พระราชประวัติ ก่อนครองราชย์
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ มีพระนามเดิมว่าเจ้าฟ้าพร เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ) มีพระเชษฐาคือเจ้าฟ้าเพชร พระองค์ได้รับการสถาปนาเป็นพระบัณฑูรน้อยในรัชสมัยสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 และเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชสมัยสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 (พระเจ้าท้ายสระ)
ปราบดาภิเษก
ภายหลังการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 ได้เกิดการสู้รบกันระหว่างพระองค์กับพระราชโอรสของพระเจ้าท้ายสระคือเจ้าฟ้าอภัยและเจ้าฟ้าปรเมศร์ อันเนื่องมาจากพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศในขณะนั้นทรงดำรงพระอิสริยยศที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล มีสิทธิที่จะขึ้นครองราชสมบัติสืบต่อพระเชษฐาอย่างถูกต้อง แต่เมื่อพระเจ้าท้ายสระใกล้สวรรคตกลับตัดสินพระทัยยกราชสมบัติให้แก่เจ้าฟ้านเรนทร พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ แต่เจ้าฟ้านเรนทรไม่รับสืบราชสมบัติเพราะเห็นว่ามีกรมพระราชวังบวรฯ ซึ่งสมควรได้สืบราชสมบัติมากกว่า พระเจ้าท้ายสระจึงยกราชสมบัติให้แก่เจ้าฟ้าอภัย (พระราชโอรสองค์รอง) เป็นเหตุให้เกิดการต่อสู้แย่งชิงราชบัลลังก์จนกลายเป็นสงครามกลางเมือง กินระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 1 ปี
คำให้การชาวกรุงเก่า ระบุว่าภายหลังเหตุการณ์สงบแล้ว กรมพระราชวังบวรสถานมงคลจึงได้ขึ้นครองราชย์เฉลิมพระนามว่าพระมหาธรรมราชา (แต่ในบัญชีพระนามเจ้านายว่าพระเจ้าบรมราชา) และสำเร็จโทษเจ้าฟ้าอภัย และ เจ้าฟ้าปรเมศร์
พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศได้ทรงทำนุบำรุงบ้านเมืองและพระศาสนาจนกล่าวได้ว่ากรุงศรีอยุธยาในสมัยพระองค์นั้นเป็นยุคที่บ้านเมืองดี มีขุนนางคนสำคัญที่เติบโตในเวลาต่อมา ในรัชกาลของพระองค์หลายคน เช่น สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นต้น ในทางด้านวรรณคดี ก็มีกวีคนสำคัญ เช่น เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ กรมขุนเสนาพิทักษ์ (หรือเจ้าฟ้ากุ้ง) ซึ่งเป็นพระราชโอรส เป็นต้น
ในปี พ.ศ. 2296 พระเจ้ากีรติสิริราชสิงห์ กษัตริย์ลังกา ได้ส่งราชทูตมาขอพระมหาเถระ และคณะสงฆ์ไปช่วยฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในลังกา ซึ่งเสื่อมโทรมลงไป สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ จึงโปรดให้ส่งคณะสมณทูตประกอบด้วยพระราชาคณะสองรูปคือพระอุบาฬีและพระอริยมุนี พร้อมคณะสงฆ์อีก 12 รูป ไปลังกา เพื่อประกอบพิธีบรรพชา อุปสมบท ให้กับชาวลังกา คณะสงฆ์คณะนี้ได้ไปตั้งสยามนิกายขึ้นในลังกา
พระอัครมเหสีและพระราชโอรสธิดา คำให้การชาวกรุงเก่า ระบุว่าสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศมีพระอัครมเหสี 3 พระองค์ พระนามพระราชโอรสธิดาที่ประสูติจากพระอัครมเหสีทั้งสามดังนี้
- กรมหลวงอภัยนุชิต
- มีพระราชโอรสธิดาดังนี้
- เจ้าฟ้าหญิงบรม (ต่อมาได้รับการสถาปนาเป็น กรมขุนเสนีนุรักษ์)
- เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์
- เจ้าฟ้าหญิงสุริยวงศ์
- เจ้าฟ้าหญิงสุริยา
- เจ้าฟ้าหญิงธิดา
- เจ้าฟ้าหญิงรัศมี
- เจ้าฟ้าหญิงอินทสุดาวดี
- กรมหลวงพิพิธมนตรี
- มีพระราชโอรส 2 พระองค์ และพระราชธิดา 6 พระองค์ ตามลำดับ ดังนี้
- เจ้าฟ้าหญิงสิริประชา (หรือเจ้าฟ้าประชาวดี)
- เจ้าฟ้าหญิงสิริประภา (หรือเจ้าฟ้าประภาวดี)
- เจ้าฟ้าหญิงอินทวดี (หรือเจ้าฟ้าพินทวดี)
- เจ้าฟ้าหญิงกษัตรีย์
