วาฬบาลีน
| วาฬบาลีน ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: อีโอซีนยุคสุดท้าย – ปัจจุบัน | |
|---|---|
| วาฬหลังค่อม (Megaptera novaeangliae) จัดเป็นวาฬบาลีนที่อยู่ในวงศ์วาฬอกร่อง (Balaenopteridae) | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Mammalia |
| อันดับ: | Artiodactyla |
| อันดับฐาน: | Cetacea |
| อนุอันดับ: | Mysticeti Cope, 1891 |
| วงศ์ | |
| | |
อนุอันดับวาฬบาลีน หรือ วาฬกรองกิน หรือ วาฬไม่มีฟัน (อังกฤษ: Baleen whales, Toothless whales) เป็นกลุ่มของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่อาศัยอยู่ในทะเล ในอันดับฐานวาฬและโลมา (Cetacea) อันได้แก่ วาฬ และโลมาในอันดับสัตว์กีบคู่ ซึ่งวาฬบาลีนถูกจัดอยู่ในอนุอันดับ Mysticeti (/มิส-ติ-เซ-เตส/)
วาฬ ที่อยู่ในกลุ่มวาฬบาลีน มีลักษณะเด่น คือ เป็นวาฬที่มีขนาดใหญ่ ในปากจะไม่มีฟันเป็นซี่ ๆ เหมือนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอันดับอื่น ๆ แต่จะมีมีฟันเหมือนขนแปรงสีฟันหรือซี่หวี่ขนาดใหญ่ ซึ่งห้อยลงมาจากขากรรไกรด้านบน ขนแปรงนี้จะเติบโตด้วยกันเป็นกลุ่มที่เรียกว่า "บาลีน" ใช้สำหรับกรองอาหารจากน้ำทะเล จึงกินได้แต่เฉพาะสัตว์ทะเลขนาดเล็ก ๆ เช่น แพลงก์ตอนชนิดต่าง ๆ, เคย และปลาขนาดเล็ก เช่น ปลาแฮร์ริ่ง, ปลากะตัก, ปลาซาร์ดีน เป็นต้น
ดังนั้นการกินอาหารของวาฬบาลีน จะใช้วิธีกลืนน้ำทะเลเข้าไปในปากเป็นจำนวนมาก แล้วจะหุบปากแล้วยกลิ้นขึ้นเป็นการบังคับให้น้ำออกมาจากปาก โดยผ่านบาลีน ที่ทำหน้าที่เหมือนหวี่กรองปล่อยให้น้ำออกไป แต่อาหารยังติดอยู่ในปากของวาฬ แล้ววาฬจะกลืนอาหารลงไป โดยวัน ๆ หนึ่งจะกินอาหารได้เป็นจำนวนมาก คิดเป็นน้ำหนักเป็นตัน เช่น วาฬสีน้ำเงิน ซึ่งเป็นวาฬบาลีนชนิดหนึ่ง และเป็นสัตว์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกด้วย จะกินแพลงก์ตอนมากถึง 4,000 กิโลกรัม (8,800 ปอนด์) ต่อวัน (คิดเป็นน้ำหนักเท่ากับพิซซาจำนวน 12,000 ชิ้น)
วาฬบาลีน เป็นวาฬที่อาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูง เมื่อเวลาหากินจะช่วยกันหาอาหาร โดยรวมตัวกันด้วยการทำให้ผิวน้ำเป็นฟองเพื่อไล่ต้อนอาหาร ซึ่งเป็นฝูงปลาเล็ก ๆ ให้สับสน อีกทั้งยังเป็นนักเดินทางในท้องทะเลและมหาสมุทร ส่วนใหญ่อพยพเป็นระยะทางไกล ๆ ทุกปี จากทะเลที่มีอุณหภูมิอบอุ่นซึ่งเป็นที่ ๆ ผสมพันธุ์และคลอดลูกไปยังทะเลที่เย็นกว่า ซึ่งเป็นที่ ๆ จะหาอาหาร โดยวาฬสีเทานับเป็นวาฬที่อพยพเป็นระยะทางไกลที่สุด จากประเทศเม็กซิโกถึงอาร์กติกแถบขั้วโลกเหนือ รวมระยะทางไปกลับประมาณ 20,000 กิโลเมตร (12, 500 ไมล์)
วาฬบาลีน ในปัจจุบันสามารถแบ่งออกได้เป็นทั้งหมด 4 วงศ์ 15 ชนิด แต่ก็มีหลายชนิดและหลายสกุลที่สูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ (ที่สูญพันธุ์แล้วจะใส่เครื่องหมาย † ไว้ข้างหน้า)
