fbpx
วิกิพีเดีย

ฮาเกียโซเฟีย

สิงหาคม 18, 2022

ฮาเกียโซเฟีย (อังกฤษ: Hagia Sophia; กรีกคอยนี: Ἁγία Σοφία, อักษรโรมัน: Hagía Sophía) หรือ อายาโซฟยา (ตุรกี: Ayasofya) แปลว่า "พระปรีชาญาณศักดิ์สิทธิ์" (Holy Wisdom; ละติน: Sancta Sofia) ชื่ออย่างเป็นทางการว่า มัสยิดใหญ่อายาโซฟยาอันศักดิ์สิทธิ์ (ตุรกี: Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi) และในอดีตมีชื่อว่า คริสตจักรฮาเกียโซเฟีย (ตุรกี: Ayasofya Kilisesi; กรีก: Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας, อักษรโรมัน: Naós tis Ayías tou Theoú Sofías; ละติน: Ecclesia Sanctae Sophiae) เป็นศาสนสถานจากปลายสมัยโบราณ ตั้งอยู่ในอิสตันบูล ผู้ออกแบบ คือ อีซีดอร์แห่งไมลิทัส และแอนทิเมียสแห่งทรัลเลส ชาวกรีกทั้งคู่ โดยสร้างใน ค.ศ. 537 เพื่อเป็นอาสนวิหารประจำเขตอัครบิดรคอนสแตนติโนเปิล นับเป็นโบสถ์คริสต์ที่ใหญ่ที่สุดของจักรวรรดิโรมันตะวันออกและศาสนจักรอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ ยกเว้นในสมัยจักรวรรดิละตินช่วง ค.ศ. 1204–1261 ซึ่งศาสนถานนี้กลายเป็นอาสนวิหารคริสตจักรละตินประจำนครแทน ต่อมาใน ค.ศ. 1453 หลังจากที่เสียคอนสแตนติโนเปิลให้แก่จักรวรรดิออตโตมัน ศาสนสถานนี้ก็ได้รับการแปรเปลี่ยนเป็นมัสยิด ใน ค.ศ. 1935 สาธารณรัฐเติร์กซึ่งเป็นกลางทางศาสนาได้จัดศาสนสถานนี้เป็นพิพิธภัณฑ์แทน (ตุรกี: Ayasofya Müzesi) กระทั่งใน ค.ศ. 2020 จึงมีการเปิดศาสนสถานนี้เป็นมัสยิดอีกครั้ง

ฮาเกียโซเฟีย
Ayasofya (ตุรกี)
Ἁγία Σοφία (กรีก)
Sancta Sophia (ละติน)
มัสยิดฮาเกียโซเฟียในอิสตันบูล ฮาเกียโซเฟียถูกสร้างขึ้นใน ค.ศ. 537 ในรัชสมัยของจักรพรรดิยุสตินิอานุส หอคอยสุเหร่าถูกเพิ่มเข้ามา ในขณะที่ฮาเกียโซเฟียถูกแปรเปลี่ยนเป็นมัสยิด ในคริสต์ศตวรรษที่ 15–16 ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิออตโตมัน
พิกัดภูมิศาสตร์41°0′30.48″N 28°58′48.93″E / 41.0084667°N 28.9802583°E / 41.0084667; 28.9802583พิกัดภูมิศาสตร์: 41°0′30.48″N 28°58′48.93″E / 41.0084667°N 28.9802583°E / 41.0084667; 28.9802583
ส่วนหนึ่งของพื้นที่ประวัติศาสตร์ของอิสตันบูล
เกณฑ์การคัดเลือกมรดกทางวัฒนธรรม: i, ii, iii, iv
อ้างอิง356
จารึก1985 (คณะกรรมการสมัยที่ 9)
ที่ตั้งฟาติฮ์, อิสตันบูล, ตุรกี
ผู้ออกแบบอีซีโดเรแห่งมีลเลตุส
อันตีมอุสแห่งตรัลเลส
ประเภท
วัสดุแอชลาร์, อิฐโรมัน
ความยาว82 เมตร (269 ฟุต)
ความกว้าง73 เมตร (240 ฟุต)
ความสูง55 เมตร (180 ฟุต)
เริ่มก่อสร้าง360; 1662 ปีที่แล้ว (360)
สร้างเสร็จ537; 1485 ปีที่แล้ว (537)
อุทิศแด่พระปรีชาญาณศักดิ์สิทธิ์ หมายถึงพระวจนะ พระบุคคลที่สองในตรีเอกภาพ