- เจ้าฟ้าชายเอกทัศน์ กรมขุนอนุรักษ์มนตรี (คือสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์)
- เจ้าฟ้าหญิงบัวจัน (หรือเจ้าฟ้าจันทรวดี)
- เจ้าฟ้าหญิงนวน (หรือเจ้าฟ้านุ่ม) (ต่อมาได้รับการสถาปนาเป็น กรมขุนยิสารเสนี และได้เป็นพระอัครชายาในกรมขุนเสนาพิทักษ์)
- เจ้าฟ้าชายอุทุมพรราชกุมาร กรมขุนพรพินิต (สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร)
- อินทสุชาเทวี
- มีพระราชโอรสธิดาดังนี้
- เจ้าฟ้าหญิงกุณฑล
- เจ้าฟ้าชายอาภรณ์
- เจ้าฟ้าหญิงมงกุฎ
- เจ้าฟ้าชายสังคีต
| นอกจากนั้น สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศยังมีพระราชโอรสธิดาที่ประสูติแต่พระสนมอีกรวมทั้งสิ้น 108 พระองค์ เช่น - เจ้าจอมมารดาศรี
- พระองค์เจ้าหญิงผอบ
- พระองค์เจ้าหญิงแมงเม่า (กรมขุนวิมลพัตร)
- พระองค์เจ้าชายสถิต
- พระองค์เจ้าชายพงศ์
- พระองค์เจ้าชายแตง
- เจ้าจอมมารดาพี
- พระองค์เจ้าชายอิน
- พระสนมไม่ทราบนาม
- พระองค์เจ้าแขกหรือแขกเต้า (กรมหมื่นเทพพิพิธ)
- พระองค์เจ้าหญิงผ่องพี
- พระองค์เจ้าปาน (กรมหมื่นเสพภักดี)
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้ารถ (กรมหมื่นสุนทรเทพ)
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าชายพร
- พระองค์เจ้าตรุบ
- พระองค์เจ้าตโร
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงลำภู
- พระองค์เจ้าชายนฤมล
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงกลัม
- พระองค์เจ้าชายกูล
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้ามังคุด (กรมหมื่นจิตรสุนทร)
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงศรีขวัญ
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงพันอัน
- พระองค์เจ้าชายสุชา
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงกล
- พระองค์เจ้าหญิงสุด
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงริน
- พระองค์เจ้าหญิงเย็น
- พระสนมไม่ปรากฏนาม
- พระองค์เจ้าหญิงฟักทอง
|
ส่วน บัญชีรายพระนามพระราชวงศ์และข้าราชการสยามที่พม่าว่าจับไปได้จากกรุงศรีอยุธยา เมื่อกรุงเสียในปี พ.ศ. 2310 ระบุรายพระนามเจ้านายว่ามีพระราชโอรส-ธิดา 24 พระองค์ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศถูกจับไปยังพม่า ได้แก่
- พระราชโอรส
- สมเด็จพระอนุชาธิราชสุระปทุมะราชา
- พระองค์เจ้าชัชวาลย์อมรโชติ
- พระองค์เจ้าตะไล
- พระองค์เจ้าสังข์
- พระองค์เจ้าละม่อม
- พระองค์เจ้ากร
- พระองค์เจ้าจริต
- พระองค์เจ้าภูนรา
- พระองค์เจ้าแสง
- พระองค์เจ้าก้อนเมฆ
- พระองค์เจ้าสุรจันทร์
| - พระราชธิดา
- เจ้าฟ้าประมาศน์
- เจ้าฟ้าสุรุบล
- เจ้าฟ้าอินทรสุดาวดี
- เจ้าฟ้ามณีคพ
- พระองค์เจ้าเกษร
- พระองค์เจ้าฉอุ่ม
- พระองค์เจ้าฉโอด
- พระองค์เจ้าลำภู
- พระองค์เจ้าเผือก
- พระองค์เจ้าเจิมตระกูล
- พระองค์เจ้าสะอาด
- พระองค์เจ้าชมเชย
- พระองค์เจ้าอินทร์
|
พงศาวลี พระราชตระกูลในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
อ้างอิง - เชิงอรรถ
- เล็ก พงษ์สมัครไทย. เฉลิมพระยศ เจ้านายฝ่ายในในรัชกาลที่ ๑-๙. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2552. หน้า 16
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 550
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 623
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 551
- "กวีเอกสมัยอยุธยา: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร" (PDF). วารสารราชบัณฑิตยสถาน. ปีที่ 32 เล่ม 2: 414. เม.ย.-มิ.ย. พ.ศ. 2550. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2561.
- ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง, หน้า 174-176
- พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ (บรรณาธิการ). เล่าเรื่อง...เฉกอะหมัด ต้นสกุลบุนนาค. กรุงเทพฯ : บันทึกสยาม, 2553, หน้า 95
- นราธิปประพันธ์พงศ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. พระราชพงศาวดารพม่า. พิมพ์ครั้งที่ 2. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2550, หน้า 1135
- บรรณานุกรม
ดูเพิ่ม สมเด, จพระเจ, าอย, วบรมโกศ, หร, พระมหาธรรมราชา, เป, นพระมหากษ, ตร, ไทยร, ชกาลท, แห, งอาณาจ, กรอย, ธยา, และเป, นพระองค, ในราชวงศ, านพล, หลวงพระเจ, ากร, งศร, อย, ธยาครองราชย, 2275, เมษายน, 2301, อนหน, าสมเด, จพระเจ, าท, ายสระถ, ดไปสมเด, จพระเจ, าอ, มพรมเหส, กรมห. smedcphraecaxyuhwbrmoks hrux phramhathrrmracha epnphramhakstriyithyrchkalthi 31 aehngxanackrxyuthya aelaepnphraxngkhthi 4 inrachwngsbanphluhlwngsmedcphraecaxyuhwbrmoksphraecakrungsrixyuthyakhrxngrachyph s 2275 26 emsayn 2301 26 pi kxnhnasmedcphraecathaysrathdipsmedcphraecaxuthumphrmehsikrmhlwngxphynuchitkrmhlwngphiphithmntri 1 rachwngsrachwngsbanphluhlwngphrarachbidasmedcphrasrrephchythi 8phrarachsmphphph s 2223swrrkht26 emsayn ph s 2301 77 phrrsa thwayphraephling7 emsayn ph s 2302 enuxha 1 phrarachprawti 1 1 kxnkhrxngrachy 1 2 prabdaphiesk 2 phramhakstriy 3 phraxkhrmehsiaelaphrarachoxrsthida 4 phngsawli 5 xangxing 6 duephimphrarachprawti aekikhkxnkhrxngrachy aekikh smedcphraecaxyuhwbrmoks miphranamedimwaecafaphr epnphrarachoxrsinsmedcphrasrrephchythi 8 phraecaesux miphraechsthakhuxecafaephchr phraxngkhidrbkarsthapnaepnphrabnthurnxyinrchsmysmedcphrasrrephchythi 8 aelaepnkrmphrarachwngbwrsthanmngkhlinrchsmysmedcphrasrrephchythi 9 phraecathaysra prabdaphiesk aekikh phayhlngkaresdcswrrkhtkhxngsmedcphrasrrephchythi 9 idekidkarsurbknrahwangphraxngkhkbphrarachoxrskhxngphraecathaysrakhuxecafaxphyaelaecafapremsr xnenuxngmacakphraecaxyuhwbrmoksinkhnannthrngdarngphraxisriyysthikrmphrarachwngbwrsthanmngkhl misiththithicakhunkhrxngrachsmbtisubtxphraechsthaxyangthuktxng aetemuxphraecathaysraiklswrrkhtklbtdsinphrathyykrachsmbtiihaekecafanernthr phrarachoxrsphraxngkhihy aetecafanernthrimrbsubrachsmbtiephraaehnwamikrmphrarachwngbwr sungsmkhwridsubrachsmbtimakkwa phraecathaysracungykrachsmbtiihaekecafaxphy phrarachoxrsxngkhrxng epnehtuihekidkartxsuaeyngchingrachbllngkcnklayepnsngkhramklangemuxng kinrayaewlaimtakwa 1 pikhaihkarchawkrungeka rabuwaphayhlngehtukarnsngbaelw krmphrarachwngbwrsthanmngkhlcungidkhunkhrxngrachyechlimphranamwaphramhathrrmracha 2 aetinbychiphranamecanaywaphraecabrmracha 3 aelasaercothsecafaxphy aela ecafapremsrphramhakstriy aekikhsmedcphraecaxyuhwbrmoksidthrngthanubarungbanemuxngaelaphrasasnacnklawidwakrungsrixyuthyainsmyphraxngkhnnepnyukhthibanemuxngdi mikhunnangkhnsakhythietibotinewlatxma