พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 (พม่า: သတိုးဓမ္မရာဇာ, ออกเสียง: [ðədó dəma̰ jàzà]; อักษรโรมัน: Thado Dhamma Yaza II of Prome, ราว พ.ศ. 2033 – พ.ศ. 2131) มีพระนามเดิมว่า นันทยอทา เริ่มรับราชการทหารในรัชสมัยพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้แห่งราชวงศ์ตองอู กระทั่งได้รับการสถาปนาเป็นพระเจ้าแปร ในฐานะกษัตริย์เมืองออกของพระเจ้าบุเรงนองผู้เป็นพระเชษฐาและพระเจ้านันทบุเรงพระนัดดาระหว่าง พ.ศ. 2091 ถึง 2131 ภายหลังจากที่พระเจ้าบุเรงนองได้สำเร็จโทษพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 1 พระเจ้าแปรพระองค์ก่อนเรียบร้อยแล้ว
พระเจ้าตะโดธรรมราชา သတိုးဓမ္မရာဇာ นันทยอทา |
---|
พระเจ้าแปร (ประเทศราช) |
---|
ครองราชย์ | 30 สิงหาคม พ.ศ. 2094 - พฤศจิกายน/ธันวาคม พ.ศ. 2131 |
---|
ก่อนหน้า | พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 1 |
---|
รัชกาลถัดไป | พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 3 |
---|
|
---|
คู่อภิเษก | พระนางสาลินมิบะยา |
---|
พระราชบุตร | พระนางเซงพยูเชงเมดอ พระนางมินตะยาเมดอ นันทยอทา (เชงเศง) เจ้าเมืองซะไกง์ เมงชเวเมี๊ยต เจ้าเมืองแตงดา เมงเยอุศนะ เจ้าเมืองซะลี่น เจ้าหญิงแห่งเมืองสากู เจ้าเมืองมล่วน ชินเนเมียว ชินเนตุน ปเยงสาสีหะ เจ้าเมืองเมาะลำเลิง |
---|
ราชวงศ์ | ราชวงศ์ตองอู |
---|
พระราชบิดา | เมงเยสีหตู |
---|
พระราชมารดา | พระนางเมียวเมียะ |
---|
ประสูติ | ราว พ.ศ. 2033 ตองอู |
---|
สวรรคต | พฤศจิกายน/ธันวาคม พ.ศ. 2131 เดือนนะดอ 950 ME แปร |
---|
ศาสนา | พุทธศานานิกายเถรวาท |
---|
ต้นพระชนม์เข้ารับราชการทหาร รัชสมัยพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ (พ.ศ. 2077-2093)
เมื่อพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ เสด็จขึ้นครองราชย์ในวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2073 พระองค์ต้องการแผ่ขยายพระราชอำนาจแห่งอาณาจักรตองอู ให้แผ่ไพศาลไปทั่วสารทิศ นันทยอทา ได้เข้าร่วมในสงครามตองอู–หงสาวดี (พ.ศ. 2077–2084) ปี พ.ศ. 2083 นันทยอทา ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าเมืองธัมยินดง (သမြင်းတုံ) เป็นเมืองที่อยู่บริเวณพื้นที่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำอิรวดี ปี พ.ศ. 2084 พระองค์เข้าร่วมนำทัพในสงครามตองอู-แปร (พ.ศ. 2084-2085) ทรงเป็นผู้นำกองทัพเรือในสงครามตองอู-ยะไข่ (พ.ศ. 2089-2090) และนำทัพช้างในสงครามอยุธยา (พ.ศ. 2091-2092) และในเดือนมกราคม พ.ศ. 2093 เขาได้ร่วมกับพระเชษฐาบุเรงนองและสิริชัยกะยอดิน ปราบกบฏสมิงทอ
รัชสมัยพระเจ้าบุเรงนอง (พ.ศ. 2093-2124)
หลังจากที่พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ถูกลอบปลงพระชนม์ เมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2093 พระเจ้าบุเรงนองก็สถาปนาตนเป็นกษัตริย์พระองค์ต่อไป พระองค์ร่วมกับพระเชษฐา กอบกู้อาณาจักรที่แตกออกเป็นก๊กเป็นเหล่า พ.ศ. 2093-2094 ขณะนั้นพระเจ้ามังฆ้อง เจ้าเมืองตองอู พระอนุชาต่างพระมารดาของพระเจ้าบุเรงนอง แข็งเมืองไม่ยอมรับพระราชอำนาจของพระเชษฐา พระองค์จึงต้องยกทัพไปปราบ วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2094 พระเจ้ามังฆ้องทรงยอมแพ้ พระเจ้าบุเรงนองพระราชทานอภัยโทษให้ นันทยอทา ที่มีความดีความชอบในศึกครั้งนี้ พระเจ้าบุเรงนองจึงทรงพระราชทานบรรดาศักดิ์ ตะโดธรรมราชา ให้แก่นันทยอทา และจึงยกทัพไปปราบพระเจ้าตะโดตู เจ้าเมืองแปร พระสัสสุระของพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ ที่คิดแข็งเมืองอีกพระองค์ เมื่อสำเร็จโทษพระเจ้าตะโดตูแล้ว พระเจ้าบุเรงนองจึงสถาปนา นันทยอทา เป็นพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2
พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 เป็น 1 ใน 4 ยอดขุนพลคู่พระทัยของพระเจ้าบุเรงนอง ซึ่งได้แก่ พระเจ้าเมงเยสีตู พระเจ้าตะโดธรรมราชา พระเจ้ามังฆ้อง พระเจ้าตะโดเมงสอ ทรงร่วมสมรภูมิตลอดการรณรงค์สงครามตั้งแต่ พ.ศ. 2095-2108 เพื่อรวบรวมอาณาจักร ในปี พ.ศ. 2099 เมงเยสีตู สิ้นพระชนม์ลง ตำแหน่งขุนพลคู่พระทัยก็ตกไปเป็นของพระมหาอุปราชมังชัยสิงห์ (นันทบุเรง) พระองค์ทรงนำทัพไปร่วมในทุกสมรภูมิ ยกเว้นสงครามเมืองมณีปุระ พ.ศ. 2103 และสงครามล้านช้าง พ.ศ. 2108 พระเจ้าบุเรงนองได้สร้างอาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หลังจากพักราชการงานศึก ในปีพ.ศ. 2111 ล้านช้างและอยุธยาก็กระด้างกระเดื่อง พระองค์จึงต้องยกทัพไปปราบ และในปีพ.ศ. 2113 พระเจ้าตะโดธรรมราชา กับขุนพลคู่พระทัยอีก 3 พระองค์ ก็ยกขึ้นไปปราบรัฐฉาน
การศึกของพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 (ค.ศ. 1551–80) |
---|
สถานที่ | เวลา | ไพร่พล | หมายเหตุ |
---|
ตองอู | พ.ศ. 2093-2094 | 1,000 | ทรงบัญชาการทหารในกองทัพพระเจ้าบุเรงนอง ปราบปรามพระเจ้ามังฆ้อง | แปร | พ.ศ. 2094 | - | นำทัพไปทางแม่น้ำอิรวดี เพื่อปราบปรามพระเจ้าตะโดตู | หงสาวดี | พ.ศ. 2095 | - | เสด็จนำทัพลงไปยึดพื้นที่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำอิรวดี และนำทัพเรือลงไป โดยมีพระเจ้ามังฆ้องเป็นผู้บัญชาการทัพ ลงไปช่วยหงสาวดี | อังวะ | พ.ศ. 2097-2098 | 11,000 (ทัพเรือ) | นำทัพเรือไปตามแม่น้ำอิรวดี สมทบกับพระเจ้าบุเรงนอง ยกไปปราบพระเจ้าสิทธูกยอดิน ทรงตีได้เมืองสะกาย แต่เมื่อยกต่อไปตามแม่น้ำอิรวดี ก็ถูกสะกัดโดยทัพอังวะที่เมืองสิงกู ทัพของพระองค์แตกพ่ายและพักทัพอยู่ ณ ที่นั่น | รัฐฉาน | พ.ศ. 2100 | 8,000 (ทัพบก) 18,000 (ทัพเรือ) | ยกทัพไปสมทบกับพระเจ้าบุเรงนอง ไปจนถึงอังวะ ทรงพักทัพ ณ ที่นั่น และยกตามไปโดยทรงบัญชาการทัพที่ยกไปตีรัฐฉาน | โมเน | พ.ศ. 2100 | 8,000 | ทรงเป็นทัพหน้า ยกไปตีเมืองโมบเย (รัฐกะยาตอนเหนือ) และเมืองอื่นๆ จนกระทั่งถึงเมืองโมเน ทัพของพระองค์ยึดเมืองโมเนได้โดยปราศจากการสู้รบ | ล้านนา | พ.ศ. 2101 | 10 กองพล (12,000) 2 กองพลม้า (6,000) | ทรงนำทัพไปสมทบกับพระเจ้าบเรงนอง ไปรบกับพระเมกุฏิสุทธิวงศ์ เจ้าเมืองเชียงใหม่ พระองค์ทรงเป็นทัพหน้า พระเจ้าตะโดเมงสอเป็นปีกซ้าย พระมหาอุปราชนันทบุเรงเป็นปีกขวา ตามด้วยทัพหลวงและกองพลรักษาพระองค์ของพระเจ้าบุเรงนอง และทัพเกียกกายของพระเจ้ามังฆ้อง พระเมกุฏิสุทธิวงศ์ เกรงกลัวต่อแสนยานุภาพของพระเจ้าบุเรงนอง จึงได้ส่งช้าง 4 เชือก ผ้าแพรจีนอย่างดี และเครื่องราชบรรณาการเป็นอันมาก มาขอสวามิภักดิ์ | รัฐจีนไทใหญ่ | พ.ศ. 2106 | 12,000 | เป็น 1 ใน 4 กองทัพขุนพลคู่พระทัย ยกไปตีรัฐจีนไทใหญ่ กองทัพของพระองค์ยกมาทางเมืองธีบอ | อยุธยา | พ.ศ. 2106-2107 | 14,000 | สงครามช้างเผือก พระเจ้าบุเรงนองทรงกรีฑาทัพยกมาทางด่านแม่ละเมา แขวงเมืองตาก ทรงบัญชาให้พระองค์กับพระเจ้าตะโดเมงสอ ยกเข้าตีเมืองพิษณุโลก หลังจากนั้นก็ทรงนำทัพเรือ ยกลงมาตามแม่น้ำเจ้าพระยา แต่ถูกสกัดโดยกองทัพเรืออยุธยา และเรือกำปั่นโปรตุเกส 3 ลำ | ล้านนา | พ.