ช่วง ค.ศ. 532–537 จักรพรรดิยุสตินิอานุสที่ 1 แห่งจักรวรรดิโรมันตะวันออก ทรงสถาปนาศาสนสถานนี้ขึ้นเป็นอาสนวิหารประจำกรุงคอนสแตนติโนเปิลสำหรับคริสตจักรประจำชาติจักรวรรดิโรมัน ยุคนั้น สถานที่แห่งนี้เป็นอาคารโถงที่ใหญ่ที่สุดในโลก และเป็นหนึ่งในอาคารแรก ๆ ที่ใช้โดมชนิดสามเหลี่ยมโค้งอย่างเต็มรูปแบบ ถือกันว่า เป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมไบแซนไทน์ทีเดียว นอกจากนี้ ยังกล่าวกันว่า เป็นจุด "เปลี่ยนประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม" ด้วย แต่อาคารดั้งเดิมดังกล่าวถูกทำลายไปในระหว่างการจลาจลนิกา ส่วนอาคารที่เห็นในปัจจุบัน ซึ่งเป็นแบบจัสติเนียนนั้น เกิดจากการบูรณะในครั้งที่สาม ศาสนสถานแห่งนี้ใช้เป็นสำนักของอัครบิดรแห่งคอนสแตนติโนเปิล และดำรงสถานะเป็นอาสนวิหารที่ใหญ่ที่สุดในโลกมาเกือบ 1,000 ปี จนกระทั่งถูกแทนที่ด้วยอาสนวิหารเซอวิลซึ่งสร้างแล้วเสร็จใน ค.ศ. 1520 เริ่มแรกฮาเกียโซเฟียใช้สถาปัตยกรรมไบแซนไทน์แบบสมัยหลัง และได้ชื่อว่าเป็นแบบฉบับของโบสถ์ออร์ทอดอกซ์ อันเป็นรูปแบบที่มัสยิดออตโตมันพยายามจำลองมาใช้ในอีก 1,000 ปีให้หลัง นอกจากนี้ ศาสนสถานแห่งนี้ยังได้รับการพรรณาว่า "มีสถานะพิเศษในโลกคริสเตียน" ทั้งเป็นต้นแบบทางสถาปัตยกรรมและวัฒนธรรมแห่งอารยธรรมไบแซนไทน์และอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์

ศาสนสถานแห่งนี้อุทิศถวายแด่ "พระปรีชาญาณศักดิ์สิทธิ์" ซึ่งก็คือ พระวจนะ อันนับเป็นพระบุคคลลำดับที่สองในตรีเอกภาพ มีเทศกาลประจำปีทุก ๆ วันที่ 25 ธันวาคม (คริสต์มาส) เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ที่พระวจนะทรงรับเป็นมนุษย์ คำว่า "โซเฟีย" ในชื่อของสถานที่นั้น มาจากภาษากรีก แปลว่า "ปรีชาญาณ" และบางทีก็ได้รับการขนานนามว่า "เซนต์โซเฟีย" แต่มิได้เกี่ยวข้องกับนักบุญโซเฟียแห่งซอร์ติโนผู้ได้รับยกย่องเป็นมรณสักขี และในฐานะที่เป็นศูนย์กลางของศาสนจักรอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์มาเกือบ 1,000 ปี ศาสนสถานนี้ได้ผ่านเหตุการณ์สำคัญมากมาย ซึ่งรวมถึงการที่นักบวชฮัมเบิร์ตแห่งซิลวากันดิดาประกาศขับอัครบิดรไมคิลที่ 1 คีรูลาเรียสจากศาสนจักรใน ค.ศ. 1054 ตามรับสั่งของสันตะปาปาลีโอที่ 9 อันถือกันว่าเป็นจุดเริ่มต้นของศาสนเภทครั้งใหญ่ ต่อมาใน ค.ศ. 1204 กองทัพครูเสดชุดที่ 4 ปรับเปลี่ยนสถานที่แห่งนี้จากศาสนสถานของอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์เป็นศาสนสถานของละตินแคทอลิกในความปกครองของจักรวรรดิละติน กระทั่งจักรวรรดิไบแซนไทน์หวนคืนสู่อำนาจใน ค.ศ. 1261 จึงได้รับการปรับคืนเป็นสถานที่ของอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ และร่างไร้วิญญาณของเอ็นริโก ดันโดโล ผู้เป็นดอเจแห่งเวนิสและเป็นผู้นำสงครามครูเสดครั้งนั้น ยังฝังไว้ภายในศาสนสถานแห่งนี้

