รายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
คู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร ไม่ใช่พระสถานะหรือพระอำนาจตามรัฐธรรมนูญ แต่หลายพระองค์ทรงมีอิทธิพลอย่างมากต่อพระมหากษัตริย์บางพระองค์ เช่น พระองค์ปัจจุบัน เจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระ ที่ทรงช่วยเสริมสร้างพระบารมีขององค์พระประมุขด้วย
- ดูเพิ่ม: รายพระนามพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร
- สำหรับคู่อภิเษกสมรสในพระประมุขแห่งสกอตแลนด์ อังกฤษ และไอร์แลนด์ ดูที่ รายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์สกอตแลนด์, รายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์อังกฤษ และรายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์ไอร์แลนด์
ตั้งแต่การสถาปนาราชอาณาจักรบริเตนใหญ่และสหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่และไอร์แลนด์ มีคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักรแล้วทั้งสิ้น 9 พระองค์ สมเด็จพระราชินีแห่งสหราชอาณาจักรในช่วงปี พ.ศ. 2370 ถึง พ.ศ. 2357 ยังดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าหญิงผู้คัดเลือกแห่งฮันโนเฟอร์ (Electress of Hanover) ด้วย เนื่องจากพระราชสวามีดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าผู้คัดเลือกแห่งฮันโนเฟอร์ ส่วนช่วงปี พ.ศ. 2357 ถึง พ.ศ. 2380 สมเด็จพระราชินีดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระราชินีแห่งฮันโนเฟอร์ เนื่องจากพระราชสวามีดำรงพระอิสริยยศเป็นพระมหากษัตริย์ฮันโนเฟอร์ การเป็นรัฐร่วมประมุขของราชอาณาจักรฮันโนเฟอร์กับสหราชอาณาจักรได้สิ้นสุดลงในปี พ.ศ. 2380 เมื่อสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียขึ้นครองราชย์ เนื่องจากกฎสืบราชสันตติวงศ์ที่ราชอาณาจักรฮันโนเฟอร์บังคับใช้ (กฎหมายแซลิก) มิได้ให้สิทธิ์แก่สตรีเพศขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ (ในสหราชอาณาจักรสตรีเพศจะขึ้นเสวยราชย์เป็นพระมหากษัตริย์ก็ต่อเมื่อไร้รัชทายาทที่เป็นบุรุษ) ในสงครามออสเตรีย-ปรัสเซีย พ.ศ. 2409 ฮันโนเฟอร์ก็ถูกผนวกเข้าเป็นมณฑลหนึ่งของราชอาณาจักรปรัสเซีย
คู่อภิเษกสมรสที่เป็นสตรีทุกพระองค์มีสิทธิ์ที่จะดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระราชินี แต่คู่อภิเษกสมรสที่เป็นบุรุษมีอยู่ 2 พระองค์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2251 ไม่ได้เป็นพระมหากษัตริย์พระราชสวามี คือ
- เจ้าชายอัลเบิร์ตแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา พระราชสวามีในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย มิได้ดำรงบรรดาศักดิ์ชั้นเพียเรจ (peerage) แต่ทรงได้รับพระราชทานพระอิสริยยศเป็น เจ้าชายพระราชสวามี เป็นบรรดาศักดิ์เฉพาะในปี พ.ศ. 2400 ทรงดำรงพระอิสริยยศอย่างเป็นทางการในฐานะคู่อภิเษกสมรสที่เป็นบุรุษพระองค์แรกและพระองค์เดียวแห่งสหราชอาณาจักร ช่วงต้นมีคำแนะนำว่าในทางปฏิบัติจะทรงดำรงพระอิสริยยศกลายเป็นพระมหากษัตริย์ แต่ภายหลังถูกรัฐบาลปฏิเสธ
- เจ้าชายฟิลิปแห่งกรีซและเดนมาร์ก พระราชสวามีในสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ได้ทรงเลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นในชั้นเพียเรจแล้วในฐานะดยุกแห่งเอดินบะระ ในปี พ.ศ. 2490 และได้รับพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งสหราชอาณาจักรในปี พ.ศ. 2500 ไม่ใช่เจ้าชายพระราชสวามี ทรงเป็นคู่อภิเษกสมรสที่ดำรงตำแหน่งยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์สหราชอาณาจักรรวมระยะเวลา 69 ปี
คู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักรบางพระองค์มิได้ดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระราชินีเนื่องจากสิ้นพระชนม์หรือการหย่าร้างก่อนพระสวามีครองราชย์ การอภิเษกสมรสเป็นโมฆะ หรืออภิเษกสมรสหลังพระสวามีสละราชสมบัติ ตามกรณีดังต่อไปนี้:
- โซฟี โดโรเทอาแห่งเซลเลอ พระชายาในพระเจ้าจอร์จที่ 1 (ขณะดำรงพระอิสริยยศเป็นรัชทายาทแห่งรัฐผู้คัดเลือกเบราน์ชไวค์-ลือเนอบวร์ค) อภิเษกสมรสในวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2225 ทรงหย่าร้างวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2237 ก่อนการเสด็จขึ้นครองราชย์ของพระสวามี สิ้นพระชนม์วันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2269
- มาเรีย แอนน์ ฟิตซ์เฮอร์เบิร์ต พระชายาในพระเจ้าจอร์จที่ 4 (ขณะดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์) อภิเษกสมรสในปี พ.ศ. 2328 และถูกประกาศให้เป็นโมฆะในภายหลัง สิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. 2380
- วอลลิส วอร์ฟีลด์ ซิมป์สัน พระชายาในอดีตสมเด็จพระเจ้าเอดเวิร์ดที่ 8 (ขณะดำรงพระอิสริยยศเป็นดยุกแห่งวินด์เซอร์) อภิเษกสมรสวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2480 สิ้นพระชนม์วันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2529
นอกจากนี้ยังปรากฏกรณีพิเศษ เช่น แคโรไลน์แห่งเบราน์ชไวค์ ที่ทรงแยกประทับจากพระสวามี พระเจ้าจอร์จที่ 4 เนื่องจากการเสด็จขึ้นครองราชย์ แม้ว่าทรงเป็นคู่อภิเษกสมรสอย่างถูกต้องตามกฎหมาย แต่ก็ทรงไม่มีพระสถานะใด ๆ ในราชสำนัก ทรงถูกกีดกันไม่ให้เข้าร่วมพระราชพิธีราชาภิเษกของพระสวามีและรับการสวมมงกุฎเป็นสมเด็จพระราชินี ทำให้สาธารณชนออกมาประท้วง
ตั้งแต่ พ.ศ. 2250 มีเพียงพระเจ้าจอร์จที่ 1 และสมเด็จพระเจ้าเอดเวิร์ดที่ 8 เท่านั้นที่ครองราชย์โดยปราศจากการอภิเษกสมรส
หากเจ้าชายชาลส์ เจ้าชายแห่งเวลส์เสด็จขึ้นครองราชย์ คามิลลา ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์ พระชายาองค์ที่สอง จะได้รับพระอิสริยยศและบรรดาศักดิ์เทียบเท่าสมเด็จพระราชินีโดยอัตโนมัติ เว้นแต่จะมีการผ่านร่างกฎหมายยับยั้ง อย่างไรก็ตาม มีการประกาศออกมาว่าดัชเชสควรจะดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าหญิงพระราชชายา แทนที่จะเป็นสมเด็จพระราชินี
รายพระนาม
| พระสาทิสลักษณ์/ฉายาลักษณ์ | พระนาม | ประสูติ | เสกสมรส | เสวยราชย์ | พระราชาพิธีสถาปนา | พ้นจาก ราชสมบัติ | สิ้นพระชนม์ | คู่สมรส |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ราชวงศ์สจวต | ||||||||
| เจ้าชายจอร์จแห่งเดนมาร์ก | 2 เมษายน พ.ศ. 2196 | 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2226 | 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2250 สถาปนาราชอาณาจักรเกรตบริเตน | ไม่มีพระราชพิธีสถาปนา | 28 ตุลาคม พ.ศ. 2251 | สมเด็จพระราชินีนาถแอนน์ | ||
| ราชวงศ์แฮโนเวอร์ | ||||||||
| แคโรไลน์แห่งบรันเดินบวร์ค-อันสบาค | 1 มีนาคม พ.ศ. 2226 | 22 สิงหาคม พ.ศ. 2248 | 11 มิถุนายน พ.ศ. 2270 พระราชสวามีครองราชย์ | 11 ตุลาคม พ.ศ. 2270 | 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2280 | พระเจ้าจอร์จที่ 2 | ||
| ชาร์ลอตต์แห่งเมคเลินบวร์ค-ชเตรลิทซ์ | 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2287 | 8 กันยายน พ.ศ. 2304 | 22 กันยายน พ.ศ. 2304 | 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2361 | พระเจ้าจอร์จที่ 3 | |||
| แคโรไลน์แห่งเบราน์ชไวค์ | 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2311 | 8 เมษายน พ.ศ. 2338 | 29 มกราคม พ.ศ. 2363 พระราชสวามีครองราชย์ | ไม่มีพระราชพิธีสถาปนา | 7 สิงหาคม พ.ศ. 2364 | พระเจ้าจอร์จที่ 4 | ||
| แอเดเลดแห่งซัคเซิน-ไมนิงเงิน | 13 สิงหาคม พ.ศ. 2335 | 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2361 | 26 มิถุนายน พ.ศ. 2373 พระราชสวามีครองราชย์ | 8 กันยายน พ.ศ. 2374 | 20 มิถุนายน พ.ศ. 2380 พระราชสวามีสวรรคต | 2 ธันวาคม พ.ศ. 2392 | พระเจ้าวิลเลียมที่ 4 | |
| อัลเบิร์ตแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา | 26 สิงหาคม พ.ศ. 2362 | 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2383 | ไม่มีพระราชพิธีสถาปนา | 14 ธันวาคม พ.ศ. 2404 | สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย | |||
| ราชวงศ์ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา | ||||||||
| อเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก | 1 ธันวาคม พ.ศ. 2387 | 10 มีนาคม พ.ศ. 2406 | 22 มกราคม พ.ศ. 2444 พระราชสวามีครองราชย์ | 9 สิงหาคม พ.ศ. 2445 | 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2453 พระราชสวามีสวรรคต | 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 | สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 | |
| ราชวงศ์วินด์เซอร์ | ||||||||
| แมรีแห่งเทก | 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2410 | 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2436 | 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2453 พระราชสวามีครองราชย์ | 22 มิถุนายน พ.ศ. 2454 | 20 มกราคม พ.ศ. 2479 พระราชสวามีสวรรคต | 24 มีนาคม พ.ศ. 2496 | สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 | |
| เอลิซาเบธ โบวส์-ลีออน | 4 สิงหาคม พ.ศ. 2443 | 26 เมษายน พ.ศ. 2466 | 11 ธันวาคม พ.ศ. 2479 พระราชสวามีครองราชย์ | 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2480 | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2495 พระราชสวามีสวรรคต | 30 มีนาคม พ.ศ. 2545 | สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 6 | |
| เจ้าชายฟิลิปแห่งกรีซและเดนมาร์ก | 10 มิถุนายน พ.ศ. 2464 | 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2495 พระชายาครองราชย์ | ไม่มีพระราชพิธีสถาปนา | 9 เมษายน พ.ศ. 2564 | สมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบธที่ 2 | ||
อ้างอิง
- "Announcement of the marriage of HRH The Prince of Wales and Mrs Camilla Parker Bowles". The Prince of Wales.gov.uk. 10 February 2005. สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.