เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี

พลตรีหญิง เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี (นามเดิม นิรมล อุ่นพรม; ชื่อเล่น ก้อย; เกิด 26 มกราคม พ.ศ. 2528) เป็นพระสนมของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์แห่งประเทศไทย และเป็นสตรีคนแรกที่เป็นพระสนมของพระมหากษัตริย์ไทยในรอบเกือบร้อยปีหลัง

เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี  พระสนม
เจ้าคุณพระ ขณะปฏิบัติหน้าที่ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
เกิด	นิรมล อุ่นพรม 26 มกราคม พ.ศ. 2528 (36 ปี) จังหวัดน่าน ประเทศไทย
สัญชาติ	ไทย
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว​ (สมรส ค.ศ. 2019; 2020)
บิดามารดา	วิรัตน์ อุ่นพรม ปราณี อุ่นพรม
วิชาชีพทางทหาร
รับใช้	ไทย
บริการ/สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	2551–2562, 2563–ปัจจุบัน
ชั้นยศ	พลตรี
บังคับบัญชา	ทหารรักษาพระองค์

เดิมเจ้าคุณพระสินีนาฏเป็นพยาบาลทหารกองทัพบก ภายหลังได้เป็นบาทบริจาริกาของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะยังทรงดำรงพระยศมกุฎราชกุมาร และได้รับพระราชทานยศและตำแหน่งทางทหาร รวมถึงชื่อ สินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ จากพระองค์ ครั้นพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นเสวยราชย์แล้ว ได้สถาปนาสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ขึ้นเป็นพระสนม บรรดาศักดิ์ว่า เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2562 ต่อมาในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงถอดเจ้าคุณพระออกจากยศศักดิ์ทั้งหมด เนื่องจากทรงเห็นว่า มีพฤติกรรมไม่เหมาะสมหลายประการ และมีความขัดแย้งกับสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พระบรมราชินี พระอัครมเหสีของพระองค์ อย่างไรก็ดี ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2563 ทรงคืนยศศักดิ์ให้ดังเดิม เพราะทรงเห็นว่า "มิได้เป็นผู้มีมลทินมัวหมอง"

ประวัติ

เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี เกิดเมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2528 ณ ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน ชื่อเมื่อเกิดว่า นิรมล อุ่นพรม เป็นธิดาของวิรัตน์ อุ่นพรม กับปราณี อุ่นพรม

เจ้าคุณพระสำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษา จาก โรงเรียนราชปิโยรสา ยุพราชานุสรณ์ (ชื่อเดิม โรงเรียนริม-ป่าคาประชานุเคราะห์) ระดับมัธยมศึกษาจากโรงเรียนท่าวังผาพิทยาคม จังหวัดน่าน ระดับปริญญาตรี เข้าศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต ณ วิทยาลัยพยาบาลกองทัพบก รุ่นที่ 41 จนจบการศึกษาเมื่อปี พ.ศ. 2551 แล้วได้ทำงานเป็นพยาบาลประจำโรงพยาบาลอานันทมหิดลกองทัพบก

ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ. 2560 เจ้าคุณพระได้เข้าร่วมขบวนพระบรมราชอิสริยยศเชิญพระบรมโกศทรงพระบรมศพไปยัง พระจิตกาธานบนพระเมรุมาศ ในฐานะผู้บังคับแถวแซงเสด็จ ขบวนพระบรมราชอิสริยยศ และออกคำสั่งให้ทหารกองเกียรติยศทำความเคารพและจัดระเบียบแถวทหารด้วยเสียงเฉียบขาด นอกจากนี้ ยังปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งองครักษ์คู่เคียงพระบรมอัฐิ ปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งยามถวายพระเกียรติพระบรมศพ และปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งแถวรับเสด็จขบวนพระบรมราชสรีรังคาร ณ วัดบวรนิเวศวิหาร วันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2560^{[ต้องการอ้างอิง]}

เจ้าคุณพระ

วันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงให้สถาปนาท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ขึ้นเป็นเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี

หลังได้รับการสถาปนาแล้ว เจ้าคุณพระเข้าถวายสักการะสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2562 นับเป็นการปฏิบัติภารกิจครั้งแรกหลังเป็นเจ้าคุณพระ นอกจากนี้ เจ้าคุณพระยังได้เป็นผู้แทนพระองค์ไปตรวจเยี่ยมและร่วมกิจกรรมจิตอาสาในจังหวัดปทุมธานีเมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2562 โดยมีข้าราชการผู้ใหญ่ เช่น ผู้ว่าราชการจังหวัด และผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจังหวัด รวมถึงประชาชนจิตอาสา รอต้อนรับ และในวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งเจ้าคุณพระเป็นรองประธานที่ปรึกษาโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ทำความ ดี ด้วยหัวใจ