เมื่อกรุงคอนสแตนติโนเปิลตกสู่เงื้อมมือของจักรวรรดิออตโตมันใน ค.ศ. 1453 สุลต่านเมห์เหม็ดผู้พิชิตทรงให้แปรเปลี่ยนศาสนสถานนี้เป็นมัสยิด ส่วนสำนักอัครบิดรก็ย้ายไปอยู่ที่โบสถ์อัครทูตซึ่งได้กลายเป็นอาสนวิหารประจำพระนครแทน และแม้หลายหลายภาคส่วนของคอนสแตนติโนเปิลจะทรุดโทรมลง แต่ศาสนสถานแห่งนี้ได้รับการซ่อมบำรุงอยู่เสมอด้วยกองทุนที่ตั้งขึ้นเพื่อการนั้นโดยเฉพาะ และบรรดาประมุขคนใหม่ ๆ แห่งออตโตมัน ก็มีความประทับใจอย่างยิ่งในคริสต์ศาสนาแห่งนี้ แม้จะเป็นผู้ก่อให้เกิดการแปลงสถานที่นั้นเป็นมัสยิดก็ตาม อย่างไรก็ดี ในการแปลงเปลี่ยนสถานที่นั้น มีการโยกย้ายระฆัง แท่นบูชา ฉากรูปบูชา แท่นเทศนา และหอล้างบาป ทั้งมีการทำลายพระสารีริกธาตุ ส่วนโมเสกที่เป็นภาพพระเยซู พระแม่มารี นักบุญในศาสนาคริสต์ และเทวทูตต่าง ๆ ที่สุดแล้วก็ถูกทำลายหรือป้ายปูนทับ ไม่เท่านั้น ยังมีการเพิ่มเติมลักษณะทางสถาปัตยกรรมอิสลามเข้าไป เช่น แท่นมิมบัร หอมินาเรต และซุ้มมิฮ์รอบ นับตั้งแต่ช่วงเริ่มแรกของการแปลงสถานที่ให้เป็นมัสยิด ไปจนถึงค.ศ. 1616 ที่มีการสร้างมัสยิดสุลต่านอาห์เมดขึ้นอยู่ข้างเคียง สถานที่นี้มีสถานะเป็นมัสยิดกลางประจำอิสตันบูล และสถาปัตยกรรมไบแซนไทน์ก็ยังเป็นแรงบันดาลใจให้แก่อาคารทางศาสนาหลายแห่ง ซึ่งรวมถึงมัสยิดสุลต่านอาห์เมดนั้นเองด้วย

สถานที่แห่งนี้เป็นมัสยิดจนถึง ค.ศ. 1931 แล้วปิดมิให้สาธารณชนเข้าเป็นเวลาสี่ปี ก่อนกลับมาเปิดใหม่ใน ค.ศ. 1935 ในฐานะพิพิธภัณฑ์ ตามคำสั่งของสาธารณรัฐตุรกี กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวของตุรกีเปิดเผยว่า สถานที่แห่งนี้เป็นจุดสนใจของนักท่องเที่ยวซึ่งมีผู้เข้าเยี่ยมชมมากที่สุดใน ค.ศ. 2015 และ 2019

ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2020 สภาแห่งรัฐของตุรกียกเลิกมติของคณะรัฐมนตรีเมื่อ ค.ศ. 1934 ที่ให้จัดแต่งสถานที่นี้เป็นพิพิธภัณฑ์ และประธานาธิบดีเรเจป ไตยิป แอร์โดอัน สั่งให้จัดสถานที่นี้กลับคืนเป็นมัสยิด การกระทำดังกล่าวเป็นที่ประณามของพรรคฝ่ายค้านตุรกี ผู้นำนานาชาติหลายคน ตลอดจนองค์การระหว่างประเทศ เช่น ยูเนสโก สภาโบสถ์โลก และสมาคมศึกษาไบแซนไทน์ระหว่างประเทศ

อ้างอิง

  1. Emerson, William; van Nice, Robert L. (1950). "Hagia Sophia and the First Minaret Erected after the Conquest of Constantinople". American Journal of Archaeology. 54 (1): 28–40. doi:10.2307/500639. ISSN 0002-9114. JSTOR 500639. S2CID 193099976.
  2. Curta, Florin; Holt, Andrew (2016). Great Events in Religion: An Encyclopedia of Pivotal Events in Religious History [3 volumes] (ภาษาอังกฤษ). ABC-CLIO. p. 299. ISBN 978-1-61069-566-4. Hagia Sophia was consecrated on December 27, 537, five years after construction had begun. The church was dedicated to the Wisdom of God, referring to the Logos (the second entity of the Trinity) or, alternatively, Christ as the Logos incarnate.
  3. สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่ : เอเชีย เล่ม 4 อักษร H-J. กรุงเทพฯ : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2561. 640 หน้า. หน้า 15-18. ISBN 9786163890818
  4. "Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ayasofya'yı 'müze' olarak kendisinden alıp 'cami' olarak Diyanet'e bağlayan kararı böyle duyurdu". 10 July 2020.
  5. Kleiner, Fred S.; Christin J. Mamiya (2008). Gardner's Art Through the Ages: Volume I, Chapters 1–18 (12th ed.). Mason, OH: Wadsworth. p. 329. ISBN 978-0-495-46740-3.
  6. Fazio, Michael; Moffett, Marian; Wodehouse, Lawrence (2009). Buildings Across Time (3rd ed.). McGraw-Hill Higher Education. ISBN 978-0-07-305304-2.
  7. Simons, Marlise (22 August 1993). "Center of Ottoman Power". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 4 June 2009.
  8. ↑ Heinle & Schlaich 1996
  9. Cameron 2009.
  10. Meyendorff 1982.
  11. ↑ Janin (1953), p. 471.
  12. Binns, John (2002). An Introduction to the Christian Orthodox Churches. Cambridge University Press. p. 57. ISBN 978-0-521-66738-8.
  13. McKenzie, Steven L.; Graham, Matt Patrick (1998). The Hebrew Bible Today: An Introduction to Critical Issues. Westminster John Knox Press. p. 149. ISBN 978-0-664-25652-4.
  14. Müller-Wiener (1977), p. 112.
  15. March 2013, Owen Jarus-Live Science Contributor 01. "Hagia Sophia: Facts, History & Architecture". livescience.com. สืบค้นเมื่อ 15 July 2020. {{cite web}}: |first= มีชื่อเรียกทั่วไป (help)
  16. "Hagia Sophia 5 มกราคม 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน." ArchNet.
  17. Müller-Wiener (1977), p. 91.
  18. Magdalino, Paul, et al. "Istanbul: Buildings, Hagia Sophia" in Grove Art Online. Oxford Art Online. accessed 28 February 2010.
  19. "Hagia Sophia still Istanbul's top tourist attraction". hurriyet.
  20. "Hagia Sophia: Turkey turns iconic Istanbul museum into mosque". BBC News. 10 July 2020. สืบค้นเมื่อ 11 July 2020. President Erdogan stressed that the country had exercised its sovereign right in converting it back to a mosque. He told a press conference the first Muslim prayers would be held inside the building on 24 July.
