สวนลุมพินี
สวนลุมพินี หรือที่นิยมเรียกสั้น ๆ ว่า สวนลุม เป็นสวนสาธารณะระดับย่าน และถือเป็นสวนสาธารณะแห่งแรกของประเทศไทย เปิดให้บริการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2468 ตั้งอยู่บนถนนพระรามที่ 4 ล้อมรอบด้วยถนนวิทยุ ถนนราชดำริ และถนนสารสิน แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร ก่อสร้างในสมัยรัชกาลที่ 7 ในที่ดินเดิมเนื้อที่ 360 ไร่ ณ ทุ่งศาลาแดง ที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานสำหรับสร้าง "สยามรัฐพิพิธภัณฑ์" เพื่อจัดแสดงสินค้าไทยเป็นครั้งแรก และจัดให้เป็น "สวนสาธารณะ" สำหรับประชาชน พร้อมทั้งพระราชทานนามว่า "สวนลุมพินี" ซึ่งเป็นชื่อสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าในประเทศเนปาล แต่พระองค์เสด็จสวรรคตก่อนจึงไม่แล้วเสร็จ
| สวนลุมพินี | |
|---|---|
| ประเภท | สวนสาธารณะระดับย่าน |
| ที่ตั้ง | แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร |
| พื้นที่ | 360 ไร่ |
| เปิดตัว | พ.ศ. 2468 |
| ผู้ดำเนินการ | กรุงเทพมหานคร |
| สถานะ | 04.30 – 21.00 น. ทุกวัน |
| ระบบขนส่งมวลชน | สายสีลม สถานีศาลาแดง สายเฉลิมรัชมงคล สถานีสีลม, สถานีลุมพินี |
.svg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
โดยในปี พ.ศ. 2568 สวนลุมพินีจะมีอายุครบ 100 ปี กรุงเทพมหานครจึงมีการปรับภูมิทัศน์และปรับปรุงทัศนียภาพต่าง ๆ ภายในสวนให้ทันวาระครบรอบ
ประวัติ
สวนลุมพินีเป็นสวนสาธารณะแห่งแรกของกรุงเทพมหานครและพระราชมรดกที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานไว้แก่ชาวพระนคร โดยมีจุดเริ่มต้นในปี พ.ศ. 2468 ซึ่งทรงครองราชสมบัติครบ 15 ปี ประกอบกับเศรษฐกิจตกต่ำหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 จึงทรงมีพระราชดำริจะจัดงานแสดงพิพิธภัณฑ์สรรพสินค้าและทรัพยากรธรรมชาติ ดังเช่นประเทศตะวันตกทำได้ผลมาแล้ว โดยกำหนดจัดในฤดูหนาวปลายปี พ.ศ. 2468 เรียกว่า งานสยามรัฐพิพิธภัณฑ์ และมีพระราชดำริว่าเมื่อเลิกการจัดงานแล้ว สถานที่นั่นควรจัดทำเป็นสวนพฤกษชาติ เพื่อให้ประชาชนได้ศึกษาและใช้พักผ่อน ทรงเลือกบริเวณทุ่งศาลาแดงที่ดินส่วนพระองค์ที่เหลือจากแบ่งเป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยไปแล้ว เป็นที่จัดงานและทรงสละพระราชทรัพย์เป็นทุนประเดิมในการเตรียมสถานที่ ครั้งนั้นมีการขุดสระกว้าง สร้างเกาะลอยกลางน้ำ ตัดถนน และสร้างถาวรวัตถุ เช่น หอนาฬิกา ตึกแบบกรีก ทรงพระราชทานชื่อว่า สวนลุมพินี หมายถึง สถานที่ประสูติแห่งพระพุทธเจ้า ณ ตำบลลุมพินีวัน ประเทศเนปาล แต่ด้วยทรงเสด็จสวรรคตก่อนกำหนดเปิดงานจึงต้องล้มเลิกงานไป
เมื่อสิ่งก่อสร้างสำหรับงานถูกรื้อถอนออกไป สวนลุมพินีถูกทิ้งให้เป็นพงรก จนในปี พ.ศ. 2472 โครงการนี้จึงถูกรื้อฟื้นอีกครั้ง นายพลตำรวจตรี พระยาคทาธรสีหราชบาลเมือง (เทียบ อัศวรักษ์) อดีตจเรตำรวจ ข้าราชบริพารใกล้ชิดรัชกาลที่ 6 ขอเช่าพื้นที่ 90 ไร่จากกรมโยธาเทศบาล จัดทำเป็นสวนสนุกชื่อ วนาเริงรมย์ คล้ายสวนสนุก และนำค่าเช่ามาปรับปรุงที่ดิน ส่วนที่เหลือเปิดเป็นสวนสาธารณะ นับแต่นั้น สวนลุมพินี จึงเป็นสถานที่ให้ความเพลิดเพลินสนุกสนานแก่ประชาชน มีทั้งการละเล่น แข่งว่าว วิ่งวัว ชิงช้า ม้าหมุน โดยทรงพระราชทานที่ดินให้รัฐบาลดูแล และมีกระแสรับสั่งให้ใช้เพื่อสวนสาธารณะเท่านั้น ต่อมาสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 สวนลุมพินีกลายเป็นที่ตั้งค่ายทหารญี่ปุ่น สวนแห่งนี้จึงลดบทบาทลง
ต่อมา พ.ศ. 2478 หม่อมหลววงกรี เดชาติวงศ์ นายช่างชั้น 1 กองช่างนคราธร จึงเข้าปรับปรุงให้เป็นสวนสาธารณะ ติดต่อนายโอวบุ้นโฮ้ว เศรษฐีจากสิงคโปร์ให้ช่วยสร้างสนามกีฬาสำหรับเด็กขึ้น และจัดตั้งสวนเพาะชำขยายพันธุ์ไม้สำหรับตกแต่งกรุงเทพมหานคร เป็นที่จัดงานระดับชาติเช่นงานฉลองรัฐธรรมนูญ ประกวดนางสาวไทย มีการวางรางรถไฟเล็ก รวมทั้งเป็นที่จัดงานลอยกระทง งานวันเด็ก และจัดรายการโชว์จากต่างประเทศต่าง ๆ
สวนลุมพินีเคยมีภัตตาคารที่โด่งดังชื่อ Peninsula หรือชื่อภาษาไทย คือ กินรีนาวา เป็นภัตตาคารอาหารจีนขนาดใหญ่ สร้างเป็นรูปเรืออยู่กลางน้ำใกล้เกาะลอย
ภายในสวน
พระบรมรูปรัชกาลที่ 6 สร้างในปี 2485 เพื่อระลึกถึงมหากรุณาธิคุณขององค์ผู้ให้กำเนิดสวนลุมพินี
ลานตะวันยิ้ม ลานเพื่อกิจกรรมนันทนาการที่ออกแบบเพื่อคนพิการโดยเฉพาะ เช่น มีทางลาดแทนขั้นบันได สนามเด็กเล่นชนิดพิเศษ ที่จอดรถคนพิการ และสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อคนด้อยโอกาสครบครัน
สโมสรพลเมืองอาวุโสแห่งเมืองกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ ณ อาคารลุมพินีสถาน เป็นที่พบปะสังสรรค์ พักผ่อนออกกำลังกายและฝึกอาชีพของผู้สูงอายุ เปิดบริการเวลา 08.00 – 18.00 น. ทุกวัน และในอาคารยังมีเวทีลีลาศหมุนได้ใช้เป็นที่จัดกิจกรรมลีลาศและฝึกสอนในวันเสาร์ – อาทิตย์
ศูนย์สร้างโอกาสเด็กสวนลุมพินี ให้บริการแนะนำ ปรึกษา ช่วยเหลือ สอนหนังสือแก่เด็กเร่ร่อน เปิดบริการ 10.00 – 19.00 น. ทุกวัน
ห้องสมุดประชาชนสวนลุมพินี เสนอบริการในรูปแหล่งค้นคว้าความรู้จากหนังสือและวิดีทัศน์ เปิดบริการเวลา 08.00 – 20.00 น. วันอังคาร – อาทิตย์ มีบริการสมัครสมาชิกและสามารถยืมคืนหนังสือได้ สื่อสิ่งพิมพ์ที่มีให้อ่านมีทั้งหนังสือ หนังสือเรียน หนังสืออ้างอิง หนังสือเด็ก(ในห้องสมุดเยาวชนตั้งอยู่ในอาคารด้านหลังที่ติดกัน) หนังสือพิมพ์และนิตยสาร
ศูนย์เยาวชนลุมพินี นำเสนอกิจกรรมกีฬา และฝึกสอนแก่เด็กและเยาวชน จัดสถานที่และอุปกรณ์กีฬาไว้ให้บริการสมาชิก เช่น ฟุตบอล ว่ายน้ำ บาสเก็ตบอล ฝึกสอนลีลาศ เปิดบริการ วันจันทร์ – ศุกร์ เวลา 10.00 – 20.00 น. และวันเสาร์ – อาทิตย์ เวลา 10.00 – 18.00 น.
ศูนย์อาหารศรีไทยเดิม จำหน่ายอาหาร เครื่องดื่ม เปิดบริการ เวลา 04.30 – 10.00 น. ทุกวัน
จักรยานน้ำและเรือพาย เป็นจุดบริการของเอกชน อยู่รอบเกาะลอย อัตราค่าบริการ 40 บาท/30 นาที
ธรรมะในสวนกิจกรรมทางพุทธศาสนา เพื่อเป็นประโยชน์ต่อสังคม โดยมีการทำบุญตักบาตร และแสดงธรรมะโดยพระสงฆ์ ทุกวันอาทิตย์สุดท้ายของเดือน เวลา 06.00 – 08.00 น.
ดนตรีในสวน มีการจัดแสดงดนตรีไทยและสากล เช่น การบรรเลงเพลงจากวง Bangkok Symphony Orchestra (BSO)
สถานที่ตั้ง
สวนลุมพินีถูกล้อมรอบด้วยถนนทั้ง 4 ด้าน ดังนี้
- ด้านทิศเหนือ ติดถนนสารสิน
- ด้านทิศใต้ ติดถนนพระรามที่ 4
- ด้านทิศตะวันออก ติดถนนวิทยุ
- ด้านทิศตะวันตก ติดถนนราชดำริ
การเดินทาง
รถไฟฟ้า
รถประจำทาง
- ถนนพระราม 4 สาย 4 14 47 67 74 76 106 109 115 ปอ.7
- ถนนวิทยุ สาย 13 17 62 76 106
- ถนนสารสิน สาย 13 76 106
- ถนนราชดำริ สาย 14 15 74 77 119 ปอ.4 ปอ.5
สถานที่ใกล้เคียง
ในบริเวณใกล้เคียงสวนลุมพินี ยังเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญหลายแห่ง เช่น
- โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
- อับดุลราฮิม เพลส
- ดุสิต เซ็นทรัล พาร์ค หรือ โรงแรมดุสิตธานีเดิม (กำหนดเปิดบางส่วนประมาณปี พ.ศ. 2565)
- วัน แบงค็อก (กำหนดเปิดบางส่วนประมาณปี พ.ศ. 2566)
อ้างอิง
- โรม บุนนาค. ""ทุ่งศาลาแดง" สถานหย่อนใจเก่าแก่ของคนกรุงเทพฯ กลิ่นปลาหมึกย่างเคล้าน้ำหอม ประทับใจ!!!". ผู้จัดการออนไลน์.
- สวนลุมพินี
- กทม.เตรียมปรับปรุงสวนลุมพินีครั้งใหญ่ครบรอบ 100 ปี จากบ้านเมือง
- สวนลุมพินี 2018-06-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากสำนักสวนสาธารณะ กรุงเทพมหานคร
แหล่งข้อมูลอื่น
- รายละเอียดและภาพของสวนลุมพินี 2006-05-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ภาพพาโนรามา 360 องศา สวนลุมพินี
- ภาพพาโนรามา 360 องศา สวนลุมพินี บริเวณเกาะกลางน้ำ
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: สวนลุมพินี |
- ภาพถ่ายทางอากาศของ สวนลุมพินี
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°43′50″N 100°32′30″E / 13.73056°N 100.54167°E