ศ. 2107 | 12,000 | เป็น 1 ใน 4 กองทัพขุนพลคู่พระทัย ยกทัพจากอยุธยาขึ้นไปเชียงใหม่ หลังจากยึดเชียงใหม่ได้แล้ว ได้ตั้งพระยาเสนนี เป็นเจ้าเมืองเชียงราย พระยาเกงตุง เป็นเจ้าเมืองเชียงแสน เพื่อให้คอยดูแลรักษาความจงรักภักดีของล้านนา | อยุธยา | พ.ศ. 2111-2112 | 11,000 | เป็น 1 ใน 7 กองทัพที่ยกมาตีกรุงศรีอยุธยา ได้แก่ พระเจ้าบุเรงนอง พระมหาอุปราชนันทบุเรง พระเจ้าแปรตะโดธรรมราชา พระเจ้าตองอูมังฆ้อง พระเจ้าอังวะตะโดเมงสอ พระมหาธรรมราชา เจ้าเมืองพิษณุโลก พระแสนหลวงพิงชัย แม่ทัพเชียงใหม่ พญาแก้วรัตนภูมินทร์ เจ้าเมืองเชียงตุง | ล้านช้าง | พ.ศ. 2112-2113 | 11,000 | เป็น 1 ใน 3 ทัพที่ยกไปตีล้านช้าง มีแม่ทัพ 11 นาย ทรงยกทัพมาทางเหนือ จากเมืองลำปาง แต่ทัพพระองค์เดินทัพล่าช้าไปถึง 3 เดือน เพราะขัดสนเสบียงและต้องเจอกับความทุรกันดารของป่าล้านช้าง | โมเยง และ โมกอง | พ.ศ. 2114 | 12,000 | ทรงนำทัพเรือยกขึ้นไปตีโมเยงและโมกอง พระองค์ทรงตามไล่ล่าเจ้าเสือฟ้าในป่า แต่ไม่สามารถกุมตัวมาได้ | ล้านช้าง | พ.ศ. 2117 | 11,000 | เป็น 1 ใน 4 กองทัพขุนพลคู่พระทัย ยกไปตีล้านช้าง แต่ไม่มีการสู้รบ | โมเยง และ โมกอง | พ.ศ. 2118-2119 | 7,000 | ทรงนำทัพไปสมทบ แต่ไม่มีการสู้รบ |
|
นอกจากนี้ พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 ทรงเป็นผู้ที่จงรักภักดีต่อพระเจ้าแผ่นดินและพระราชวงศ์เป็นอย่างยิ่ง ทรงแสดงความจงรักภักดีต่อพระเจ้าบุเรงนอง ผู้เป็นพระเชษฐา โดยทรงก่อสร้างประตูแปร ประจำเมืองหงสาวดี (ประตูเมืองหงสาวดี มีทั้งหมด 20 ประตู แต่ละประตู ตั้งตามชื่อเมืองประเทศราชของหงสาวดี) พระองค์ได้รับพระเกียติยศจากพระเชษฐาในฐานะที่ทรงจงรักภักดี พร้อมด้วยพระเจ้ามังฆ้องและพรเจ้าตะโดเมงสอ ในวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2123
รัชสมัยพระเจ้านันทบุเรง (พ.ศ. 2124-2131)
วันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2124 พระเจ้าบุเรงนอง สวรรคต พระเจ้านันทบุเรง เสด็จขึ้นครองราชย์ เป็นพระเจ้าหงสาวดี แต่ถึงกระนั้น เมืองประเทศราชที่เคยขึ้นต่อพระเจ้าบุเรงนอง ต่างคิดกระด้างกระด่าง ในเดือนสิงหาคม/กันยายน พ.ศ. 2125 ขณะนั้นเมืองจัณฑาและเมืองธองทุต ที่อยู่ในรัฐจีนไทใหญ่ แข็งเมืองไม่ยอมส่งเครื่องราชบรรณาการมาถวาย พระเจ้านันทบุเรง โปรดให้พระเจ้าตะโดธรรมราชา กับพระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอ นำทัพ 8,000 ไปปราบกบฏ (พระเจ้านันทบุเรงไม่ได้ขอความช่วยเหลือจากพระเจ้าตะโดเมงสอ เพราะทรงไม่ไว้วางพระทัย เพราะเมืองอังวะแอบสนับสนุนให้พวกไทใหญ่ก่อกบฏ) ทัพทั้งสองต้องล้อมเมืองจัณฑาอยู่นานเกือบ 5 เดือน เพราะพวกไทใหญ่ได้รับการสนับสนุนจากจีนต้าหมิงและอังวะ แต่เมื่อพวกไทใหญ่ขาดเสบียง จึงต้องยอมแพ้ กองทัพทั้งหมดยกกลับมาถึงหงสาวดีในเดือนเมษายน พ.ศ. 2126