  21. "Hagia Sophia still top tourist attraction". hurriyet.
  22. "Presidential Decree on the opening of Hagia Sophia to worship promulgated on the Official Gazette". Presidency of the Republic of Turkey: Directorate of Communications (ภาษาอังกฤษ). 2020-07-10. สืบค้นเมื่อ 2020-07-17.
  23. Gall, Carlotta (10 July 2020). "Erdogan Signs Decree Allowing Hagia Sophia to Be Used as a Mosque Again". The New York Times.
  24. Dal, Aylin; Karadag, Kemal (10 July 2020). "Turkey: Court strikes down Hagia Sophia museum decree". Anadolu Agency. สืบค้นเมื่อ 2020-07-17.
  25. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ :2
  26. "Church body wants Hagia Sophia decision reversed". BBC News (ภาษาอังกฤษ). 11 July 2020. สืบค้นเมื่อ 13 July 2020.
  27. "Pope 'pained' by Hagia Sophia mosque decision". BBC News (ภาษาอังกฤษ). 12 July 2020. สืบค้นเมื่อ 13 July 2020.
  28. "World reacts to Turkey reconverting Hagia Sophia into a mosque". Al Jazeera (ภาษาอังกฤษ). 10 July 2020. สืบค้นเมื่อ 10 July 2020.
  29. "Byzantine News, Issue 33, July 2020". us17.campaign-archive.com. สืบค้นเมื่อ 2020-07-25.

แหล่งข้อมูลอื่น

สิงหาคม 18, 2022
ฮาเก, ยโซเฟ, งกฤษ, hagia, sophia, กร, กคอยน, Ἁγία, Σοφία, กษรโรม, hagía, sophía, หร, อายาโซฟยา, รก, ayasofya, แปลว, พระปร, ชาญาณศ, กด, ทธ, holy, wisdom, ละต, sancta, sofia, ออย, างเป, นทางการว, สย, ดใหญ, อายาโซฟยาอ, นศ, กด, ทธ, รก, ayasofya, kebir, camii, şeri. haekiyosefiy 3 xngkvs Hagia Sophia krikkhxyni Ἁgia Sofia xksrormn Hagia Sophia hrux xayaosfya turki Ayasofya aeplwa phraprichayanskdisiththi Holy Wisdom latin Sancta Sofia chuxxyangepnthangkarwa msyidihyxayaosfyaxnskdisiththi turki Ayasofya i Kebir Camii Serifi 4 aelainxditmichuxwa khristckrhaekiyosefiy turki Ayasofya Kilisesi krik Naos ths Agias toy 8eoy Sofias xksrormn Naos tis Ayias tou Theou Sofias latin Ecclesia Sanctae Sophiae epnsasnsthancakplaysmyobran tngxyuinxistnbul phuxxkaebb khux xisidxraehngimliths aelaaexnthiemiysaehngthrlels chawkrikthngkhu 5 odysrangin kh s 537 ephuxepnxasnwiharpracaekhtxkhrbidrkhxnsaetntionepil nbepnobsthkhristthiihythisudkhxngckrwrrdiormntawnxxkaelasasnckrxisethirnxxrthxdxks ykewninsmyckrwrrdilatinchwng kh s 1204 1261 sungsasnthanniklayepnxasnwiharkhristckrlatinpracankhraethn txmain kh s 1453 hlngcakthiesiykhxnsaetntionepilihaekckrwrrdixxtotmn sasnsthannikidrbkaraeprepliynepnmsyid in kh s 1935 satharnrthetirksungepnklangthangsasnaidcdsasnsthanniepnphiphithphnthaethn turki Ayasofya Muzesi krathngin kh s 2020 cungmikarepidsasnsthanniepnmsyidxikkhrnghaekiyosefiyAyasofya turki Ἁgia Sofia krik Sancta Sophia latin msyidhaekiyosefiyinxistnbul haekiyosefiythuksrangkhunin kh s 537 inrchsmykhxngckrphrrdiyustinixanus hxkhxysuehrathukephimekhama inkhnathihaekiyosefiythukaeprepliynepnmsyid inkhriststwrrsthi 15 16 phayitkarpkkhrxngkhxngckrwrrdixxtotmn 1 phikdphumisastr41 0 30 48 N 28 58 48 93 E 41 0084667 N 28 9802583 E 41 0084667 28 9802583 phikdphumisastr 41 0 30 48 N 28 58 48 93 E 41 0084667 N 28 9802583 E 41 0084667 28 9802583mrdkolkodyyuensokswnhnungkhxngphunthiprawtisastrkhxngxistnbuleknthkarkhdeluxkmrdkthangwthnthrrm i ii iii ivxangxing356caruk1985 khnakrrmkarsmythi 9 thitngfatih xistnbul turkiphuxxkaebbxisioderaehngmileltusxntimxusaehngtrlelspraephthxasnwiharchawkhristinckrwrrdiibaesnithn p kh s 360 1204 kh s 1261 1453 xasnwiharlatinkhathxlik kh s 1204 1261 msyid kh s 1453 1931 kh s 2020 pccubn phiphithphnth kh s 1935 2020 wsduaexchlar xithormnkhwamyaw82 emtr 269 fut khwamkwang73 emtr 240 fut khwamsung55 emtr 180 fut erimkxsrang360 1662 pithiaelw 360 srangesrc537 1485 pithiaelw 537 xuthisaedphraprichayanskdisiththi hmaythungphrawcna phrabukhkhlthisxngintriexkphaph 2 chwng kh s 532 537 ckrphrrdiyustinixanusthi 1 aehngckrwrrdiormntawnxxk thrngsthapnasasnsthannikhunepnxasnwiharpracakrungkhxnsaetntionepilsahrbkhristckrpracachatickrwrrdiormn yukhnn sthanthiaehngniepnxakharothngthiihythisudinolk aelaepnhnunginxakharaerk thiichodmchnidsamehliymokhngxyangetmrupaebb thuxknwa epntwaethnkhxngsthaptykrrmibaesnithnthiediyw 6 nxkcakni yngklawknwa epncud epliynprawtisastrsthaptykrrm dwy 7 aetxakhardngedimdngklawthukthalayipinrahwangkarclaclnika swnxakharthiehninpccubn sungepnaebbcstieniynnn ekidcakkarburnainkhrngthisam sasnsthanaehngniichepnsankkhxngxkhrbidraehngkhxnsaetntionepil aeladarngsthanaepnxasnwiharthiihythisudinolkmaekuxb 1 000 pi cnkrathngthukaethnthidwyxasnwiharesxwilsungsrangaelwesrcin kh s 1520 erimaerkhaekiyosefiyichsthaptykrrmibaesnithnaebbsmyhlng aelaidchuxwaepnaebbchbbkhxngobsthxxrthxdxks xnepnrupaebbthimsyidxxtotmnphyayamcalxngmaichinxik 1 000 piihhlng 8 nxkcakni sasnsthanaehngniyngidrbkarphrrnawa misthanaphiessinolkkhrisetiyn 8 thngepntnaebbthangsthaptykrrmaelawthnthrrmaehngxarythrrmibaesnithnaelaxisethirnxxrthxdxks 9 10 8 sasnsthanaehngnixuthisthwayaed phraprichayanskdisiththi sungkkhux phrawcna xnnbepnphrabukhkhlladbthisxngintriexkphaph 11 miethskalpracapithuk wnthi 25 thnwakhm khristmas ephuxralukthungehtukarnthiphrawcnathrngrbepnmnusy 11 khawa osefiy inchuxkhxngsthanthinn macakphasakrik aeplwa prichayan aelabangthikidrbkarkhnannamwa esntosefiy aetmiidekiywkhxngkbnkbuyosefiyaehngsxrtionphuidrbykyxngepnmrnskkhi 12 13 aelainthanathiepnsunyklangkhxngsasnckrxisethirnxxrthxdxksmaekuxb 1 000 pi sasnsthanniidphanehtukarnsakhymakmay sungrwmthungkarthinkbwchhmebirtaehngsilwakndidaprakaskhbxkhrbidrimkhilthi 1 khirulaeriyscaksasnckrin kh s 1054 tamrbsngkhxngsntapapalioxthi 9 xnthuxknwaepncuderimtnkhxngsasnephthkhrngihy txmain kh s 1204 kxngthphkhruesdchudthi 4 prbepliynsthanthiaehngnicaksasnsthankhxngxisethirnxxrthxdxksepnsasnsthankhxnglatinaekhthxlikinkhwampkkhrxngkhxngckrwrrdilatin krathngckrwrrdiibaesnithnhwnkhunsuxanacin kh s 1261 cungidrbkarprbkhunepnsthanthikhxngxisethirnxxrthxdxks aelarangirwiyyankhxngexnriok