แต่จากการศึกษาจากซากดึกดำบรรพ์ พบว่าบรรพบุรุษของวาฬบาลีนเป็นวาฬมีฟันที่มีชื่อว่า Janjucetus มีอายุอยู่ในราว 25 ล้านปีก่อน และเชื่อว่าอาจจะเป็นสัตว์ดุร้ายและทรงพลังมากในการล่าเหยื่อและกินอาหารด้วย เนื่องจากลักษณะของฟันมีความแหลมคม ไม่เหมือนกับของแมวน้ำรวมถึงไม่เหมือนกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจำพวกอื่นในยุคสมัยเดียวกัน แต่มีลักษณะคล้ายกับฟันของสิงโตในยุคปัจจุบันมากกว่า
การจำแนก
- †วงศ์ Aetiocetidae
- † Aetiocetus
- † Ashorocetus
- † Chonecetus
- † Morawanocetus
- † Willungacetus
- †วงศ์ Aglaocetidae
- † Aglaocetus
- † Isanacetus
- † Pinocetus
- วงศ์ Balaenidae
- Balaena
- †Balaenella
- †Balaenotus
- †Balaenula
- Eubalaena
- Eucetites
- †Morenocetus
- วงศ์ Balaenopteridae
- †Archaebalaenoptera
- Balaenoptera
- †Cetotheriophanes
- †Diunatans
- †Mauicetus
- Megaptera
- †Notiocetus
- †Parabalaenoptera
- †Plesiobalaenoptera
- †Praemegaptera
- †Protororqualus
- †วงศ์ Cetotheriidae
- †Cephalotropis
- †Cetotherium
- †Herpetocetus
- †Hibacetus
- †Joumocetus
- †Metopocetus
- †Mixocetus
- †Nannocetus
- †Palaeobalaena
- †Piscobalaena
- †Plesiocetopsis
- †Titanocetus
- †วงศ์ Cetotheriopsidae
- †Cetotheriopsis
- †Micromysticetus
- †วงศ์ Diorocetidae
- †Amphicetus
- †Diorocetus
- †Plesiocetus
- †Thinocetus
- †Uranocetus
- †วงศ์ Eomysticetidae
- †Eomysticetus
- วงศ์ Eschrichtiidae
- †Archaeschrichtius
- †Eschrichtioides
- Eschrichtius
- †Gricetoides
- †Megapteropsis
- †วงศ์ Llanocetidae
- †Llanocetus
- †วงศ์ Mammalodontidae
- †Janjucetus
- †Mammalodon
- วงศ์ Neobalaenidae
- Caperea
- †วงศ์ Pelocetidae
- †Cophocetus
- †Halicetus
- †Parietobalaena
- †Pelocetus
- †Eobalaenoptera
- วงศ์ ไม่ถูกจัดอันดับ
- †Amphitera
- †Burtinopsis
- †Idiocetus
- †Imerocetus
- †Isocetus
- †Mesocetus
- †Mioceta
- †Otradnocetus
- †Peripolocetus
- †Piscocetus
- †Siphonocetus
- †Tiphyocetus
- †Tretulias
- †Ulias
อ้างอิง
- ↑ "Mysticeti". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
- "วาฬและโลมา หน้า 1". plawan.
- "วาฬและโลมา หน้า 5". plawan.
- "วาฬและโลมา หน้า 6". plawan.
- หน้า 7, ค้นพบซากวาฬยุคโบราณ ที่เชื่อว่าอาจเป็นนักล่าที่ดุร้าย. "โลกโศภิณ". ไทยรัฐปีที่ 68 ฉบับที่ 21778: วันพุธที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2560 แรม 1 ค่ำ เดือน 10 ปีระกา
- Deméré, T.A.; Berta, A.; McGowen, M.R. (2005). "The taxonomic and evolutionary history of fossil and modern balaenopteroid mysticetes". Journal of Mammalian Evolution. 12 (1/2): 99–143. doi:10.1007/s10914-005-6944-3.
แหล่งข้อมูลอื่น
| วิกิสปีชีส์มีข้อมูลภาษาอังกฤษเกี่ยวกับ Mysticeti |