หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์

นายพลโท หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์ ประสูติเมื่อวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2430 ทรงเป็นโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์กับหม่อมราชวงศ์ละม้าย (สุริยกุล) เกษมสันต์ ทรงสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยทหารบก และเสด็จศึกษาต่อวิชาทหารที่ประเทศเยอรมันจนถึง พ.ศ. 2452 เสด็จกลับมารับราชการทหารที่ประเทศไทย ทรงดำรงตำแหน่งแม่ทัพน้อยกองทัพที่ 1 ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกกรุงเทพฯ ผู้ช่วยจเรการช่างทหารบก เสกสมรสกับหม่อมหลวงเชื้อ ดารากร มีบุตร 7 คน สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2463 ด้วยโรคไข้หวัดใหญ่ สิริพระชันษาได้ 34 ปี ในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงสรงศพ พระโกศราชวงศ์ ชั้นแว่นฟ้ารอง 2 ชั้น ตั้งฉัตรเครื่อง 4 คัน กับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานไตร 10 ไตร ผ้าขาวพับ 20 สดับปกรณ์ และให้มีพระสงฆ์สวดพระอภิธรรม รับพระราชทานฉันเช้า 4 รูป เพล 4 รูป กับเครื่องประโคมประจำศพ กลองชนะ 10 จ่าปี่ 1 จ่ากลอง 1 แตรงอน 2 แตรฝรั่ง 2 สังข์ 1 มีกำหนด 3 วัน

หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์
พระนาม	หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์
พระนามเต็ม	หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์
ฐานันดร	หม่อมเจ้า
ราชวงศ์	ราชวงศ์จักรี
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	14 เมษายน พ.ศ. 2430
สิ้นชีพิตักษัย	8 มิถุนายน พ.ศ. 2463
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์ละม้าย เกษมสันต์

พลโทหม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์
รับใช้	กองทัพบก
ชั้นยศ	พลโท

พระเกียรติคุณ

นายพลโทหม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์ ได้รับราชการในตำแหน่งผู้บัญชาการกองพลทหารบกที่ 2 และดำรงตำแหน่งแม่ทัพกองทัพน้อยที่ 1 เป็นผู้มีความรู้หลักแหลม สามารถอำนวยการฝึกหัดสั่งสอนพลทหาร และฝึกฝนนายทหาร ให้มีความสามารถรุ่งเรืองในแบบแผนวิชาทหาร นับว่าเป็นหลักสำคัญอยู่ในราชการทหารบกผู้หนึ่ง อนึ่งในการประกาศสงครามกับประเทศเยอรมนีและออสเตรีย ฮังการี ได้เป็นผู้อำนวยการในเรื่องทหารบก ช่วยเจ้าหน้าที่พระนครบาลรักษาความสงบเรียบร้อยในพระนคร ทั้งเป็นผู้รับผิดชอบในการควบคุมคนในชาติศัตรูตลอดตั้งแต่เวลาเริ่มต้นจนถึงเวลาเนรเทศออกนอกพระราชอาณาจักร ได้ทำการซึ่งมีความจุกจิกและหนักอกอย่างเอกอุ แต่การก็บรรลุผลเป็นผลดีด้วยความวิริยะอุตสาหะอย่างแก่กล้า

อีกประการหนึ่ง ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นที่ปรึกษาสำหรับเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงทำให้นายพลโทหม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.) เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พุทธศักราช 2461

พระยศทางทหาร

• พ.ศ. 2462 - นายพลโท
• พ.ศ. 2459 - นายพลตรี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2461 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.)
• พ.ศ. 2460 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2459 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2455 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2457 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)

อ้างอิง

1. ข่าวสิ้นชีพิตักษัย
2. ราชกิจจานุเบกษา วันที่ 2 ธันวาคม 2461 ประกาศพระราชทานถานันดรเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดีhttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2177_1.PDF
3. พระราชทานยศทหารบกhttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2462/D/158_1.PDF
4. พระราชทานยศทหารบก http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2462/D/158_1.PDF
5. รายพระนามและรายนามผู้ที่ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
6. พระราชทานตราจุลจอมเกล้า http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2460/D/3173.PDF
7. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 29 หน้า 2420 วันที่ 22 มกราคม 2455