อย่างไรก็ดี วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงถอดเจ้าคุณพระจากยศศักดิ์ทั้งหมดและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทุกชั้น เนื่องจากทรงเห็นว่า มีพฤติกรรมไม่เหมาะสมหลายประการ และกระทำตนเทียบเท่าสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พระบรมราชินี พระอัครมเหสีของพระองค์ เพราะ "มุ่งหวังที่จะให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสถาปนาตนเองให้สูงขึ้นเทียบเท่าสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี" แต่ในวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2563 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงคืนยศศักดิ์ทั้งหมดและเครื่องอิสริยาภรณ์ทุกชั้นให้แก่เจ้าคุณพระดังเดิม ด้วยทรงเห็นว่า "มิได้เป็นผู้มีมลทินมัวหมอง"

วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2564 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งเจ้าคุณพระเป็นรองประธานที่ปรึกษาโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ทำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ อีกครั้ง

เกียรติยศ

ธรรมเนียมยศของ เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี
ตราประจำตัว
การเรียน	ท่านเจ้าคุณ
การแทนตน	กระผม/ดิฉัน
การขานรับ	ครับผม/ค่ะ

 

ตราประจำตัวพันตรีหญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ซึ่งใช้ร่วมกับพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (ขณะยังดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ)

ชื่อและฐานันดรศักดิ์

• นิรมล อุ่นพรม (26 มกราคม พ.ศ. 2528 – ก่อน 1 กันยายน พ.ศ. 2558)
• สินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ (หลัง 1 กันยายน พ.ศ. 2558 – 30 เมษายน พ.ศ. 2562)
• ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ (30 เมษายน พ.ศ. 2562 – 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2562)
• เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี (28 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2562)
• สินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ (20 ตุลาคม พ.ศ. 2562 – 28 สิงหาคม พ.ศ. 2563)
• เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี (28 สิงหาคม พ.ศ. 2563 – ปัจจุบัน)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2562 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2562 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2562 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2562 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 10 ชั้นที่ ๑ (ว.ป.ร.๑)

ยศทางทหาร

เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี
รับใช้	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2551 – พ.ศ. 2562 พ.ศ. 2563 – ปัจจุบัน
ชั้นยศ	พลตรีหญิง

• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2551: ร้อยตรีหญิง
• 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553: ร้อยโทหญิง
• 1 กันยายน พ.ศ. 2558: พันตรีหญิง
• พ.ศ. 2559: พันโทหญิง
• 31 ธันวาคม พ.ศ. 2559: พันเอกหญิง
• พ.ศ. 2561: พันเอก (พิเศษ) หญิง
• 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2562: พลตรีหญิง
• 20 ตุลาคม พ.ศ. 2562: ถูกถอดยศทางทหาร
• 28 สิงหาคม พ.ศ. 2563: พลตรีหญิง

หน้าที่ทางราชการ

• พ.ศ. 2551: พยาบาลประจำแผนกห้องฉุกเฉิน กองการพยาบาล โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้ากองทัพบก
• พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555: พยาบาลประจำแผนกอายุรกรรมหญิง กองการพยาบาลโรงพยาบาลอานันทมหิดลกองทัพบก
• 1 ธันวาคม พ.ศ. 2555: เจ้าพนักงานในพระองค์ ตำแหน่ง ประเภททั่วไป ระดับชำนาญงาน งานศิลปาชีพ 904 ฝ่ายกิจการพิเศษประจำราชสำนัก โครงการในพระองค์ฯ และการพระราชกุศลในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สำนักพระราชวัง
• 16 ธันวาคม พ.ศ. 2557 - พ.ศ. 2558 : ดำรงตำแหน่งเจ้าพนักงานในพระองค์ ตำแหน่งประเภททั่วไป ระดับอาวุโส งานพระราชกุศล และพระราชานุเคราะห์และโครงการในพระองค์ ฝ่ายราชเลขานุการ กองกิจการในพระองค์สมเด็จ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สำนักพระราชวัง
• พ.ศ. 2558: ดำรงตำแหน่งรองผู้บังคับกองร้อยทหารมหาดเล็กหญิงราชวัลลภรักษาพระองค์ (๓) ศูนย์ฝึกทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ โรงเรียนทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยทหารทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันตรี)
• พ.ศ. 2559: ดำรงตำแหน่งประจำหน่วยทหารทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันโท)
• พ.ศ. 2559: ดำรงตำแหน่งประจำหน่วยทหารทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอก)
• พ.ศ. 2559 - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2562 : ปฏิบัติหน้าที่ถวายงานการพระราชกุศลในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และปฏิบัติหน้าที่ฝ่ายเสนาธิการ โครงการพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
• พ.ศ. 2560 - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2562 : ปฏิบัติหน้าที่ราชองครักษ์ในพระองค์ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
• พ.ศ. 2561: ดำรงตำแหน่ง ผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอกพิเศษ)
• พ.ศ. 2561: ดำรงตำแหน่ง รองผู้บังคับการกรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอกพิเศษ)
• 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2562 : ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการกองปฏิบัติการกิจการราชสำนัก กรมกิจการวัง (อ) ทหารมหาดเล็ก ราชวัลลภรักษาพระองค์ กรมฝ่ายเสนาธิการกองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพลตรี) ปฏิบัติหน้าที่ รองผู้บังคับการ กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ และผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์

ประสบการณ์ทางทหาร

ด้านการทหาร

• พ.ศ. 2557 สำเร็จหลักสูตรวิชาทหารอาสามหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ มวก.หญิง รักษาพระองค์
• พ.ศ. 2557 สำเร็จการฝึกตามหลักสูตรหน่วยทหารทรหด
• พ.ศ. 2558 สำเร็จการฝึกหลักสูตร Combat Qualifying Course Jungle Warfare ของหน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์
• พ.ศ. 2558 สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ชั้นนายร้อย หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ของโรงเรียนทหารราบ ศูนย์การทหารราบ
• พ.ศ. 2558 สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ชั้นนายพัน หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ของโรงเรียนทหารราบ ศูนย์การทหารราบ
• พ.ศ. 2560 สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตรหลักประจำ โรงเรียนเสนาธิการทหารบก ชุดที่ 95 ปีการศึกษา 2560

ด้านการฝึกหลักสูตรพิเศษ

• พ.ศ. 2558 สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ส่งทางอากาศ ของโรงเรียนสงครามพิเศษ ศูนย์สงครามพิเศษ รุ่นที่ 292 การศึกษาดีเด่น ได้แก่ กระโดดร่มตัวเปล่าในเวลากลางวัน และกระโดดร่มประกอบเครื่องสนามในเวลากลางวัน
• พ.ศ. 2560 สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ส่งทางอากาศนาวิกโยธิน ของโรงเรียนทหารนาวิกโยธิน ด้วยการกระโดดร่มลงทะเลในเวลากลางคืน
• พ.ศ. 2560 ทบทวนหลักสูตรส่งทางอากาศส่งทางอากาศ ของโรงเรียนสงครามพิเศษ ศูนย์สงครามพิเศษ (การกระโดดร่มในเวลากลางคืน)

ด้านการบิน

• พ.ศ. 2561 ฝึกและศึกษาภาควิชาการบินของโรงเรียนการบิน กองทัพอากาศไทย (กำแพงแสน) ทำการฝึกบินกับเครื่องบิน บ.ฝ.16ก.
• ศึกษาหลักสูตร Private Pilot License (PPL) ณ โรงเรียนการบิน Jesenwang ประเทศเยอรมนี

อ้างอิง

1. Yuko, Elizabeth (29 August 2019). "Pictures of the Thai King's Consort Broke the Internet — But What's a Consort?". Rolling Stone. สืบค้นเมื่อ 6 September 2019.
2. "Official Biography of Royal Consort Released". The Nation (Thailand). 27 August 2019. สืบค้นเมื่อ 21 October 2019.
3. Aunso (1 August 2019). "ประวัติและเส้นทางเกียรติยศ "เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี" สตรีตำแหน่งเจ้าคุณพระ ท่านที่สองของไทย [Luxury/History and paths of honour: Fame and History—"Chao Khun Sininat Pailan Kanlayani", Lady Chao Chao Phra, The Second Person in Thailand]". Praew (แพรว). สืบค้นเมื่อ 21 October 2019.^{[ต้องการแหล่งอ้างอิงดีกว่านี้]}
4. Thaitrakulpanich, Asaree (30 July 2019). "Rama X Names First Royal Consort in Almost a Century". Khaosod English. สืบค้นเมื่อ 21 October 2019.
5. Loos, Tamara. "The Personal is Political: Placing Thailand's Revival of Polygyny in Context". Mario Einaudi Center for International Studies Southeast Asia Program. Cornell University. สืบค้นเมื่อ 27 April 2020.
6. "ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าและเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). Royal Gazette. 136 (17 Khǒr): 1. 9 May 2019. สืบค้นเมื่อ 28 July 2019.
7. ประกาศ เรื่องให้ข้าราชการในพระองค์ฝ่ายทหารพ้นจากตำแห่นง ถอดฐานันดรศักดิ์และยศทหาร ตลอดจนเรียกคืนเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทุกชั้นตรา ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๕๕ ข. ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๒
8. "เจ้าคุณพระสินีนาฏฯ ได้รับโปรดเกล้าฯ คืนฐานันดรศักดิ์-เครื่องราชฯ ทุกชั้นตรา". บีบีซี. 2 กันยายน 2563. สืบค้นเมื่อ 4 กันยายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
9. . KAOHIT. 26 ตุลาคม 2560. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2019-08-02. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
10. ^{[ลิงก์เสีย]}
11. "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร และพระเจ้าวรวงค์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ พระราชทานพวงมาลาหลวง ผาไตรพระราชทานและดอกไม้จันทน์ ในการศพนายวิรัตน์ อุ่นพรม". สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดน่าน. 28 มกราคม 2556. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
12. . สำนักงานสำนักงานพัฒนาภาค 3 หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา. 11 พฤศจิกายน 2561. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2019-08-26. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
13. "นายก อบจ.น่าน ร่วมงานกฐินพระราชทาน". องค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน. 11 พฤศจิกายน 2561. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
14. ^{[ลิงก์เสีย]}
15. หนังสืออนุสรณ์พยาบาลกองทัพบกรุ่นที่ 41 ความทรงจำที่ไม่มีวันลืม หน้าที่ 40^{[ระบุข้อมูลทางบรรณานุกรมไม่ครบ]}
16. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนในพระองค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (พิเศษ 14 ง): 8. 30 มกราคม 2556. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
17. "คลายสงสัย...เสียงทหารหญิง ผู้ออกคำสั่งให้ทหารกองเกียรติยศทำความเคารพและจัดระเบียบแถวทหาร ณ พระเมรุมาศ ด้วยความเข้มแข็งและน่าเกรงขาม". tnews. 27 ตุลาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
18. "ประกาศ เรื่อง สถาปนาเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (41 ข): 3. 28 กรกฎาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
19. "เจ้าคุณพระสินีนาฏฯ ถวายสักการะ สมเด็จพระสังฆราช". มติชน. 11 พฤศจิกายน 2561. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
20. "เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี ปฏิบัติภารกิจครั้งแรก". Hello Magazine. 3 สิงหาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
21. https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_2916802
22. "ประกาศ แต่งตั้งคณะกรรมการโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ทำความดี ด้วยหัวใจ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (217 ง): 1–3. 29 สิงหาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 31 สิงหาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
23. "ประกาศเรื่อง แต่งตั้งให้ดำรงฐานันดรศักดิ์และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทุกชั้นตรา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. สืบค้นเมื่อ 2 September 2020.
24. "ประกาศ แต่งตั้งคณะกรรมการโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ทำความดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 138 (8 ง): 1–3. 11 มกราคม 2564. สืบค้นเมื่อ 13 มกราคม 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
25. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารต่ำกว่าชั้นนายพล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 133 (30 ข): 20. 7 เมษายน 2559. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
26. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าและเหรียญรัตนาภรณ์ หน้า ๑ เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๑๗ ข, ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๒
27. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสายสะพาย หน้า ๑ เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๑๘ ข, ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
28. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสายสะพาย หน้า ๑ เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๑๘ ข, ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
29. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าและเหรียญรัตนาภรณ์ หน้า ๑ เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๑๗ ข, ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๒
30. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารต่ำกว่าชั้นนายพล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 126 (10 ข): 182. 14 สิงหาคม 2552. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
31. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารต่ำกว่าชั้นนายพล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 129 (15 ข): 121. 27 เมษายน 2555. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
32. ^{[ลิงก์เสีย]}
33. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นต่ำกว่านายพล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (1 ข): 2. 6 มกราคม 2560. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
34. ^{[ลิงก์เสีย]}
35. "พระบรมราชโองการประกาศ เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล และแต่งตั้งข้าราชบริพารในพระองค์ให้ดำรงตำแหน่ง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (24 ข): 1–2. 24 พฤษภาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
36. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนในพระองค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 132 (พิเศษ 27 ง): 15. 2 กุมภาพันธ์ 2558. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
37. "พระบรมราชโองการประกาศ เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล และแต่งตั้งข้าราชบริพารในพระองค์ให้ดำรงตำแหน่ง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (24 ข): 1. 24 พฤษภาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
38. ^{[ลิงก์เสีย]}
39. ^{[ลิงก์เสีย]}

แหล่งข้อมูลอื่น