รายชื่อคำศัพท์ในภาษาอังกฤษที่อักษร Q ไม่ตามมาด้วยอักษร U

ในภาษาอังกฤษ อักษร Q มักจะตามมาด้วยตัว U แต่มีข้อยกเว้น ตรงที่คำศัพท์ส่วนใหญ่เป็นคำที่ถูกแผลงเป็นอังกฤษจากภาษาอาหรับ, จีน, ฮีบรู, อินุกติตุต หรือภาษาอื่นที่ไม่ใช้อักษรอังกฤษ โดยที่อักษร Q แสดงถึงเสียงที่ไม่มีในภาษาอังกฤษ ตัวอย่างเช่น ในอักษรพินอินของจีน qi ออกเสียงเป็น /tʃi/ (เหมือนกันกับ "chi" ในภาษาอังกฤษ) โดยผู้พูดภาษาอังกฤษ เพราะในพินอินใช้อักษร "q" แสดงเสียง [tɕʰ] ซึ่งออกเสียงเป็น tʃ (ch) ในภาษาอังกฤษ ตัวอย่างอื่น ได้แก่ Q ออกเสียงเป็น q ในภาษาอาหรับมาตรฐาน เช่น qat, faqir และ Qur'ān ในภาษาอาหรับ ตัว ق ถูกแปลงเป็นอักษร Q ซึ่งแตกต่างจากตัว ك ที่ถูกแปลงเป็นอักษร K; ตัวอย่างเช่น قلب /qalb/ หมายถึง "หัวใจ" แต่ كلب /kalb/ หมายถึง "สุนัข" อย่างไรก็ตาม มีการยอมเปลี่ยนการสะกดเป็นแบบอื่น โดยใช้ตัว K (หรือบางครั้งคือ C) แทนตัว Q; เช่น Koran (Qur'ān) และ Cairo (al-Qāhira).

QWERTY คือหนึ่งในตัวอย่างอักษรอังกฤษที่ตัว Q ไม่ตามมาด้วยตัว U (หรือสระอื่น) ที่มาจากหกอักษรแรกบนแป้นคีย์บอร์ดตามรูปแบบแป้นพิมพ์มาตรฐาน

ใน 72 คำบนรายชื่อนี้ 68 คำคือคำนาม และส่วนใหญ่เป็นคำยืม; คำศัพท์อังกฤษสมัยใหม่ที่อักษร Q ไม่ตามมาด้วย U และไม่ได้เป็นคำยืมได้แก่ freq, qiana, QWERTY และ tranq อย่างไรก็ตาม คำยืมทั้งหมดในรายชื่อถูกแปลงเป็นภาษาอังกฤษในพจนานุกรมอย่างน้อยหนึ่งเล่ม

คำนามเฉพาะไม่มีในรายชื่อนี้ แต่ยังมีสถานที่หลายแห่งและชื่อหลายคน ซึ่งส่วนใหญามาจากประเทศที่พูดภาษาอาหรับ, แอลเบเนีย หรือจีน ที่อักษร Q ไม่ตามมาด้วย U ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ ชื่อประเทศอิรัก (Iraq) และ กาตาร์ (Qatar), อีกาลูอิต (Iqaluit) เมืองหลวงของดินแดนนูนาวุต, กากอร์ตอก (Qaqortoq) ในกรีนแลนด์มีอักษร Q ถึง 3 ตัว ชื่อเฉพาะและอักษรย่อที่เป็นอักษรอังกฤษ และอยู่ในกฎนี้ ได้แก่: คอมแพค (Compaq; บริษัทคอมพิวเตอร์), แนสแด็ก (Nasdaq; ตลาดหลักทรัพย์ของสหรัฐ), ควอนตัส (Qantas; สายการบินของออสเตรเลีย), และ คิเนติก (Qinetiq; บริษัทเทคโนโลยีของอังกฤษ) ซักกอเราะฮ์ (Saqqara; สุสานโบราณในอียิปต์) เป็นคำนามเฉพาะที่มีอักษร Q สองตัว

คำศัพท์

 

โซว์ก (souq) ที่มาร์ราคิช, ประเทศโมร็อกโก เป็นอีกคำหนึ่งที่ตัว q ไม่ตามมาด้วยยตัว u โดย โซว์ก เป็นคำที่มีต้นตอมาจากภาษาอาหรับ

ในภาษาอังกฤษแบบอเมริกันและแคนาดา มีคำเหล่านั้อยู่ 4,422 คำที่มีตัว Q และไม่มีตัว U ซึ่งรวมไปถึงคำด้านล่างนี้

คำศัพท์	ความหมาย	แหล่งที่มา	รูปอื่น	ศัพทมูลวิทยา
buqsha	อดีตสกุลเงินของเยเมน	[L]	บางครั้งเขียนเป็น bogache	ภาษาอาหรับ
burqa	เครื่องนุ่งห่มของหญิงชาวมุสลิม	[ODE][LC][C][AHC][OED]	บางครั้งเขียนเป็น burka, burkha หรือ burqua	ภาษาอูรดูกับเปอร์เซีย burqa จากภาษาอาหรับว่า burqu`
cinq	เลข 5	[ODE][COD][OED]		ภาษาฝรั่งเศส cinq, "ห้า"
cinqfoil	ต้นไม้ใน สกุลโพเทนทิลลา หรือการออกแบบประดับ	[SOED][OED]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น cinquefoil	ภาษาอังกฤษสมัยกลาง, จากภาษาลาติน quinquefolium ที่ประสมจาก quinque "ห้า" + folium "ใบ"
coq	การตัดขนไก่บนหมวกของผู้หญิง	[WI]		ภาษาฝรั่งเศส coq, "ไก่ตัวผู้"
faqih	หลักนิติศาสตร์อิสลาม	[RHW]	รูปพหุพจน์คือ faqihs หรือ fuqaha [RHU]	ภาษาอาหรับ فقيه‎
faqir	นักบวชชาวมุสลิม	[L]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น fakir	ภาษาอาหรับ فقير‎, "ยากจน"
fiqh	นิติศาสตร์ของชาวมุสลิม	[ODE]		ภาษาอาหรับ فقه, "ความเข้าใจ"
freq	ความถี่			อักษรย่อของ frequency
inqilab	การปฏิวัติในอินเดียหรือปากีสถาน	[C]		ภาษาอาหรับ إنقلاب‎
mbaqanga	รูปแบบของดนตรีในแอฟริกาใต้	[ODE][C][W]		ภาษาซูลู umbaqanga, "ขนมปังข้าวโพดนึ่ง"
miqra	คำภีร์ทานัค หรือคำภีร์ไบเบิลในภาษาฮีบรู	[WI]		ภาษาฮีบรู מקרא
muqaddam	หัวหน้าชาวบังกลาเทศหรือปัญจาบ	[C]		ภาษาอาหรับ مقدم‎
nastaliq	อักษรอาหรับที่ใช้ในการเขียนภาษาเปอร์เซีย	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น nasta'liq [C], nestaliq [OED], nastaleeq, หรือเขียนแบบสั้น ๆ ว่า taliq [OED]	ภาษาเปอร์เซีย نستعليق‬, จาก naskh + ta`liq
niqab	ผ้าคลุมส่วนล่างของหน้า ที่ใส่โดยหญิงชาวมุสลิม	[ODE]	บางครั้งเขียนเป็น niqaab	จากภาษาอาหรับ نِقاب‎
pontacq	ไวน์รสหวานจากPontacq (ฝรั่งเศส)	[OED]		ภาษาฝรั่งเศส
qabab	จานทีี่มีชิ้นส่วนของเนื้อปรุงรส	[OED]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น kebab, kebap, kebob, kibob, kebhav, kephav, kebabie หรือ kabob	ภาษาเปอร์เซีย کباب‬
qabalah	รูปแบบหนึ่งในรหัสยลัทธิของชาวยิว	[C][AHC][WI]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น Kabbalah และ Qabala [AHC], Qabbala [WI], Cabalah เป็นต้น เป็นรากศัพท์ของ qabalism, qabalist และ qabalistic.	ภาษาฮีบรู קַבָּלָה
qadarite	สมาชิกของเกาะดะรียะฮ์	[RHU]
qadariyah	ในศาสนาอิสลาม คือผู้สนับสนุนหลักคำสอนของเจตจำนงเสรี	[RHU]	บางครั้งเขียนเป็น Qadariya [RHU]
qaddish	ในศาสนายูดาย คือการขอพรด้วยความร่ำไห้	[C]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น Kaddish	ภาษาฮีบรู קדיש
qadi	ตุลาการมุสลิม	[L][C][W][OED][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น qadhi [OED], qaadi, kadi, kazi qaadee หรือ qazi [OED]	ภาษาอาหรับ قاضى‎
qadiriyah	ในศาสนาอิสลาม คือระเบียบของศูฟี	[RHU]	บางครั้งเขียนเป็น Qadiriya [RHU]	ภาษาอาหรับ القادريه‎
qaf	อักษรตัวที่ 21 ของอักษรอาหรับ	[RHW]	บางครั้งเขียนเป็น qaph หรือ qap	ภาษาอาหรับ ق‎
qaid	หัวหน้าเผ่ามุสลิม	[RHW]	บางครั้งเขียนเป็น caid หรือ kaid	ภาษาอาหรับ قائد‎, "ผู้นำ", "ผู้บังคับบัญชา"
qaimaqam	ผู้ว่าชั้นล่างของจักรวรรดิออตโตมัน	[C][OED]	บางครั้งเขียนเป็น kaymakam, kaimakam, caimacam หรือ qaim makam	จากภาษาอาหรับ قائم‎, "จุดยืน" + مقام‎ "ตำแหน่ง" หมายถึง "ยืนอยู่กับที่"
qalamdan	แบบเขียนในภาษาเปอร์เซีย	[C]		ภาษาเปอร์เซีย قلمدان‬
qalandar	สมาชิกของระเบียบขอทานนักบวชมุสลิม	[RHU]	บางครั้งเขียนเป็น calender หรือตัวพิมพ์ใหญ่ทั้งหมด
qanat	อุโมงค์ส่งน้ำที่อยู่ในแอฟริกาเหนือและตะวันออกกลาง	[ODE][C][OED][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น kanat, khanat, kunut, kona, konait, ghanat หรือ ghundat	ภาษาเปอร์เซีย, จากภาษาอาหรับว่า qanāt, "คลอง"
qanun	หนึ่งในประเภทของฮาร์ป	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น qanon หรือ kanun [OED]	ภาษาอาหรับ قانون‎, ปกครอง, หลักการ หรือโหมด
qasida	กวีสรรเสริญหรือเสียดสีของชาวอาหรับ	[C][OED][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น qasidah	ภาษาอาหรับ قصيدة‎
qat	หนึ่งในไม้พุ่มอาหรับที่ใช้เป็นสารเสพติด	[L][C][OED]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น khat, kat หรือ gat	ภาษาอาหรับ qāt
qawwal	บุคคลที่ฝึกสอนดนตรีกอว์วาลี	[ODE][C][AOX]
qawwali	ดนตรีในพิธีทางศาสนาของศูฟี	[ODE][C][AOX]		ภาษาอาหรับ قوٌالی‎ (qawwāli), "พูดมาก" หรือ "นักร้อง"
qepiq	หน่วยเงินของอาเซอร์ไบจาน	[AH]	บางครั้งเขียนเป็น qapik หรือ qepik	ภาษาอาเซอร์ไบจาน qəpik
qere	ผู้ร่อแร่ที่อ่านคัมภีร์ฮีบรู	[OED][WI]	บางครั้งเขียนเป็น qeri [WI] หรือ qre [WI]	ภาษาแอราเมอิก קְרֵי, "การอ่าน [คืออะไร]"
qhat	การสะกดแบบเก่าของ what	[OED]		เหมือนกับต้นกำเนิดของภาษาสกอตที่ใช้การสะกดเป็น "quh-" หรือ "qh-" โดยภาษาอังกฤษใช้ตัว "wh-".
qheche	การสะกดแบบเก่าของ which	[OED]
qhom	การสะกดแบบเก่าของ whom	[OED]
qhythsontyd	การสะกดแบบเก่าของ Whitsuntide (วันของเทศกาลเพนเทคอสต์)	[OED]
qi	ในวัฒนธรรมจีน คือพลังชีวิตทางกายภาพ	[ODE][C][AHC][OED]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น chi หรือ ki	จีนตัวย่อ: 气; จีนตัวเต็ม: 氣
qiana	ประเภทของไนลอน	[OED]		ตามปกติเป็นเครื่องหมายทางการค้าของดูปองท์ ตอนนี้พบได้ทั่วไป
qibla	ทิศทางที่ชาวมุสลิมหันไปตอนละหมาด	[ODE][COD][C][OED][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น qiblah [OED], kiblah, qiblih, kibla หรือ qib'lah [RHU] บางครั้งเขียนเป็นตัวพิมพ์ใหญ่	ภาษาอาหรับในศตวรรษที่ 17, "ตรงกันข้าม"
qibli	ชื่อในลิเบียสำหรับซิรอคโค, ลมเมดิเตอเรเนียนตะวันออกเฉียงใต้	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น ghibli	ภาษาอาหรับ قبلي‎, "มาจากกิบลัต"
qigong	ระบบการออกกำลังกายแบบรักษาของจีน	[ODE][C][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น chi gong, ki gong หรือ chi kung	จีนตัวย่อ: 气功; จีนตัวเต็ม: 氣功
qin	การจำแนกประเภทของเครื่องดนตรีจีน	[AOX]		จีน: 琴
qinah	บทกวีไว้อาลัยในภาษาฮีบรู	[WI]	บางครั้งเขียนเป็น kinah; พหุพจน์ qinot, qinoth	ภาษาฮีบรู קינה
qindar, qindarkë	หน่วยเงินของแอลเบเนีย ที่มีค่าเท่ากับหนึ่งส่วนร้อยของเลค	[ODE][L][C]	พหุพจน์ qindarka [L] หรือ qindars [C]. บางครั้งเขียนเป็น qintar [L][C][AOX] หรือ quintal	ภาษาแอลเบเนีย
qinghaosu	ยา, อาร์ทีมิซินิน, ใช้รักษามาลาเรีย	[C]		จีน: 青蒿素
qipao	ชุดแบบดั้งเดิมของจีน	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น chi pao	จีน: 旗袍
qirsh	อดีตสกุลเงินตราของซาอุดีอาระเบีย และหลายประเทศ	[RHU]	บางครั้งเขียนเป็น qurush, qursh, gursh, girsh หรือ ghirsh
qiviut	ขนสัตว์จาก musk-ox	[OED]		ภาษาอินุกติตุต ᕿᕕᐅᖅ
qiyas	การเปรียบเทียบในชะรีอะฮ์, กฎหมายอิสลาม	[RHW]		ภาษาอาหรับ قياس‎
qoph	อักษรตัวที่ 19 ของอักษรฮีบรู	[L][C]	บางครั้งเขียนเป็น koph	ภาษาฮีบรู קוף
qorma	ประเภทของแกงกะหรี่	[Co]	ส่วนใหญ่เขียนเป็น korma	ภาษาเปอร์เซีย→อูรดู قورمه‎
QWERTY	แบบแป้นพิมพ์มาตรฐานของอังกฤษ	[ODE][COD][LC][C][AOX][OED]	พหุพจน์ qwertys หรือ qwerties; บางครั้งการแสดงผลเป็น QWERTY	ตั้งชื่อตามตัวอักษร 6 ตัวแรกบนเครื่องพิมพ์ดีด
rencq	การสะกดแบบเก่าของ rank	[OED]
sambuq	ประเภทของดาวา เรืออาหรับขนาดเล็ก	[OED]		ภาษาอาหรับ سنبوك‎
sheqel	หน่วยน้ำหนักที่เคยใช้ในเมโสโปเตเมีย. สกุลเงินของอิสราเอล แบ่งเป็น 100 อาโกรอต	[MW]	พหุพจน์ sheqels หรือ sheqalim; ส้วนใหญ่เขียนเป็น shekel	ภาษาฮีบรู שקל, ภาษายิดดิช ניי-שקל
souq	ตลาดอาหรับ	[ODE][C][OED][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น sooq, soq, suq, souk, esouk หรือ suk	ภาษาอาหรับ سوق‎ (sūq)
talaq	การหย่าในศาสนาอิสลาม	[ODE][C][OED]		ภาษาอาหรับ talaq จาก talaqa, "ปฏิเสธ"
taluq	ที่ดินอินเดีย	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น taluk หรือ talook	ภาษาอาหรับ→อูรดู تعلقه‎, ta'alluqa, "การเชื่อมต่อ", "ความสัมพันธ์"
taluqdar	ผู้เก็บสรรพากรจาก ตะลุก	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น talukdar หรือ talookdar	ภาษาอาหรับ→อูรดู تعلقدار‎, ta'alluq-dar, "ผู้ถือครองที่ดิน", "เจ้าของที่ดิน", "เจ้าคฤหาสน์"
taluqdari	ผู้ถือครองที่ดินชาวอินเดีย	[OED]
taqiya	ในศาสนาอิสลาม คือการอำพรางความศรัทธาจากความกลัวต่อชีวิต	[RHW]	บางครั้งเขียนเป็น taqiyah [RHU] หรือตัวพิมพ์ใหญ่	ภาษาอาหรับ التقية‎
taqlid	การยอมรับของมุสลิม	[RHW]		ภาษาอาหรับ قْلي‎
tariqa	วิธีการทางจิตวิญญาณของศูฟี หรือมิชชันนารีศูฟี	[E][AOX]	บางครั้งเขียนเป็น tariqat [E] หรือ tarika	ภาษาอาหรับ طريق‎
tranq	รูปแบบของยาระงับประสาท	[OED]	บางครั้งเขียนเป็น trank [OED]	เป็นคำย่อจาก tranquilizer
tsaddiq	ในศาสนายูดาย คือรูปแบบการมอบให้ต่อผู้ที่ีความชอบธรรม	[C][OED]	พหุพจน์ tsaddiqs หรือ tsaddiqim; บางครั้งเขียนเป็น tzaddiq [C], tzadik หรือ tzaddik	ภาษาฮีบรู צדיק
umiaq	เรือแบบเปิดของชาวอินูอิต	[OSPD4]	บางครั้งสะกดเป็น umiak, umialak, umiac, oomiac หรือ oomiak
waqf	ความไว้วางใจทางการกุศลในกฎหมายอิสลาม	[ODE][C][OED]	บางครั้งเขียนเป็น wakf; พหุพจน์ waqf [ODE][C][OED] หรือ waqfs [C][OED]	ภาษาอาหรับ, แปลตรงตัวคือ "การหยุด" จาก waqafa, "มาเพื่อการหยุดนิ่ง"
yaqona	เครื่อมดื่มไม่มีพิษของชาวฟีจี, คาวา	[C][OED]		ภาษาฟีจี yaqona, ซึ่งตัว q ออกเสียงเป็น [ŋɡ]

การใช้ใน สแคร็บเบิล

มีเกมคำศัพท์หลายเกม โดยเฉพาะ สแคร็บเบิล ที่ผู้เล่นต้องสร้างคำโดยใช้ตัวอักษรที่มีอยู่ ถ้าผู้เล่นถูกบังคับให้ใช้ตัว q แต่ไม่มีตัว u จึงเป็นไปได้ที่จะสร้างคำบนรายชื่อนี้ ใช่ว่าทุกคำถูกยอมรับในการแข่งขัน สแคร็บเบิล เสมอไป การแข่งขันทั่วโลกใช้พจนานุกรมที่อาจจะไม่มีคำบนรายชื่อทั้งหมด

Qi เป็นคำที่ถูกใช้ในการแข่งขัน สแคร็บเบิล มากที่สุด และถูกเพิ่มในรายชื่อคำศัพท์ทางการในอเมริกาเหนือ (the official North American word list) ในปีค.ศ.2006.

คำอื่นที่ถูกเขียนบนรายชื่อ ได้แก่ suq, umiaq หรือ qiviut เป็นที่ยอมรับได้ แต่เนื่องจากตัว Q มีตัว u อยู่บนนั้น มันจึงเป็นสถานการณ์ที่เป็นไปได้น้อย

รายชื่อพจนานุกรมที่ถูกอ้างอิง

• [AH]: The American Heritage Dictionary (4 ed.). Dell. 2001. ISBN 0-440-23701-7.
• [AHC]: American Heritage College Dictionary (4 ed.). Houghton Mifflin. 2007. ISBN 0-618-83595-4.
• [AOX]: "Ask Oxford". สืบค้นเมื่อ July 27, 2009.
• [C]: The Chambers Dictionary (9 ed.). Chambers. 2003. ISBN 0-550-10105-5.
• [Co]: Collins English Dictionary (3 ed.). HarperCollins. 1994. ISBN 0-00-470678-1.
• [COD]: Concise Oxford Dictionary (8 ed.). Clarendon. 1990. ISBN 0-19-861200-1.
• [E]: "Microsoft Encarta online dictionary". คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ October 31, 2009. สืบค้นเมื่อ May 29, 2006.
• [L]: The Longman Dictionary of the English Language (5 ed.). Longman. 1988. ISBN 0-582-55511-6.
• [LC]: The Longman Dictionary of Contemporary English (4 ed.). Longman. 2003. ISBN 0-582-77649-X.
• [MW]: Merriam-Webster's Collegiate Dictionary (11 ed.). Merriam-Webster. 2003. ISBN 0-87779-809-5.
• [MWO]: "Merriam-Webster online dictionary". สืบค้นเมื่อ May 29, 2006.
• [ODE]: Oxford Dictionary of English (2 ed.). Oxford UP. 2003. ISBN 0-19-861347-4.
• [OED]: Oxford English Dictionary. Oxford UP. 2003. ISBN 0-19-861347-4.
• [OSPD4]: The Official Scrabble Players Dictionary (4 ed.). Merriam-Webster. 2005. ISBN 0-87779-929-6.
• [RHU]: Random House Unabridged Dictionary (2 ed.). Random House. 1998. ISBN 0-517-19931-9.
• [RHW]: Random House Webster's Unabridged Dictionary (2 ed.). Random House. 2005. ISBN 0-375-42599-3.
• [SOED]: The Shorter Oxford English Dictionary on Historical Principles (3 ed.). Clarendon. 1992. ISBN 0-19-861294-X.
• [TWL]: Official Tournament and Club Word List (2 ed.). Merriam-Webster. 2006. ISBN 0-87779-635-1.
• [W]: Random House Webster's Collegiate Dictionary. Random House Reference. 2000. ISBN 0-375-42560-8.
• [WI]: Webster's Third New International Dictionary, Unabridged. Merriam-Webster. 2002. ISBN 0-87779-201-1.

อ้างอิง

1. David Sacks (2004). Letter Perfect: The Marvelous History of our Alphabet from A to Z. Random House. ISBN 0-7679-1173-3.
2. Lynn Kauer. "Qaqortoq". สืบค้นเมื่อ April 6, 2011.
3. "Hewlett-Packard and Compaq Agree to Merge, Creating $87 Billion Global Technology Leader" (Press release). Hewlett-Packard. September 3, 2001. สืบค้นเมื่อ October 4, 2008.
4. Michael J. De la Merced (February 18, 2011). "Nasdaq and ICE Hold Talks Over Potential N.Y.S.E. Bid". Dealbook. The New York Times. สืบค้นเมื่อ February 18, 2011.
5. "Qantas frequent flyers get microchip cards, heralding new era in faster travel". The Independent. UK. November 13, 2009. สืบค้นเมื่อ April 10, 2010.
6. Andrew Buncombe (October 25, 2006). "Former CIA Chief Joins the Board of QinetiQ". The Independent. สืบค้นเมื่อ January 14, 2012.
7. Mulla Sadra Shirazi (2010). Divine Manifestations: Concerning the Secrets of the Perfecting Sciences. ICAS Press. p. 151. ISBN 1-904063-35-7.
8. Toby A. H. Wilkinson (2001). Early Dynastic Egypt: Strategies, Society and Security. Routledge. p. 259. ISBN 0-415-26011-6.
9. Robinson, Philip (1997). . The Ullans Press. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2004-03-14.
10. Playing the 'Q'. Huub Luyk. Sun.Star Baguio. October 5, 2010. Retrieved October 19, 2010. Archived March 19, 2012, at Archive.is
11. "Scrabble players adjust as official dictionary adds ' za, 'qi ' and 3,300 others." Vargia Linn. Pittsburgh Post-Gazette. April 9, 2006. Retrieved October 19, 2010.
12. Words with a Q not followed by a U f 2010-10-06 at the Wayback Machine.. Australian Scrabble Players Association. May 8, 2007. Retrieved October 18, 2010.

สารานุกรม

• Eckler, A. Ross (1976). "Must You Join the Queue?". Word Ways. 9 (2): 113–115. สืบค้นเมื่อ October 19, 2010.
• Quinion, Michael (2003). . World Wide Words. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ October 7, 2010. สืบค้นเมื่อ October 19, 2010.
• Quinion, Michael (2009). Why is Q Always Followed by U? Word-perfect Answers to the Most-asked Questions about Language. Penguin Books. ISBN 978-1-84614-184-3. สืบค้นเมื่อ October 19, 2010.
• , attributed to: Joe Edley; John D. Williams, Jr. (2009). "Chapter 6: Your Fourth-Grade Teacher, Mrs. Kleinfelder, Lied to you: You Can Have Words with a Q and No U". Everything Scrabble: Third Edition. pp. 56–58. ISBN 978-1-4165-6175-0.

แหล่งข้อมูลอื่น

• An extended list of English words containing Q not followed by U: [1]