inrchkalkhxngphraxngkhhlaykhn echn smedcphraecakrungthnburi phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach epntn inthangdanwrrnkhdi kmikwikhnsakhy echn ecafathrrmthiebsichyechsthsuriywngs krmkhunesnaphithks hruxecafakung sungepnphrarachoxrs epntninpi ph s 2296 phraecakirtisirirachsingh kstriylngka idsngrachthutmakhxphramhaethra aelakhnasngkhipchwyfunfuphraphuththsasnainlngka sungesuxmothrmlngip smedcphraecaxyuhwbrmoks cungoprdihsngkhnasmnthutprakxbdwyphrarachakhnasxngrupkhuxphraxubaliaelaphraxriymuni phrxmkhnasngkhxik 12 rup iplngka ephuxprakxbphithibrrphcha xupsmbth ihkbchawlngka khnasngkhkhnaniidiptngsyamnikaykhuninlngkaphraxkhrmehsiaelaphrarachoxrsthida aekikhkhaihkarchawkrungeka rabuwasmedcphraecaxyuhwbrmoksmiphraxkhrmehsi 3 phraxngkh phranamphrarachoxrsthidathiprasuticakphraxkhrmehsithngsamdngni 4 krmhlwngxphynuchit miphrarachoxrsthidadngniecafahyingbrm txmaidrbkarsthapnaepn krmkhunesninurks 5 ecafathrrmthiebsichyechsthsuriywngs ecafahyingsuriywngs ecafahyingsuriya ecafahyingthida ecafahyingrsmi ecafahyingxinthsudawdikrmhlwngphiphithmntri miphrarachoxrs 2 phraxngkh aelaphrarachthida 6 phraxngkh tamladb dngniecafahyingsiripracha hruxecafaprachawdi ecafahyingsiriprapha hruxecafapraphawdi ecafahyingxinthwdi hruxecafaphinthwdi ecafahyingkstriy ecafachayexkthsn krmkhunxnurksmntri khuxsmedcphrathinngsuriyasnxmrinthr ecafahyingbwcn hruxecafacnthrwdi ecafahyingnwn hruxecafanum txmaidrbkarsthapnaepn krmkhunyisaresni aelaidepnphraxkhrchayainkrmkhunesnaphithks ecafachayxuthumphrrachkumar krmkhunphrphinit smedcphraecaxuthumphr xinthsuchaethwi miphrarachoxrsthidadngniecafahyingkunthl ecafachayxaphrn ecafahyingmngkud ecafachaysngkhit nxkcaknn smedcphraecaxyuhwbrmoksyngmiphrarachoxrsthidathiprasutiaetphrasnmxikrwmthngsin 108 phraxngkh echn 6 ecacxmmardasriphraxngkhecahyingphxb phraxngkhecahyingaemngema krmkhunwimlphtr phraxngkhecachaysthit phraxngkhecachayphngs phraxngkhecachayaetngecacxmmardaphiphraxngkhecachayxinphrasnmimthrabnamphraxngkhecaaekhkhruxaekhketa 7 krmhmunethphphiphith phraxngkhecahyingphxngphi phraxngkhecapan krmhmunesphphkdi phrasnmimpraktnamphraxngkhecarth krmhmunsunthrethph phrasnmimpraktnamphraxngkhecachayphr phraxngkhecatrub phraxngkhecatorphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyinglaphu phraxngkhecachaynvmlphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingklm phraxngkhecachaykulphrasnmimpraktnamphraxngkhecamngkhud krmhmuncitrsunthr phrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingsrikhwyphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingphnxn phraxngkhecachaysuchaphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingkl phraxngkhecahyingsudphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingrin phraxngkhecahyingeynphrasnmimpraktnamphraxngkhecahyingfkthxng swn bychirayphranamphrarachwngsaelakharachkarsyamthiphmawacbipidcakkrungsrixyuthya emuxkrungesiyinpi ph s 2310 raburayphranamecanaywamiphrarachoxrs thida 24 phraxngkhinsmedcphraecaxyuhwbrmoksthukcbipyngphma idaek 8 phrarachoxrssmedcphraxnuchathirachsurapthumaracha phraxngkhecachchwalyxmrochti phraxngkhecatail phraxngkhecasngkh phraxngkhecalamxm phraxngkhecakr phraxngkhecacrit phraxngkhecaphunra phraxngkhecaaesng phraxngkhecakxnemkh phraxngkhecasurcnthr phrarachthidaecafapramasn ecafasurubl ecafaxinthrsudawdi ecafamnikhph phraxngkhecaeksr phraxngkhecachxum phraxngkhecachoxd phraxngkhecalaphu phraxngkhecaephuxk phraxngkhecaecimtrakul phraxngkhecasaxad phraxngkhecachmechy phraxngkhecaxinthrphngsawli aekikhphrarachtrakulinsmedcphraecaxyuhwbrmoks smedcphraephthracha phranmeprm smedcphrasrrephchythi 8 phraecaesux phraaesnemuxng phraecaechiyngihm nangkusawdi imthrab smedcphraecaxyuhwbrmoks imthrab xangxing aekikhechingxrrth elk phngssmkhrithy echlimphrays ecanayfayininrchkalthi 1 9 krungethph thanbukhs 2552 hna 16 phrarachphngsawdarkrungsrixyuthya chbbphncnthnumas ecim aelaexksarxun hna 550 phrarachphngsawdarkrungsrixyuthya chbbphncnthnumas ecim aelaexksarxun hna 623 phrarachphngsawdarkrungsrixyuthya chbbphncnthnumas ecim aelaexksarxun hna 551 kwiexksmyxyuthya ecafathrrmthiebsr PDF warsarrachbnthitysthan pithi 32 elm 2 414 em y mi y ph s 2550 subkhnemux 3 mithunayn ph s 2561 Check date values in accessdate date help prachumkhaihkarkrungsrixyuthya rwm 3 eruxng hna 174 176 phladisy siththithykic brrnathikar elaeruxng echkxahmd tnskulbunnakh krungethph bnthuksyam 2553 hna 95 nrathippraphnthphngs phraecabrmwngsethx krmphra phrarachphngsawdarphma phimphkhrngthi 2 nnthburi sripyya 2550 hna 1135 brrnanukrmmulnithismedcphraethphrtnrachsuda namanukrmphramhakstriyithy krungethph mulnithismedcphraethphrtnrachsuda 2554 264 hna ISBN 978 616 7308 25 8 lingkesiy phrarachphngsawdarkrungsrixyuthya chbbphncnthnumas ecim nnthburi sripyya 2553 800 hna ISBN 978 616 7146 08 9 prachumkhaihkarkrungsrixyuthya rwm 3 eruxng krungethph aesngdaw 2553 536 hna ISBN 978 616 508 073 6duephim aekikhrayphranamphramhakstriyithykxnhna smedcphraecaxyuhwbrmoks thdipecafaephchr krmphrarachwngbwrsthanmngkhlaehngxanackrxyuthya rachwngsbanphluhlwng ecafathrrmthiebsichyechsthsuriywngssmedcphrasrrephchythi 9 rachwngsbanphluhlwng ph s 2251 2275 phraecakrungsrixyuthya rachwngsbanphluhlwng ph s 2275 2301 smedcphraecaxuthumphr rachwngsbanphluhlwng ph s 2301 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title smedcphraecaxyuhwbrmoks amp oldid 9600436, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม