ระวี ภาวิไล

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ระวี ภาวิไล (17 ตุลาคม พ.ศ. 2468 — 17 มีนาคม พ.ศ. 2560) เป็นราชบัณฑิต อาจารย์คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักวิชาการด้านดาราศาสตร์ที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งของไทย นับเป็นบุคคลที่บุกเบิกการศึกษาด้านดาราศาสตร์รุ่นแรก ๆ ของไทย และมีส่วนให้สังคมไทย โดยเฉพาะเยาวชนให้ความสนใจการเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์มากขึ้น สำหรับบุคคลทั่วไป อาจเริ่มรู้จักท่านดีในช่วงการมาเยือนของดาวหางฮัลเลย์ เมื่อต้นปี พ.ศ. 2529 ระวีมีผลงานงานประพันธ์และงานแปลที่น่าสนใจมากมายทั้งทางด้าน วิทยาศาสตร์ พุทธศาสนา วรรณกรรม และปรัชญา

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ระวี ภาวิไล ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ., จ.ภ.
เกิด	17 ตุลาคม พ.ศ. 2468 กรุงเทพมหานคร
เสียชีวิต	17 มีนาคม พ.ศ. 2560 (91 ปี) โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ กรุงเทพมหานคร
อาชีพ	นักดาราศาสตร์, นักเขียน
หัวข้อ	ดาราศาสตร์, อภิธรรม, พุทธธรรม
คู่สมรส	อุไรวรรณ ภาวิไล

วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ ระวี ภาวิไล

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ระวี ภาวิไล หรือที่รู้จักกันในนาม ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.ระวี ภาวิไล ได้รับการคัดเลือกเป็น ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ (ของประเทศไทย) พ.ศ. 2549

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.ระวี ภาวิไล สมรสกับ อุไรวรรณ ภาวิไล มีบุตร 3 คน คือ

1. ภาสุรี ภาวิไล (เอื้อง)
2. พระภาสกร ภูริวฑฺฒโน (ชื่อเดิมนิรันดร์ ภาวิไล ปัจจุบันบวชเป็นพระและเป็นผู้อำนวยการธรรมสถานมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วัดฝายหิน)
3. อรุณ ภาวิไล (ซูโม่ตุ๋ย)

การศึกษา

• มัธยมศึกษาที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และเตรียมอุดมศึกษาจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
• วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาฟิสิกส์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• ปริญญาโททางฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยแอดิเลด ประเทศออสเตรเลีย
• ปริญญาเอกทางดาราศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย ประเทศออสเตรเลีย

การทำงาน

เข้ารับราชการเป็นอาจารย์ตั้งแต่อายุ 19 ปี สอนหนังสืออยู่ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2488 จนกระทั่งเกษียณอายุในปี พ.ศ. 2529

ผลงานทางดาราศาสตร์เป็นที่ยอมรับในต่างประเทศ เคยร่วมประชุมและรับเชิญทำงานวิจัยในต่างประเทศเกือบ 20 ครั้ง มีผลงานค้นคว้าวิจัยสำคัญ ดังเช่นเรื่องโครงสร้างละเอียดของโครโมสเฟียร์ ดวงอาทิตย์ เรื่องโครงสร้างอาณาจักรบริเวณกัมมันต์บนดวงอาทิตย์ เรื่องโครงสร้างและการเคลื่อนไหวของบรรยากาศระดับโครโมสเฟียร์ของดวงอาทิตย์ เรื่องบรรยากาศของดวงอาทิตย์ เป็นต้น

มีความสนใจทางด้านศาสนาและปรัชญา เขียนหนังสือไว้หลายเล่ม รวมทั้งงานแปลวรรณกรรมคลาสสิก และปรัชญาศาสนา

ในด้านพุทธศาสนาได้คิดค้นแบบจำลองจิต-เจตสิก ใช้ในการช่วยศึกษาและเข้าใจพระอภิธรรม เป็นแบบจำลองที่สามารถแสดงการประกอบของเจตสิกในจิตแต่ละดวงได้สมบูรณ์มากใช้ในการศึกษาเพื่อหาองค์ธรรมในพระสูตรได้ด้วย ช่วยให้สามารถศึกษาพระอภิธรรมได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว

เคยเป็นกรรมการบริหารโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และนายกสมาคมดาราศาสตร์ไทย และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516

ในช่วงบั้นปลายชีวิต ระวีได้รับแต่งตั้งเป็นราชบัณฑิต ศาสตราจารย์กิตติคุณ ผู้อำนวยการธรรมสถานของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และได้พาตัวเองเข้าสู่ทางธรรมอย่างเต็มตัว และติดตามโลกวิทยาศาสตร์อยู่ห่าง ๆ แต่ก็ยังได้รับเชิญให้ไขข้อสงสัยในปรากฏการณ์วิทยาศาสตร์อยู่เสมอ เช่น การส่งจรวดขึ้นไปยิงดาวหางเทมเปิล-1 ขององค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐ ก็ให้ความเห็นว่า เป็นเพียงการสร้างภาพของ "พี่เบิ้ม" เท่านั้น ไม่ใช่เหตุการณ์ที่ต้องใส่ใจ นอกจากนี้ยังศึกษาค้นคว้าเรื่องการกำเนิดของจักรวาล การวิจัยเรื่องอุกกาบาตที่ตกในประเทศไทย ทำงานแปลและงานเขียนบรรยายเรื่องเกี่ยวกับดาราศาสตร์ ศาสนา และปรัชญา และเป็นหนึ่งในบรรณาธิการของสำนักพิมพ์ผีเสื้อ

ระวีเสียชีวิตอย่างสงบเมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2560 สิริอายุ 91 ปี

งานหนังสือ

1. คุณค่าชีวิต
2. ชีวิตดีงาม
3. ดาวหาง
4. ดาราศาสตร์และอวกาศ
5. ทรายกับฟองคลื่น โดย ญิบรอน เคาะลีล ญิบรอน
6. ปรัชญาชีวิต โดย ญิบรอน เคาะลีล ญิบรอน
7. สาธนา : ปรัชญานิพนธ์ โดย รพินทรนาถ ฐากุร
8. ปีกหัก โดย ญิบรอน เคาะลีล ญิบรอน
9. พระพุทธศาสนาในประเทศไทย
10. สู้ชีวิต
11. รู้สึกนึกคิด
12. ศาสนากับปรัชญา (ความสงัด)
13. สุริยุปราคา 24 ตุลาคม 2538
14. หัวใจของศาสนาพุทธ
15. หิ่งห้อย ปรัชญานิพนธ์ โดย รพินทรนาถ ฐากุร แปลร่วมกับ ประคิณ ชุมสาย ณ อยุธยา
16. อภิธรรมสำหรับคนรุ่นใหม่
17. เพ่งพินิจเรื่องชีวิต
18. บุปผชาติแห่งชีวิต
19. โลกทัศน์ชีวทัศน์เปรียบเทียบวิทยาศาสตร์กับพุทธศาสนา
20. ดอกไม้ในสวน
21. อลิซผจญภัยในแดนมหัศจรรย์ โดย เลวิส คาร์โรล แปลเป็นไทยและเรียบเรียงโดย ระวี ภาวิไล

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2547 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2526 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2530 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2550 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)
• พ.ศ. 2552 –   เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ)) สาขาวิทยาศาสตร์
• พ.ศ. 2513 –   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2521 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

อ้างอิง

1. พระบรมราชโองการ แต่งตั้งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย, เล่ม ๑๒๑ ตอนที่ ๒๓ ข หน้า ๙, ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๔๗
3. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๐ ตอนที่ ๒๐๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๔๖, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๖
4. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๔ ตอนที่ ๘๖ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒, ๕ พฤษภาคม ๒๕๓๐
5. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ประจำปี ๒๕๕๐, เล่ม ๑๒๕ ตอนที่ ๒ ข หน้า ๑๒๑, ๗ มกราคม ๒๕๕๑
6. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา ประจำปี ๒๕๕๒, เล่ม ๑๒๗ ตอนที่ ๕ ข หน้า ๓, ๔ มิถุนายน ๒๕๕๓
7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลา และเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๗ ตอนที่ ๑๒๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๙๗๐, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๓
8. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๙๕ ตอนที่ ๑๐๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๖, ๒ ตุลาคม ๒๕๒๑

]