พระยามหายศ

เจ้าหลวงมหายศ หรือ เจ้ามหายศราชบดี มีพระนามเดิมว่า เจ้ามหายศทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครเมืองน่าน องค์ที่ 59 และองค์ที่ 9 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 2368 - พ.ศ. 2378 เป็นราชโอรสในสมเด็จเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 57 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์

เจ้ามหายศ
พระยาน่าน
เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 59 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์
ราชาภิเษก	22 สิงหาคม พ.ศ. 2368
ครองราชย์	พ.ศ. 2368 - พ.ศ. 2378
รัชกาล	10 ปี
ก่อนหน้า	เจ้าสุมนเทวราช
ถัดไป	เจ้าอชิตวงษ์
พระชายา	แม่เจ้าศรีวรรณาอัครเทวี
พระราชบุตร	9 พระองค์
พระนามเต็ม อาชญาเจ้าหลวงมหายศ เจ้านครเมืองน่าน
ราชสกุล	มหายศนันทน์
ราชวงศ์	ราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์
พระบิดา	สมเด็จเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ
พระมารดา	แม่เจ้าคำน้อยอัครเทวี
พิราลัย	พ.ศ. 2378 ณ กรุงเทพฯ

พระประวัติ

เจ้าหลวงมหายศ เป็นราชโอรส ในสมเด็จเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เจ้านครเมืองน่าน องค์ที่ 57 ประสูติแต่ แม่เจ้าคำน้อย อัครเทวี มีพระอนุชา และพระขนิษฐา ร่วมเจ้ามารดา 5 พระองค์

1. เจ้าหลวงมหายศ เจ้านครเมืองน่าน องค์ที่ 59
2. ถึงแก่กรรม
3. แม่เจ้าประภาวดี
4. แม่เจ้ามี
5. แม่เจ้าหล้า

พระชายา ราชบุตร

เจ้าหลวงมหายศ มีพระชายา 1 องค์ คือ แม่เจ้าศรีวรรณาอัครเทวี ประสูติพระโอรสและพระธิดา 9 พระองค์ ดังนี้

1. เจ้าหนานเทพ
2. เจ้าจันต๊ะ ภายหลังเป็น เจ้าวังขวา เมืองนครน่าน
3. เจ้ามหาไชย ภายหลังเป็น เจ้าอุตรการโกศล (เจ้ามหาไชย มหายศนันทน์)
4. เจ้ามหาวงษ์
5. เจ้านางสุพรรณ
6. เจ้านางกรรณิกา
7. เจ้านางสุธรรมา
8. เจ้านางคำแปง
9. เจ้านางยอดหล้า ภายหลังเป็นอัครมเหษีใน พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63

อิสริยยศ

• เจ้าราชวงษ์
• เจ้าพระยาน่าน (พ.ศ. 2368)

เครื่องยศ

ครั้นเมื่อเจ้าราชวงษ์มหายศ ลงมาเข้าเฝ้า พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2368 จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนา เจ้าราชวงษ์มหายศ ขึ้นเป็น เจ้าพระยาน่าน (มหายศ)

เจ้าหลวงมหายศ ได้รับพระราชทานเครื่องยศ ดังนี้

1. พานพระศรีคำ 1 ใบ
2. จอกคำ 2 ใบ
3. ผะอบยาสูบคำ 2 อัน
4. ซองพลูคำ 1 อัน
5. มีดด้ามคำ 1 อัน
6. อุบนวดคำ 1 ใบ
7. คนโทคำ 1 ลูก
8. กะโถนคำ 1 ลูก
9. พระกลดแดงดอกคำ 1 ใบ

กรณียกิจ

พ.ศ. 2369 เจ้าหลวงมหายศ เจ้านครเมืองน่านราชโอรส สมเด็จเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ ได้เกณฑ์กำลังไปช่วยปราบกบฎเจ้าอนุวงศ์ ที่เวียงจันทน์ พร้อมกับเมืองเชียงใหม่ เมืองลำพูน นครลำปาง และเมืองแพร่ จนปราบกบฎได้สำเร็จ

ดูเพิ่ม

• รายพระนามเจ้าผู้ครองนครน่าน

อ้างอิง

1. https://sites.google.com/site/thailandsurname/home/-n
2. พงศาวดารเมืองน่าน, หน้า 194
3. http://www.car.chula.ac.th/rarebook/book2/clra57_0149/mobile/index.html#p=194

ก่อนหน้า		พระยามหายศ		ถัดไป
เจ้าหลวงสุมนเทวราช		เจ้าผู้ครองนครเมืองน่าน องค์ที่ 59 (พ.ศ. 2368 - พ.ศ. 2378)		เจ้าหลวงอชิตวงษ์