dnodol phuepndxecaehngewnisaelaepnphunasngkhramkhruesdkhrngnn yngfngiwphayinsasnsthanaehngniemuxkrungkhxnsaetntionepiltksuenguxmmuxkhxngckrwrrdixxtotmnin kh s 1453 14 sultanemhehmdphuphichitthrngihaeprepliynsasnsthanniepnmsyid swnsankxkhrbidrkyayipxyuthiobsthxkhrthutsungidklayepnxasnwiharpracaphrankhraethn aelaaemhlayhlayphakhswnkhxngkhxnsaetntionepilcathrudothrmlng aetsasnsthanaehngniidrbkarsxmbarungxyuesmxdwykxngthunthitngkhunephuxkarnnodyechphaa aelabrrdapramukhkhnihm aehngxxtotmn kmikhwamprathbicxyangyinginkhristsasnaaehngni aemcaepnphukxihekidkaraeplngsthanthinnepnmsyidktam 15 16 xyangirkdi inkaraeplngepliynsthanthinn mikaroykyayrakhng aethnbucha chakrupbucha aethnethsna aelahxlangbap thngmikarthalayphrasaririkthatu swnomeskthiepnphaphphraeysu phraaemmari nkbuyinsasnakhrist aelaethwthuttang thisudaelwkthukthalayhruxpaypunthb 17 imethann yngmikarephimetimlksnathangsthaptykrrmxislamekhaip echn aethnmimbr hxminaert aelasummihrxb nbtngaetchwngerimaerkkhxngkaraeplngsthanthiihepnmsyid ipcnthungkh s 1616 thimikarsrangmsyidsultanxahemdkhunxyukhangekhiyng sthanthinimisthanaepnmsyidklangpracaxistnbul aelasthaptykrrmibaesnithnkyngepnaerngbndalicihaekxakharthangsasnahlayaehng sungrwmthungmsyidsultanxahemdnnexngdwysthanthiaehngniepnmsyidcnthung kh s 1931 aelwpidmiihsatharnchnekhaepnewlasipi kxnklbmaepidihmin kh s 1935 inthanaphiphithphnth tamkhasngkhxngsatharnrthturki 18 krathrwngwthnthrrmaelakarthxngethiywkhxngturkiepidephywa sthanthiaehngniepncudsnickhxngnkthxngethiywsungmiphuekhaeyiymchmmakthisudin kh s 2015 19 aela 2019 20 21 ineduxnkrkdakhm kh s 2020 sphaaehngrthkhxngturkiykelikmtikhxngkhnarthmntriemux kh s 1934 thiihcdaetngsthanthiniepnphiphithphnth aelaprathanathibdierecp ityip aexrodxn sngihcdsthanthiniklbkhunepnmsyid 22 23 24 karkrathadngklawepnthipranamkhxngphrrkhfaykhanturki phunananachatihlaykhn tlxdcnxngkhkarrahwangpraeths echn yuensok sphaobstholk aelasmakhmsuksaibaesnithnrahwangpraeths 25 26 27 28 29 xangxing aekikh Emerson William van Nice Robert L 1950 Hagia Sophia and the First Minaret Erected after the Conquest of Constantinople American Journal of Archaeology 54 1 28 40 doi 10 2307 500639 ISSN 0002 9114 JSTOR 500639 S2CID 193099976 Curta Florin Holt Andrew 2016 Great Events in Religion An Encyclopedia of Pivotal Events in Religious History 3 volumes phasaxngkvs ABC CLIO p 299 ISBN 978 1 61069 566 4 Hagia Sophia was consecrated on December 27 537 five years after construction had begun The church was dedicated to the Wisdom of God referring to the Logos the second entity of the Trinity or alternatively Christ as the Logos incarnate sanknganrachbnthityspha saranukrmprawtisastrsaklsmyihm exechiy elm 4 xksr H J krungethph sanknganrachbnthityspha 2561 640 hna hna 15 18 ISBN 9786163890818 Kultur ve Turizm Bakanligi Ayasofya yi muze olarak kendisinden alip cami olarak Diyanet e baglayan