รัฐบาลสหราชอาณาจักร

รัฐบาลสหราชอาณาจักร (อังกฤษ: Government of the United Kingdom) มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า รัฐบาลในสมเด็จฯ (HM Government) บ้างเรียกลำลองว่า รัฐบาลบริติช (British Government) เป็นรัฐบาลกลางของสหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่และไอร์แลนด์เหนือ

รัฐบาลในสมเด็จฯ
ข้อมูลรัฐบาล
เขตอำนาจ	สหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่และไอร์แลนด์เหนือ
สำนักงานใหญ่	บ้านเลขที่ 10 ถนนดาวนิง กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
ผู้แต่งตั้ง	พระมหากษัตริย์
ผู้บริหารรัฐบาล	บอริส จอห์นสัน, นายกรัฐมนตรี
เว็บไซต์
https://www.gov.uk/

นายกรัฐมนตรีเป็นผู้นำรัฐบาล และเลือกรัฐมนตรีที่เหลือทั้งหมด นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีอาวุโสที่สุดอื่นอยู่ในคณะกรรมการวินิจฉัยสั่งการสูงสุด เรียก คณะรัฐมนตรี รัฐมนตรีล้วนเป็นสมาชิกรัฐสภา และรับผิดชอบต่อรัฐสภา รัฐบาลต้องอาศัยรัฐสภาออกกฎหมายหลัก ซึ่งหมายความว่า ในทางปฏิบัติ รัฐบาลต้องได้รับเลือกตั้งใหม่อย่างมากทุกห้าปี พระมหากษัตริย์ทรงเลือกหัวหน้าพรรคซึ่งน่าจะครองเสียงข้างมากในรัฐสภาที่สุดเป็นนายกรัฐมนตรี

ภายใต้รัฐธรรมนูญซึ่งไม่บัญญัติเป็นลายลักษณ์อักษรของบริเตน อำนาจบริหารอยู่กับพระมหากษัตริย์ แม้ใช้อำนาจนี้เฉพาะโดย หรือโดยคำแนะนำของนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี สมาชิกคณะรัฐมนตรีถวายคำแนะนำพระมหากษัตริย์ดังสมาชิกของคณะองคมนตรี พวกเขายังใช้อำนาจโดยตรงในฐานะรัฐมนตรีอีกด้วย

นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันคือบอริส จอห์นสัน หัวหน้าพรรคอนุรักษนิยมหลังจากที่เทรีซา เมย์ประกาศลาออกจากตำแหน่ง

ประวัติการก่อตั้ง

ในจักรวรรดิอังกฤษ "รัฐบาลในสมเด็จฯ" มีความหมายเพียงรัฐบาลจักรวรรดิซึ่งตั้งอยู่ในกรุงลอนดอนเท่านั้น เนื่องจากพัฒนาการของเครือจักรภพแห่งชาติ ดินแดนอาณานิคมที่ปกครองตนเอง เริ่มมีอำนาจและสถานะเทียบเท่าสหราชอาณาจักร และจากช่วงทศวรรษที่ 1920s - 1930 ก็เริ่มมีการใช้คำว่า "รัฐบาลในสมเด็จฯประจำ..." (อังกฤษ: Her Majesty's Government in ...) ในดินแดนอาณานิคมปกครองตนเอง สำหรับรัฐบาลอาณานิคม รัฐ หรือมณฑลใช้วลีที่เล็กกว่าคือ "รัฐบาลแห่ง..." (อังกฤษ: Government of ...)อย่างไรก็ตาม ทุกวันนี้ชาติในเครือจักรภพแห่งชาติใช้เพียง"รัฐบาลแห่ง..." และโดยมากมักจะหมายถึงรัฐบาลแห่งสหราชอาณาจักรเท่านั้นที่ยังคงใช้ชื่อนี้อยู่

ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลในสมเด็จฯกับพระมหากษัตริย์

พระมหากษัตริย์แห่งสหราชอาณาจักร องค์ปัจจุบันคือ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 โดยพระองค์ทรงดำรงในฐานะประมุขแห่งรัฐ แต่มิใช่หัวหน้ารัฐบาลโดยตรงโดยพระมหากษัตริย์จะทรงใช้พระราชอำนาจฝ่ายบริหารผ่านทางรัฐบาล และทรงวางตัวเป็นกลางทางการเมือง

หัวหน้ารัฐบาลในสมเด็จฯ คือ นายกรัฐมนตรี ซึ่งจะต้องเข้าเฝ้าเพื่อถวายรายงานสถานการณ์ของประเทศเป็นประจำทุกสัปดาห์ โดยที่พระองค์จะเสนอแนะและซักถามเหตุการณ์ต่างๆ แต่จะทรงไม่เข้ามาเกี่ยวข้องโดยตรง

โดยพระมหากษัตริย์จะมีพระราชอำนาจในกระทำดังนี้ แต่ไม่ทั้งหมด เช่น:

อำนาจบริหารทั่วไป

• การโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งหรือให้พ้นจากตำแหน่งของ นายกรัฐมนตรี ตามพระราชอัธยาศัย โดยรับฟังคำแนะนำจากเสียงส่วนใหญ่ในสภา
• การโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งหรือให้พ้นจากตำแหน่งของรัฐมนตรี โดยคำแนะนำจากนายกรัฐมนตรี
• การลงพระปรมาภิไธยในกฎหมายต่างๆ รวมไปถึงการยับยั้งกฎหมาย (ไม่ยอมลงพระปรมาภิไธย) ได้อีกด้วย, อย่างไรก็ดี นับแต่ ปี 1708 ในรัชสมัยของ สมเด็จพระราชินีนาถแอนน์ ก็มิได้ปรากฏว่าพระมหากษัตริย์จะทรงยับยั้งแต่อย่างใด
• อำนาจในการบังคับบัญชาใหญ่ กองทัพสหราชอาณาจักร
• อำนาจในฐานะ องค์จอมทัพแห่งกองทัพสหราชอาณาจักร โดยผ่านทาง สภากลาโหม ผ่านพระปรมาภิไธยในพระหมากษัตริย์
• การโปรดเกล้าแต่งตั้งองคมนตรี
• การยกเลิกหรือถอดถอนหนังสือเดินทาง ผ่านทางคำแนะนำของ รัฐมนตรีมหาดไทย
• การพระราชทานอภัยโทษ (โดยที่โทษการประหารชีวิตได้ยกเลิกไปแล้ว, แต่พระราชอำนาจนี้ยังใช้ได้แค่เฉพาะเหตุที่มีการตัดสินอรรถคดีผิดพลาด)
• การพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
• การจัดตั้งนิติบุคคลตามพระราชบัญญัติ

อำนาจในการต่างประเทศ

• อำนาจในการสัตยาบันในสนธิสัญญาต่างๆ
• อำนาจในการประกาศสงครามหรือประกาศสันติภาพ
• อำนาจในการส่ง หรือ ถอนกำลังทหารในเขตพ้นทะเล
• อำนาจในรับรองสถานะทางการทูต
• อำนาจในการให้อำนาจและรับรองตราตั้งราชทูต

เนื่องจากสหราชอาณาจักร มิได้มีรัฐธรรมนูญเป็นประมวลลายลักษณ์ รัฐบาลจึงได้สรุปข้อกฎหมายต่างๆ ที่เกี่ยวกับประเด็นนี้ในเดือน ตุลาคม 2003 เพื่อสร้างความกระจ่างโดยบางอำนาจได้ทรงใช้ ผ่านพระปรมาภิไธยในพระมหากษัตริย์ ซึ่งนับว่ารวมอยู่ใน พระราชอำนาจอีกด้วย อย่างไรก็ดี พระราชอำนาจบางส่วนยังยึดติดกับขนบธรรมเนียมโบราณเดิม ซึ่งอาจจะทำให้มีความคล้ายคลึงกับพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่ก็ได้มีการปรับเปลี่ยนไปตามสภาวะเหตุการณ์ปัจจุบัน โดยให้มีผลกระทบน้อยที่สุด

อ้างอิง

1. Overview of the UK system of government : Directgov – Government, citizens and rights. Archived direct.gov.uk webpage. Retrieved on 29 August 2014.
2. "Legislation". UK Parliament. 2013. สืบค้นเมื่อ 27 January 2013.
3. House of Commons – Justice Committee – Written Evidence. Publications.parliament.uk. Retrieved on 19 October 2010.
4. The monarchy : Directgov – Government, citizens and rights. Archived direct.gov.uk webpage. Retrieved on 29 August 2014.
5. . The British Monarchy. 2013. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 14 April 2010. สืบค้นเมื่อ 27 January 2013. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
6. Mystery lifted on Queen's powers | Politics. The Guardian. Retrieved on 12 October 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Official website of 10 Downing Street
• Directgov, the UK government public services website, produced by the Central Office of Information
  • DirectGov - Guide To Government
• Her Majesty's Government, a directory compiled by the House of Commons Information Office