ในต้นปี พ.ศ. 2126 พระนางนัตชินเมดอ ได้ส่งผอบใส่ผ้าคลุมไหล่เปื้อนพระโลหิตพร้อมด้วยสาส์น มาแจ้งพระเจ้าตะโดเมงสอ ผู้เป็นพระราชบิดา ในสาส์นมีใจความว่า พระนางถูกพระมหาอุปราชามังกะยอชวา ผู้เป็นพระราชสวามี ตบตีทำร้ายพระนาง เมื่อพระนางทรงแสดงอาการหึงหวงที่พระมหาอุปราชา ไปหลงใหลในพระนางราชธาตุกัลยา พระชายาใหม่ และทรงผลักพระนางชนกับเสา พระเจ้าตะโดเมงสอ ทรงพิโรธเป็นอย่างมาก และนี่ก็ยิ่งทำให้ความสัมพันธ์ของพระเจ้าตะโดเมงสอ กับพระเจ้านันทบุเรงเสื่อมถอยลง และนี่ก็เป็นหนึ่งในสาเหตุที่พระเจ้าตะโดเมงสอจะหาความชอบธรรมในการกบฏ ในเดือนมิถุนายน/กรกฎาคม พ.ศ. 2126 พระเจ้าตะโดเมงสอ ลักลอบส่งทูตไปยังเมืองแปร เมืองตองอู และเมืองเชียงใหม่ เกลี้ยกล่อมให้พระเจ้าตะโดธรรมราชา พระเจ้ามังฆ้อง และพระเจ้านรธาเมงสอ ให้ร่วมกับพระองค์ แข็งเมืองต่อพระเจ้านันทบุเรง แต่เจ้าผู้ครองนครทั้ง 3 พากันเข้าข้างพระเจ้านันทบุเรง พระเจ้านันทบุเรงทรงทราบความทั้งสิ้นทั้งปวง จึงแต่งทัพยกไปตีเมืองอังวะ ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2127 พร้อมด้วยเจ้าผู้ครองนครทั้ง 3 ศึกอังวะ เป็นศึกสุดท้ายของพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 หลังจากนั้นพระองค์ ก็ไม่ได้มีส่วนร่วมในการนำทัพออกศึกสงครามรบกับอยุธยาในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2127
พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 สวรรคตในเดือนพฤศจิกายน/ธันวาคม พ.ศ. 2131 พระเจ้านันทบุเรง ทรงแต่งตั้งเมงจีหน่อง เป็นพระเจ้าแปร คือ พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 3
พระบรมวงศานุวงศ์ พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2 มีพระอัครมเหสี คือ พระนางสาลินมิบะยา พระธิดาของพระเจ้าบาเยงทเว เจ้าเมืองแปร ทรงอภิเษกสมรสในปี พ.ศ. 2088 ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ ทรงมีพระธิดาด้วยกัน 2 พระองค์ คือ พระนางเซงพยูเชงเมดอ พระมเหสีของพระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอ และพระนางมินตะยาเมดอ พระมเหสีของพระเจ้านันทบุเรง
นอกจากนี้ยังมีพระโอรสและพระธิดาที่เกิดแต่นางสนมอีก 7 พระองค์ ได้แก่
- นันทยอทา(เชงเศง) ทรงอภิเษกกับพระนางเมี๊ยตเมียวโปนไว พระธิดาของพระเจ้าบุเรงนอง หลังจากนั้น พระองค์ ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าเมืองซะไกง์ พระนามว่า เมงเยเสงฆตู และถูกพระเจ้ามี่นยาซาจี้ เจ้าเมืองยะไข่ จับไปเป็นเชลยที่ยะไข่ ในปี พ.ศ. 2143
- เมงชเวเมี๊ยต เจ้าเมืองแตงดา
- เมงเยอุศนะ เจ้าเมืองซะลี่น
- เจ้าหญิงแห่งเมืองสากู
- เจ้าเมืองมล่วน ผู้เป็นควาญช้างให้พระมหาอุปราชามังกะยอชวา ในสงครามยุทธหัตถี และเคยนำทัพไปรบกันเมืองทวายและตะนาวศรี แต่ก็พ่ายศึกกลับมา หลังจากนั้น พระองค์ถูกพระเจ้ามี่นยาซาจี้ เจ้าเมืองยะไข่ จับไปเป็นเชลยที่ยะไข่ ในปี พ.ศ. 2143
- ชินเนเมียว เสนาบดีของพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 3 ถูกสังหารโดยยานแนง ในปี พ.ศ. 2140
- ชินเนตุน เสนาบดีของพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 3 ถูกสังหารโดยยานแนง ในปี พ.ศ. 2140
- ปเยงสาสีหะ เจ้าเมืองเมาะลำเลิง
อ้างอิง - เชิงอรรถ
- พระราชพงศาวดารพม่า, หน้า 140
- บรรณานุกรม
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์. พระราชพงศาวดารพม่า. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2550. 1136 หน้า. หน้า 139-140. ISBN 978-974-7088-10-6
ตะโดธรรมราชาท, บทความน, งต, องการเพ, มแหล, งอ, างอ, งเพ, อพ, จน, ความถ, กต, อง, ณสามารถพ, ฒนาบทความน, ได, โดยเพ, มแหล, งอ, างอ, งตามสมควร, เน, อหาท, ขาดแหล, งอ, างอ, งอาจถ, กลบออกพระเจ, พม, သတ, ဓမ, မရ, ออกเส, ยง, ðədó, dəma, jàzà, กษรโรม, thado, dhamma, yaza, . bthkhwamniyngtxngkarephimaehlngxangxingephuxphisucnkhwamthuktxng khunsamarthphthnabthkhwamniidodyephimaehlngxangxingtamsmkhwr enuxhathikhadaehlngxangxingxacthuklbxxkphraecataodthrrmrachathi 2 phma သတ ဓမ မရ ဇ xxkesiyng dedo dema jaza xksrormn Thado Dhamma Yaza II of Prome raw ph s 2033 ph s 2131 miphranamedimwa nnthyxtha erimrbrachkarthharinrchsmyphraecataebngchaewtiaehngrachwngstxngxu krathngidrbkarsthapnaepnphraecaaepr inthanakstriyemuxngxxkkhxngphraecabuerngnxngphuepnphraechstha 1 aelaphraecannthbuerngphranddarahwang ph s 2091 thung 2131 phayhlngcakthiphraecabuerngnxngidsaercothsphraecataodthrrmrachathi 1 phraecaaeprphraxngkhkxneriybrxyaelwphraecataodthrrmracha သတ ဓမ မရ ဇ nnthyxthaphraecaaepr praethsrach khrxngrachy30 singhakhm ph s 2094 phvscikayn thnwakhm ph s 2131kxnhnaphraecataodthrrmrachathi 1rchkalthdipphraecataodthrrmrachathi 3khuxphieskphranangsalinmibayaphrarachbutrphranangesngphyuechngemdxphranangmintayaemdxnnthyxtha echngesng ecaemuxngsaikng emngchewemiyt ecaemuxngaetngdaemngeyxusna ecaemuxngsalinecahyingaehngemuxngsakuecaemuxngmlwnchinenemiywchinentunpeyngsasiha ecaemuxngemaalaelingrachwngsrachwngstxngxuphrarachbidaemngeysihtuphrarachmardaphranangemiywemiyaprasutiraw ph s 2033txngxuswrrkhtphvscikayn thnwakhm ph s 2131 eduxnnadx 950 MEaeprsasnaphuththsananikayethrwathbthkhwamnimixksrphma hakimmikarsnbsnunkarernedxrthiehmaasm khunxacehnekhruxnghmaykhatham klxnghruxsylksnxunaethnxksrphma enuxha 1 tnphrachnm 2 ekharbrachkarthhar 2 1 rchsmyphraecataebngchaewti ph s 2077 2093 2 2 rchsmyphraecabuerngnxng ph s 2093 2124 2 3 rchsmyphraecannthbuerng ph s 2124 2131 3 phrabrmwngsanuwngs 4 xangxingtnphrachnm aekikhphraecataodthrrmrachathi 2 miphranamedimwa nnthyxtha နန ဒယ ဓ epnphraoxrsxngkhthi 4 khxngemngeysihtu kbphranangemiywemiya miphraechsthaaelaphraechsthphkhini rwmphramarda 3 phraxngkh khux phranangkhinopnos phraecabuerngnxng aelaemngeysitu aelayngmiphraxnuchatangphramarda xik 2 phraxngkh khux phraecamngkhxngaelaphraecataodemngsx phraxngkhecriyphrachnsaxyuinbriewnphrarachwngtxngxuaelaidrbkarsuksakarthharthinnekharbrachkarthhar aekikhrchsmyphraecataebngchaewti ph s 2077 2093 aekikh emuxphraecataebngchaewti esdckhunkhrxngrachyinwnthi 24 phvscikayn ph s 2073 phraxngkhtxngkaraephkhyayphrarachxanacaehngxanackrtxngxu ihaephiphsalipthwsarthis nnthyxtha idekharwminsngkhramtxngxu hngsawdi ph s 2077 2084 pi ph s 2083 nnthyxtha idrbaetngtngepnecaemuxngthmyindng သမ င တ epnemuxngthixyubriewnphunthisamehliympakaemnaxirwdi pi ph s 2084 phraxngkhekharwmnathphinsngkhramtxngxu aepr ph s 2084 2085 thrngepnphunakxngthpheruxinsngkhramtxngxu yaikh ph s 2089 2090 aelanathphchanginsngkhramxyuthya ph s 2091 2092 aelaineduxnmkrakhm ph s 2093 ekhaidrwmkbphraechsthabuerngnxngaelasirichykayxdin prabkbtsmingthx rchsmyphraecabuerngnxng ph s 2093 2124 aekikh hlngcakthiphraecataebngchaewtithuklxbplngphrachnm emuxwnthi 30 emsayn ph s 2093 phraecabuerngnxngksthapnatnepnkstriyphraxngkhtxip phraxngkhrwmkbphraechstha kxbkuxanackrthiaetkxxkepnkkepnehla ph s 2093 2094 khnannphraecamngkhxng ecaemuxngtxngxu phraxnuchatangphramardakhxngphraecabuerngnxng aekhngemuxngimyxmrbphrarachxanackhxngphraechstha phraxngkhcungtxngykthphipprab wnthi 11 mkrakhm ph s 2094 phraecamngkhxngthrngyxmaeph phraecabuerngnxngphrarachthanxphyothsih nnthyxtha thimikhwamdikhwamchxbinsukkhrngni phraecabuerngnxngcungthrngphrarachthanbrrdaskdi taodthrrmracha ihaeknnthyxtha aelacungykthphipprabphraecataodtu ecaemuxngaepr phrasssurakhxngphraecataebngchaewti thikhidaekhngemuxngxikphraxngkh emuxsaercothsphraecataodtuaelw phraecabuerngnxngcungsthapna nnthyxtha epnphraecataodthrrmrachathi 2phraecataodthrrmrachathi 2 epn 1 in 4 yxdkhunphlkhuphrathykhxngphraecabuerngnxng sungidaek phraecaemngeysitu phraecataodthrrmracha phraecamngkhxng phraecataodemngsx thrngrwmsmrphumitlxdkarrnrngkhsngkhramtngaet ph s 2095 2108 ephuxrwbrwmxanackr inpi ph s 2099 emngeysitu sinphrachnmlng taaehnngkhunphlkhuphrathyktkipepnkhxngphramhaxuprachmngchysingh nnthbuerng phraxngkhthrngnathphiprwminthuksmrphumi ykewnsngkhramemuxngmnipura ph s 2103 aelasngkhramlanchang ph s 2108 phraecabuerngnxngidsrangxanackrthiihythisudinprawtisastrkhxngexechiytawnxxkechiyngit hlngcakphkrachkarngansuk inpiph s 2111 lanchangaelaxyuthyakkradangkraeduxng phraxngkhcungtxngykthphipprab aelainpiph s 2113 phraecataodthrrmracha kbkhunphlkhuphrathyxik 3 phraxngkh kykkhunipprabrthchan karsukkhxngphraecataodthrrmrachathi 2 kh s 1551 80 sthanthi ewla iphrphl hmayehtutxngxu ph s 2093 2094 1 000 thrngbychakarthharinkxngthphphraecabuerngnxng prabpramphraecamngkhxngaepr ph s 2094 nathphipthangaemnaxirwdi ephuxprabpramphraecataodtuhngsawdi ph s 2095 esdcnathphlngipyudphunthisamehliympakaemnaxirwdi aelanathpheruxlngip odymiphraecamngkhxngepnphubychakarthph lngipchwyhngsawdixngwa ph s 2097 2098 11 000 thpherux nathpheruxiptamaemnaxirwdi smthbkbphraecabuerngnxng ykipprabphraecasiththukyxdin thrngtiidemuxngsakay aetemuxyktxiptamaemnaxirwdi kthuksakdodythphxngwathiemuxngsingku thphkhxngphraxngkhaetkphayaelaphkthphxyu n thinnrthchan ph s 2100 8 000 thphbk 18 000 thpherux ykthphipsmthbkbphraecabuerngnxng ipcnthungxngwa thrngphkthph n thinn aelayktamipodythrngbychakarthphthiykiptirthchanomen ph s 2100 8 000 thrngepnthphhna ykiptiemuxngombey rthkayatxnehnux aelaemuxngxun cnkrathngthungemuxngomen thphkhxngphraxngkhyudemuxngomenidodyprascakkarsurblanna ph s 2101 10 kxngphl 12 000 2 kxngphlma 6 000 thrngnathphipsmthbkbphraecaberngnxng iprbkbphraemkutisuththiwngs ecaemuxngechiyngihm phraxngkhthrngepnthphhna phraecataodemngsxepnpiksay phramhaxuprachnnthbuerngepnpikkhwa tamdwythphhlwngaelakxngphlrksaphraxngkhkhxngphraecabuerngnxng aelathphekiykkaykhxngphraecamngkhxng phraemkutisuththiwngs ekrngklwtxaesnyanuphaphkhxngphraecabuerngnxng cungidsngchang 4 echuxk phaaephrcinxyangdi aelaekhruxngrachbrrnakarepnxnmak makhxswamiphkdirthcinithihy ph s 2106 12 000 epn 1 in 4 kxngthphkhunphlkhuphrathy ykiptirthcinithihy kxngthphkhxngphraxngkhykmathangemuxngthibxxyuthya ph s 2106 2107 14 000 sngkhramchangephuxk phraecabuerngnxngthrngkrithathphykmathangdanaemlaema aekhwngemuxngtak thrngbychaihphraxngkhkbphraecataodemngsx ykekhatiemuxngphisnuolk hlngcaknnkthrngnathpherux yklngmatamaemnaecaphraya aetthukskdodykxngthpheruxxyuthya aelaeruxkapnoprtueks 3 lalanna ph s 2107 12 000 epn 1 in 4 kxngthphkhunphlkhuphrathy ykthphcakxyuthyakhunipechiyngihm hlngcakyudechiyngihmidaelw idtngphrayaesnni epnecaemuxngechiyngray phrayaekngtung epnecaemuxngechiyngaesn ephuxihkhxyduaelrksakhwamcngrkphkdikhxnglannaxyuthya ph s 2111 2112 11 000 epn 1 in 7 kxngthphthiykmatikrungsrixyuthya idaek phraecabuerngnxng phramhaxuprachnnthbuerng phraecaaeprtaodthrrmracha phraecatxngxumngkhxng phraecaxngwataodemngsx phramhathrrmracha ecaemuxngphisnuolk phraaesnhlwngphingchy aemthphechiyngihm phyaaekwrtnphuminthr ecaemuxngechiyngtunglanchang ph s 2112 2113 11 000 epn 1 in 3 thphthiykiptilanchang miaemthph 11 nay thrngykthphmathangehnux cakemuxnglapang aetthphphraxngkhedinthphlachaipthung 3 eduxn ephraakhdsnesbiyngaelatxngecxkbkhwamthurkndarkhxngpalanchangomeyng aela omkxng ph s 2114 12 000 thrngnathpheruxykkhuniptiomeyngaelaomkxng phraxngkhthrngtamillaecaesuxfainpa aetimsamarthkumtwmaidlanchang ph s 2117 11 000 epn 1 in 4 kxngthphkhunphlkhuphrathy ykiptilanchang aetimmikarsurbomeyng aela omkxng ph s 2118 2119 7 000 thrngnathphipsmthb aetimmikarsurbnxkcakni phraecataodthrrmrachathi 2 thrngepnphuthicngrkphkditxphraecaaephndinaelaphrarachwngsepnxyangying thrngaesdngkhwamcngrkphkditxphraecabuerngnxng phuepnphraechstha odythrngkxsrangpratuaepr pracaemuxnghngsawdi pratuemuxnghngsawdi mithnghmd 20 pratu aetlapratu tngtamchuxemuxngpraethsrachkhxnghngsawdi phraxngkhidrbphraekiytiyscakphraechsthainthanathithrngcngrkphkdi phrxmdwyphraecamngkhxngaelaphrecataodemngsx inwnthi 3 minakhm ph s 2123 rchsmyphraecannthbuerng ph s 2124 2131 aekikh wnthi 10 tulakhm ph s 2124 phraecabuerngnxng swrrkht phraecannthbuerng esdckhunkhrxngrachy epnphraecahngsawdi aetthungkrann emuxngpraethsrachthiekhykhuntxphraecabuerngnxng tangkhidkradangkradang ineduxnsinghakhm knyayn ph s 2125 khnannemuxngcnthaaelaemuxngthxngthut thixyuinrthcinithihy aekhngemuxngimyxmsngekhruxngrachbrrnakarmathway phraecannthbuerng oprdihphraecataodthrrmracha kbphraecaechiyngihmnrthaemngsx nathph 8 000 ipprabkbt phraecannthbuerngimidkhxkhwamchwyehluxcakphraecataodemngsx ephraathrngimiwwangphrathy ephraaemuxngxngwaaexbsnbsnunihphwkithihykxkbt thphthngsxngtxnglxmemuxngcnthaxyunanekuxb 5 eduxn ephraaphwkithihyidrbkarsnbsnuncakcintahmingaelaxngwa aetemuxphwkithihykhadesbiyng cungtxngyxmaeph kxngthphthnghmdykklbmathunghngsawdiineduxnemsayn ph s 2126intnpi ph s 2126 phranangntchinemdx idsngphxbisphakhlumihlepuxnphraolhitphrxmdwysasn maaecngphraecataodemngsx phuepnphrarachbida insasnmiickhwamwa phranangthukphramhaxuprachamngkayxchwa phuepnphrarachswami tbtitharayphranang emuxphranangthrngaesdngxakarhunghwngthiphramhaxupracha iphlngihlinphranangrachthatuklya phrachayaihm aelathrngphlkphranangchnkbesa phraecataodemngsx thrngphiorthepnxyangmak aelanikyingthaihkhwamsmphnthkhxngphraecataodemngsx kbphraecannthbuerngesuxmthxylng aelanikepnhnunginsaehtuthiphraecataodemngsxcahakhwamchxbthrrminkarkbt ineduxnmithunayn krkdakhm ph s 2126 phraecataodemngsx lklxbsngthutipyngemuxngaepr emuxngtxngxu aelaemuxngechiyngihm ekliyklxmihphraecataodthrrmracha phraecamngkhxng aelaphraecanrthaemngsx ihrwmkbphraxngkh aekhngemuxngtxphraecannthbuerng aetecaphukhrxngnkhrthng 3 phaknekhakhangphraecannthbuerng phraecannthbuerngthrngthrabkhwamthngsinthngpwng cungaetngthphykiptiemuxngxngwa ineduxnminakhm ph s 2127 phrxmdwyecaphukhrxngnkhrthng 3 sukxngwa epnsuksudthaykhxngphraecataodthrrmrachathi 2 hlngcaknnphraxngkh kimidmiswnrwminkarnathphxxksuksngkhramrbkbxyuthyaineduxnphvsphakhm ph s 2127phraecataodthrrmrachathi 2 swrrkhtineduxnphvscikayn thnwakhm ph s 2131 phraecannthbuerng thrngaetngtngemngcihnxng epnphraecaaepr khux phraecataodthrrmrachathi 3phrabrmwngsanuwngs aekikhphraecataodthrrmrachathi 2 miphraxkhrmehsi khux phranangsalinmibaya phrathidakhxngphraecabaeyngthew ecaemuxngaepr thrngxphiesksmrsinpi ph s 2088 inphrarachphithibrmrachaphieskkhxngphraecataebngchaewti thrngmiphrathidadwykn 2 phraxngkh khux phranangesngphyuechngemdx phramehsikhxngphraecaechiyngihmnrthaemngsx aelaphranangmintayaemdx phramehsikhxngphraecannthbuerngnxkcakniyngmiphraoxrsaelaphrathidathiekidaetnangsnmxik 7 phraxngkh idaek nnthyxtha echngesng thrngxphieskkbphranangemiytemiywopniw phrathidakhxngphraecabuerngnxng hlngcaknn phraxngkh idrbaetngtngepnecaemuxngsaikng phranamwa emngeyesngkhtu aelathukphraecaminyasaci ecaemuxngyaikh cbipepnechlythiyaikh inpi ph s 2143 emngchewemiyt ecaemuxngaetngda emngeyxusna ecaemuxngsalin ecahyingaehngemuxngsaku ecaemuxngmlwn phuepnkhwaychangihphramhaxuprachamngkayxchwa insngkhramyuththhtthi aelaekhynathphiprbknemuxngthwayaelatanawsri aetkphaysukklbma hlngcaknn phraxngkhthukphraecaminyasaci ecaemuxngyaikh cbipepnechlythiyaikh inpi ph s 2143 chinenemiyw esnabdikhxngphraecataodthrrmrachathi 3 thuksngharodyyanaenng inpi ph s 2140 chinentun esnabdikhxngphraecataodthrrmrachathi 3 thuksngharodyyanaenng inpi ph s 2140 peyngsasiha ecaemuxngemaalaelingxangxing aekikhechingxrrth phrarachphngsawdarphma hna 140 brrnanukrmphraecabrmwngsethx krmphranrathippraphnthphngs phrarachphngsawdarphma nnthburi sripyya 2550 1136 hna hna 139 140 ISBN 978 974 7088 10 6 kxnhna taodthrrmrachathi 2 thdipphraecataodthrrmrachathi 1 phraecaaepr 20 singhakhm 2094 phvscikayn thnwakhm ph s 2131 phraecataodthrrmrachathi 3ekhathungcak https th wikipedia org w index php title taodthrrmrachathi 2 amp oldid 9424137, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม