ยุทธการที่สะพานเตียงปันเกี้ยว

ศึกสะพานเตียงปันเกี้ยว (อังกฤษ: Battle of Changban ; จีน: 長坂之戰; พินอิน: Chángbǎn zhī zhàn) เป็นหนึ่งในสงครามสามก๊ก เป็นสงครามครั้งยิ่งใหญ่อีกครั้งของ เล่าปี่ และ โจโฉ เป็นจุดเริ่มต้นของศึกผาแดงอันลือลั่นในเวลาต่อมา

ศึกสะพานเตียงปันเกี้ยว
ภาพวาดจูล่งฝ่าทัพรับอาเต๊าที่ระเบียงยาวภายในพระราชวังฤดูร้อน ที่กรุงปักกิ่ง
วันที่ ตุลาคม ค.ศ. 208 สถานที่ เตียงปัน, มณฑลหูเป่ย ผลลัพธ์ โจโฉเป็นฝ่ายชนะ เล่าปี่ต้องอพยพหลบหนี
คู่ขัดแย้ง
กองทัพโจโฉ กองทัพฮูโต๋ กองทัพทางเหนือ ทหารเกงจิ๋วที่ยอมจำนน กองทัพแคว้นเกงจิ๋วที่สวามิภักดิ์	กองทัพเล่าปี่ ทหารจากซินเอี๋ย ทหารจากอ้วนเซีย ประชาชนที่ติดตามเล่าปี่ ชาวซินเอี๋ย ชาวอ้วนเซีย
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
โจโฉ บุนเพ่ง ชัวมอ	เล่าปี่ เตียวหุย จูล่ง บิต๊ก บิฮอง
กำลัง
ทหารม้า 5,000 คน ทหารราบ 80,000นาย	ทหารราบ 5,000-40,000 คน ประชาชนหลายแสนคน

ภาพอุกิโยะของญี่ปุ่น แสดงให้เห็นถึงเตียวหุย ดักรอบุนเพ่ง หนึ่งในขุนพลของโจโฉที่สะพานเตียงปันเกี้ยว

จุดเกิดของศึกสงคราม

ศึกสะพานเตียงปันเกี้ยวเกิดขึ้นภายหลังจาก เล่าเปียว เจ้าเมืองเกงจิ๋วเสียชีวิต โจโฉเตรียมกำลังทหารหวังยึดครองเกงจิ๋ว ขงเบ้ง ที่ปรึกษาของเล่าปี่จึงแนะนำให้เล่าปี่อพยพจากเมืองซินเอี๋ยไปยังเมืองอ้วนเซียเพื่อป้องกันการรุกรานของโจโฉแต่ถูกกลอุบายของขงเบ้งให้จูล่งลอบเผาเมืองซินเอี๋ยจนแตกทัพ

แต่ระหว่างอพยพ ราษฎรที่ติดตามเล่าปี่ไปนั้นมีจำนวนมาก รวมไปถึงครอบครัวของเล่าปี่ด้วย ทำให้ต้องล่าช้า โดยกองทัพของโจโฉไล่ตามหลังตามมาติด ๆ ในส่วนของเล่าปี่นั้นล่วงหน้าไปก่อน โดยที่อาเต๊า บุตรชายเพียงคนเดียวของเล่าปี่ในขณะนั้นที่เกิดกับนางกำฮูหยิน ซึ่งยังเป็นเพียงทารกอยู่ และอยู่ในการดูแลของนางบิฮูหยิน ภรรยาอีกคนของเล่าปี่ซึ่งเป็นน้องสาวของบิต๊ก หนึ่งในที่ปรึกษาของเล่าปี่ ติดอยู่ด้านหลัง สุ่มเสี่ยงอย่างมากที่จะเสียทีแก่กองทัพโจโฉ จูล่งจึงขออาสาไปตามตัวกลับมา โดยจูล่งควบม้าขาวและใช้ทวนยาวซึ่งเป็นอาวุธคู่กายรวมถึงกระบี่ชิงกังหรือกระบี่กีเท็น ที่ชิงมาได้จากแฮหัวอิ๋น สังหารทหารจำนวนมากของโจโฉอย่างกล้าหาญตลอดทาง จูล่งควบม้าวิ่งเข้าออกระหว่างแถวหน้ากับแถวหลังขบวนรวมทั้งสิ้น 8 รอบ เป็นเวลาติดต่อกันนานถึง 12 ชั่วโมง ตั้งแต่เวลา 03:00 น. จนถึงเวลา 15:00 น. ของวันรุ่งขึ้น จนในที่สุดก็สามารถหาตัวอาเต๊าพบ แม้จูล่งจะพบและช่วยนางกำฮูหยินไว้ได้ แต่นางบิฮูหยินก็ถูกอาวุธของข้าศึกจนขาบาดเจ็บไม่อาจขึ้นหลังม้าไปได้ นางได้ฝากให้จูล่งดูแลอาเต๊าให้ดี ส่วนตัวนางนั้นได้กระโดดฆ่าตัวตายในบ่อน้ำเพื่อไม่ให้เป็นภาระแก่จูล่ง จูล่งได้ทะลายซากกำแพงเก่าปิดปากบ่อไว้ และเมื่อควบม้าวิ่งออกมาแล้ว พบกับกองทัพจำนวนนับแสนของโจโฉ แม้จะกลุ้มรุมเข้าสู้กับจูล่งแล้ว ก็ไม่มีใครสามารถทำอะไรจูล่งได้ โจโฉซึ่งมองดูอยู่บนเขาเกงสัน ถึงกับออกปากถามว่า ทหารในเกราะขาวผู้นั้นเป็นใคร? จึงได้ให้โจหองไปถาม เมื่อได้คำตอบว่าชื่อ จูล่ง จึงได้ออกคำสั่งว่า ห้ามจับตาย ให้จับเป็นเท่านั้น และเอ่ยปากชมเชยว่า เก่งกล้าสมเป็นทหารเสืออย่างแท้จริง แต่จูล่งก็สามารถเอาตัวรอดออกมาได้พร้อมกับอาเต๊าที่รอดปลอดภัยไปหาเล่าปี่ โดยที่เตียวหุย ขุนพลคนสำคัญอีกคนหนึ่งของเล่าปี่ ดักรออยู่ที่สะพานเตียงปันเกี้ยว เตียวหุยรู้ตัวว่ามีกำลังพลน้อยกว่า จึงได้ใช้อุบายให้ผูกกิ่งไม้กับหางม้าและให้ม้าวิ่งลากไปมาให้ฝุ่นคลุ้งเพื่อตบตาโจโฉ เมื่อโจโฉมาถึงก็ไม่กล้าสั่งให้ทหารบุกตะลุยเข้าไป ด้วยกลัวเป็นกลลวงของขงเบ้ง

เหตุการณ์นี้ถือเป็น วีรกรรมครั้งสำคัญที่เลื่องชื่อที่สุดครั้งหนึ่งของจูล่ง ซึ่งต่อมาได้รับการสถาปนาเป็นหนึ่งในห้าทหารเสือ แห่งจ๊กก๊ก ภายหลังเล่าปี่ขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิที่เสฉวน ในสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เรียกเหตุการณ์นี้ว่า "จูล่งฝ่าทัพรับอาเต๊า"

สถานที่เกิดเหตุ

เตียงปันเกี้ยว หรือ เตียงบันโบ๋ (ตามสำเนียงฮกเกี้ยน) หรือ ฉางปันโบ๋ (ตามสำเนียงจีนกลาง) คือเนินเขาทางตะวันออกเฉียงเหนือของเมืองซงหยง หรือเซียงหยาง มณฑลหูเป่ย บ้างก็ถูกเรียกว่า เตียงปัน หรือ ตงบันโบ๋

เตียงบันโบ๋ ปัจจุบันตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเขตกัวเต๋า เขตการปกครองหนึ่งของเมืองจิ้งเหมิน มณฑลหูเป่ย อยู่ห่างไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือจากเกงจิ๋ว หรือเมืองจิ้งโจวราว 86 กิโลเมตร ปัจจุบันในสวนสาธารณะประจำเมืองมีภาพวาดการสู้รบของเหตุการณ์นี้ และอนุสาวรีย์จูล่งขี่ม้าอยู่ใจกลางเมือง

ดูเพิ่ม

• สามก๊ก
• กลศึกสามก๊ก

อ้างอิง

1. "Spirit of Asia : เดินบนแผ่นดินสามก๊ก ตอนที่ 2 (17 ม.ค. 59)". ไทยพีบีเอส. 2016-01-17. สืบค้นเมื่อ 2017-07-11.
2. ครูไทยประกายเพชร (2010-01-12). "สามก๊ก ตอนจูล่งฝ่าทัพรับอาเต๊า". ทรูปลูกปัญญา. สืบค้นเมื่อ 2017-07-11.