karari boyle duyurdu 10 July 2020 Kleiner Fred S Christin J Mamiya 2008 Gardner s Art Through the Ages Volume I Chapters 1 18 12th ed Mason OH Wadsworth p 329 ISBN 978 0 495 46740 3 Fazio Michael Moffett Marian Wodehouse Lawrence 2009 Buildings Across Time 3rd ed McGraw Hill Higher Education ISBN 978 0 07 305304 2 Simons Marlise 22 August 1993 Center of Ottoman Power The New York Times subkhnemux 4 June 2009 8 0 8 1 8 2 Heinle amp Schlaich 1996 Cameron 2009 Meyendorff 1982 11 0 11 1 Janin 1953 p 471 Binns John 2002 An Introduction to the Christian Orthodox Churches Cambridge University Press p 57 ISBN 978 0 521 66738 8 McKenzie Steven L Graham Matt Patrick 1998 The Hebrew Bible Today An Introduction to Critical Issues Westminster John Knox Press p 149 ISBN 978 0 664 25652 4 Muller Wiener 1977 p 112 March 2013 Owen Jarus Live Science Contributor 01 Hagia Sophia Facts History amp Architecture livescience com subkhnemux 15 July 2020 a href E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web html title aemaebb Cite web cite web a first michuxeriykthwip help Hagia Sophia Archived 5 mkrakhm 2009 thi ewyaebkaemchchin ArchNet Muller Wiener 1977 p 91 Magdalino Paul et al Istanbul Buildings Hagia Sophia in Grove Art Online Oxford Art Online accessed 28 February 2010 Hagia Sophia still Istanbul s top tourist attraction hurriyet Hagia Sophia Turkey turns iconic Istanbul museum into mosque BBC News 10 July 2020 subkhnemux 11 July 2020 President Erdogan stressed that the country had exercised its sovereign right in converting it back to a mosque He told a press conference the first Muslim prayers would be held inside the building on 24 July Hagia Sophia still top tourist attraction hurriyet Presidential Decree on the opening of Hagia Sophia to worship promulgated on the Official Gazette Presidency of the Republic of Turkey Directorate of Communications phasaxngkvs 2020 07 10 subkhnemux 2020 07 17 Gall Carlotta 10 July 2020 Erdogan Signs Decree Allowing Hagia Sophia to Be Used as a Mosque Again The New York Times Dal Aylin Karadag Kemal 10 July 2020 Turkey Court strikes down Hagia Sophia museum decree Anadolu Agency subkhnemux 2020 07 17 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux 2 Church body wants Hagia Sophia decision reversed BBC News phasaxngkvs 11 July 2020 subkhnemux 13 July 2020 Pope pained by Hagia Sophia mosque decision BBC News phasaxngkvs 12 July 2020 subkhnemux 13 July 2020 World reacts to Turkey reconverting Hagia Sophia into a mosque Al Jazeera phasaxngkvs 10 July 2020 subkhnemux 10 July 2020 Byzantine News Issue 33 July 2020 us17 campaign archive com subkhnemux 2020 07 25 aehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb haekiyosefiy ekhathungcak https th wikipedia org w index php title haekiyosefiy amp oldid 10084256, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม