ") (ตราพระราชลัญจกรในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฏราชกุมาร แห่งราชอาณาจักรไทย) รูปทั้งหมดประดิษฐานในวงรีสีน้ำเงินของสีทอง

ฉบับหลังพุทธศักราช 2542

 

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร (แบบใหม่) เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ม.ว.ก. (มหาวชิราลงกรณ) ภายใต้ตราจักรีและพระอนุราชมงกุฎ อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ม" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ) "ว" เป็นสีขาว (หมายถึง สีประจำพระชนมวารตามคติมหาทักษา) และ "ก" เป็นสีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบรมราชชนนี)

ตราประจำพระองค์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรชายา

ตราประจำพระองค์พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรชายา เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ส. (โสมสวลี) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "สส" เป็นสีทอง ปรากฏในภาพประทาน

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา

 

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ พ.ภ. (พัชรกิติยาภา) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "พ" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ) และ "ภ" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ)

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวัณณวรีนารีรัตน์

 

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวัณณวรีนารีรัตน์ เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ร. (สิริวัณณวรีนารีรัตน์) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ส" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ) และ "ร" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ)

ตราประจำพระองค์พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายา

 

ตราประจำพระองค์ของท่านผู้หญิงศรีรัศมิ์ สุวะดี ในขณะดำรงพระอิสริยยศ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายา เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ศ.ร. (ศรีรัศมิ์) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ศ" เป็นสีแสด (หมายถึง สีประจำวันประสูติ) และ "ร" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระราชสวามี)

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าทีปังกรรัศมีโชติ

 

ตราประจำพระองค์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าทีปังกรรัศมีโชติ เป็นตราพระนามาภิไธยย่อ ท.ป. (ทีปังกรรัศมีโชติ) อักษรพระนามาภิไธยย่อ "ท" เป็นสีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันประสูติ) และ "ป" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันพระบรมราชสมภพของพระบรมชนกนาถ)

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระสังฆราช

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน)

 

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) ตราพระนามย่อ ว.ว.น. ภายใต้เศวตรฉัตร 3 ชั้น อักษรย่อ "ว" มาจากพระนาม “วาสน์” เป็นสีเหลือง "ว" มาจากฉายา “วาสโน” เป็นสีแดง และ "น" มาจากพระชาติภูมิเดิม ที่ประสูติมาในสกุล “นิลประภา” เป็นสีเขียว

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก

 

ตราประจำพระองค์สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก เป็นตราอักษรย่อ ญ.ส.ส. ภายใต้ฉัตรขาว 3 ชั้น อักษรย่อ "ญ" มาจากพระนาม “ญาณสังวร” พระสมณศักดิ์ขณะดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งได้รับพระราชทานใช้เป็นกรณีพิเศษ เป็นสีฟ้า (ผงคราม) ซึ่งเป็นสีประจำวันประสูติ อักษร "ส" มาจาก “สมเด็จพระสังฆราช” เป็นสีเหลือง หมายความว่า ทรงเป็นสกลมหาสังฆปริณายก องค์ประมุขแห่งคณะสงฆ์ และ "ส" มาจาก “สกลมหาสังฆปรินายก” เป็นสีขาว หมายความว่าทรงบริสุทธิ์วิเศษเป็นศรีศุภมงคลในพระบวรพุทธศาสนา

ตราสัญลักษณ์ที่ใช้ร่วมกัน

ตราประจำพระองค์ MVS สีม่วง

ตราประจำพระองค์ที่ใช้ร่วมกันของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เป็นอักษรพระนามาภิไธยย่อ MVS ประดิษฐานภายใต้พระอนุราชมงกุฎ (ปัจจุบันคือ พระมหาพิชัยมงกุฎ) อักษรพระนามาภิไธยย่อ MVS ย่อเป็นภาษาอังกฤษได้ว่า "Maha Vajiralongkorn Suthida" โดยมีความหมายในภาษาไทยว่า "มหาวชิราลงกรณ สุทิดา" โดย "MV" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว) และ "S" เป็นสีม่วง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี) ซึ่งสื่อถึงอักษรนามาภิไธยที่ใช้ร่วมกับพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยตราสัญลักษณ์จะมีอยู่สองแบบด้วยกัน คือ

แบบที่ 1 ตราสัญลักษณ์ MVS มีตราจักรีภายใต้พระอนุราชมงกุฎ

 

เป็นตราที่ใช้ร่วมกันในขณะที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวยังดำรงพระอิสริยยศเป็น "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณฯ สยามมกุฎราชกุมาร" และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ยังเป็น "พลตรีหญิง สุทิดา วชิราลงกรณ์ ณ อยุธยา" โดยเริ่มปรากฏใช้ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2557 โดยส่วนมากจะเห็นตราสัญลักษณ์ดังกล่าวปรากฏอยู่บนพวงมาลาหลวงสีม่วง ซึ่งพระราชทานในงานฌาปณกิจศพ และยังมีปรากฏอยู่บนเอกสารข้อความต่าง ๆ เช่นข้อความของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ที่แสดงความขอบคุณแก่ประชาชนชาวไทยที่เข้าร่วมกิจกรรม Bike for Mom ลงวันที่ 16 สิงหาคม 2558 เป็นต้น

แบบที่ 2 ตราสัญลักษณ์ MVS มีเลข ๑๐ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎ

 

เป็นตราที่ใช้ร่วมกันในขณะที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น "สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร" จนประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจนถึงปัจจุบัน และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ตั้งแต่ยังเป็น "ท่านผู้หญิงสุทิดา วชิราลงกรณ์ ณ อยุธยา" จนเป็นสมเด็จพระบรมราชินีในปัจจุบัน โดยส่วนมากจะเห็นตราสัญลักษณ์ดังกล่าวปรากฏอยู่บนพวงมาลาหลวงสีม่วง ซึ่งพระราชทานในงานฌาปณกิจศพ ในช่วงปี 2559 - 2562 และมีปรากฏใช้ในหลายครั้งจนถึงปัจจุบัน

ตราประจำพระองค์ MVS สีฟ้า

ตราประจำพระองค์/ตัวที่ใช้ร่วมกันของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี เป็นอักษรนามย่อ MVS ประดิษฐานภายใต้พระอนุราชมงกุฎ (ปัจจุบันคือ พระมหาพิชัยมงกุฎ) อักษรนามย่อ MVS ย่อเป็นภาษาอังกฤษได้ว่า "Maha Vajiralongkorn Sineenart" โดยมีความหมายในภาษาไทยว่า "มหาวชิราลงกรณ สินีนาฏ" โดย "MV" เป็นสีเหลือง (หมายถึง สีประจำวันคล้ายพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว) และ "S" เป็นสีฟ้า (หมายถึง สีประจำวันคล้ายวันเกิดของเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี) ซึ่งสื่อถึงอักษรนามที่ใช้ร่วมกับพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยตราสัญลักษณ์จะมีอยู่สองแบบด้วยกัน คือ

แบบที่ 1 ตราสัญลักษณ์ MVS มีตราจักรีภายใต้พระอนุราชมงกุฎ

 

เป็นตราที่ใช้ร่วมกันในขณะที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร" จนประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจนถึงปัจจุบัน และเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี ตั้งแต่ยังเป็น "พันตรีหญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์" จนเป็นเจ้าคุณพระสินีนาฏในปัจจุบัน โดยเริ่มปรากฏใช้ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2562 ซึ่งปรากฏอยู่บนพวงมาลาหลวงสีฟ้า ซึ่งพระราชทานในงานฌาปนกิจศพ และยังมีปรากฏบนภาพวาดฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เช่น ในหนังสือบทเจริญพระพุทธมนต์ พระคาถาพระสุนทรีวาณี ลงวันที่ 28 กรกฎาคม 2562 เป็นต้น และล่าสุดปรากฏในหนังสือบทเจริญพระพุทธมนต์ มหาราชปริตร หน้า 43 ลงวันที่ 26 เมษายน 2564

แบบที่ 2 ตราสัญลักษณ์ MVS มีเลข ๑๐ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎ

 

เป็นตราที่ใช้ร่วมกันในขณะที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น "สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร" จนประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจนถึงปัจจุบัน และเจ้าคุณพระสินีนาฏ ตั้งแต่ยังเป็น "ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์" จนเป็นเจ้าคุณพระสินีนาฏในปัจจุบัน ตราสัญลักษณ์ดังกล่าวปรากฏอยู่บนพวงมาลาหลวงสีฟ้า ซึ่งพระราชทานในงานฌาปณกิจศพ ในช่วงปี 2562 โดยต่อมาในปี 2563 มีการปรากฏตราสัญลักษณ์ดังกล่าวบนภาพวาดฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระราชทานเป็นกำลังใจให้พสกนิกรชาวไทย โดยมีภาพที่ทรงวาดขึ้นลงวันที่ 15, 17, 19 สิงหาคม และวันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2563 ตามลำดับ และในภาพวาดฝีพระหัตถ์ สืบสาน(อภิรักษ์) รักษา(อนุรักษ์) ต่อยอด(อภิวัฒน์) ลงวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2564 และปรากฏบนพวงมาลาหลวงวางหน้าโกศศพสมเด็จพระญาณวชิโรดม วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2564 ล่าสุดปรากฏบนภาพวาดฝีพระหัตถ์ในหนังสือบทเจริญพระพุทธมนต์ มหาราชปริตร หน้า 43 ลงวันที่ 26 เมษายน 2564

ดูเพิ่ม

• พระปรมาภิไธย (พระมหากษัตริย์ไทย)
• ธงประจำพระองค์
• ธงพระอิสริยยศในประเทศไทย

อ้างอิง

1. "ตราสัญลักษณ์: สัญลักษณ์ของหน่วยงานต่างๆ ในรามาธิบดี". คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล หอจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์รามาธิบดี. สืบค้นเมื่อ 2020-11-25.
2. "ที่มาของตรามหาวิทยาลัย". มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นเมื่อ 2020-05-27.
3. "อมรรัตนโกสินทร์ (18-19) คุยเรื่องประเทศไทยกับ วิษณุ เครืองาม". bloggang. 2011-07-12. สืบค้นเมื่อ 2020-12-06.
4. "เผยภาพตราสัญลักษณ์สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่20". โพสต์ทูเดย์. 2017-02-08. สืบค้นเมื่อ 2020-05-27.
5. "ตำนานวชิราวุธ (๑)". จดหมายเหตุวชิราวุธ.
6. https://www.tnews.co.th/royal/336531/%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%8D%E0%B8%8A%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%96%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%A3-%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%B4-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%98%E0%B8%AD-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B8%B5-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B8-%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%8D