พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล)

มหาเสวกตรี พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) (12 มกราคม พ.ศ. 2434 - 3 มกราคม พ.ศ. 2509) อดีตเลขาธิการพระราชวังในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรและพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล)
เลขาธิการพระราชวัง
ดำรงตำแหน่ง 1 เมษายน 2478 - 31 มกราคม 2490
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ก่อนหน้า	เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)
ถัดไป	หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	หม่อมราชวงศ์โป๊ะ 12 มกราคม พ.ศ. 2434
เสียชีวิต	3 มกราคม พ.ศ. 2509 (74 ปี)
บิดา	พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์
มารดา	หม่อมกลิ่น มาลากุล ณ อยุธยา
คู่สมรส	คุณหญิงเพี้ยง ประทีปเสน นางจำนวน บุนนาค คุณหญิงบัญญัติ บุนนาค
บุตร	11 คน

ประวัติ

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) เกิดเมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2434 เป็นโอรสในพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์กับหม่อมกลิ่น มาลากุล ณ อยุธยา มีพี่น้องร่วมพระบิดาทั้งสิ้น 11 คน

ในสมัยรัชกาลที่ 6 หม่อมราชวงศ์โป๊ะ ขณะนั้นมีบรรดาศักดิ์เป็นนายวรการบัญชา ได้เข้าเป็นสมาชิกกองเสือป่า ได้รับพระราชทานยศเป็น นายหมู่โท ต่อมาหลังจากการปรับปรุงฐานะกระทรวงวังเป็นสำนักพระราชวัง เมื่อ พ.ศ. 2478 พระยาชาติเดชอุดมจึงได้รับการแต่งตั้งเป็นเลขาธิการพระราชวังคนแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร และดำรงตำแหน่งถึงวันที่ 31 มกราคม 2490

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2509 พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุวัดธาตุทอง วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2509

ครอบครัว

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) สมรสกับคุณหญิงเพี้ยง (สกุลเดิม:ประทีปเสน) ธิดาพระยาวิสูตรสาครดิษฐ์ (เทียน ประทีปะเสน) กับคุณหญิงผัน วิสูตรสาครดิษฐ์ มีบุตรธิดา 6 คน คือ

1. หม่อมหลวงหญิงปลื้มใจ บุนนาค สมรสกับ หลวงไพรัชพากย์ภักดี (จริง บุนนาค)
2. หม่อมหลวงปัทม์ มาลากุล
3. หม่อมหลวงหญิงปฤถา มาลากุล สมรสกับ นายปราโมท ศิขรินทร์
4. หม่อมหลวงหญิงปิยา มาลากุล
5. หม่อมหลวงประกุล มาลากุล สมรสกับ นางชวนพิศ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม นิมิหุต)
6. หม่อมหลวงหญิงประอร มาลากุล นางสนองพระโอษฐ์ในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ มีบุตร 2 คน และสมรสครั้งที่สองกับร้อยเอก หม่อมเจ้าการวิก จักรพันธุ์

สมรสกับจำนวน บุนนาค ธิดาพระยาวิสุทธิราชรังสรรค์ (ใหญ่ บุนนาค) กับคุณหญิงจำรัส มีบุตรธิดา 3 คน คือ

1. หม่อมหลวงประสพศิลป์ มาลากุล สมรสกับ นางรัตนา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม เสมาทอง)
2. หม่อมหลวงหญิงปลุกปลื้ม ศรีประเสริฐ สมรสกับ พลอากาศเอก วีระ ศรีประเสริฐ
3. หม่อมหลวงปราการ มาลากุล

สมรสกับคุณหญิงบัญญัติ บุนนาค ธิดาพระยาวิสุทธิราชรังสรรค์ (ใหญ่ บุนนาค) กับคุณหญิงจำรัส มีบุตรธิดา 2 คน คือ หม่อมหลวงหญิงปริญญา อัศวอารีย์ สมรสกับ นายสุรินทร์ อัศวอารีย์ หม่อมหลวงหญิงประกาย พิจารณ์จิตร สมรสกับ นาวาเอก อัมพร พิจารณ์จิตร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2554 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า) ‎
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)

อ้างอิง

1. วรชาติ มีชูบท. ฝากเรื่องราวไว้กับน้องๆ ๑๔๒. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (๑๔)
2. คำกลอนถวายโอวาท: สุนทรภู่ แต่งถวายสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระยาชาติเดชอุดม (ม.ร.ว.โป๊ะ มาลากุล). กรุงเทพ : โรงพิมพ์คุรุสภา, พ.ศ. 2509. 18 หน้า. หน้า หน้าที่.
3. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม 29, ตอน ง, 9 มิถุนายน พ.ศ. 2455, หน้า 588
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายหน้า, เล่ม 43, 26 พศจิกายน พ.ศ. 2469, หน้า 3128

ก่อนหน้า		พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล)		ถัดไป
เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา) ในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัง		เลขาธิการพระราชวัง (1 เมษายน 2478 - 31 มกราคม 2490)		หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)