อาข่า

ระวังสับสนกับ ชาวอากา หรือ แคะ

อาข่า เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านเล็ก ๆ บนที่สูงบนภูเขาในประเทศไทย พม่า ลาว และมณฑลยูนนานของประเทศจีน พวกเขาเดินทางมาจากประเทศจีนไปยังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงต้นคริสตศตวรรษที่ 20 สงครามกลางเมืองในประเทศพม่าและลาวทำให้มีคลื่นชาวอาข่ามากขึ้นและปัจจุบันมีผู้อาศัยอยู่ในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงรายในประเทศไทย 80,000 คน

อาข่า

อาข่าในศิลปะพม่าในช่วงต้นคริสตทศวรรษ 1900
ประชากรทั้งหมด
680,000
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
ประเทศพม่า, จีน, ลาว, ไทย
ประเทศลาว	112,979
ภาษา
อาข่า, ลาว, ไทย
ศาสนา
คริสต์, อาข่าซาฮ์ (วิญญาณนิยม), พุทธ
กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง
ชาวฮาหนี่, ชาวกะเหรี่ยง

ชาวอาข่าพูดภาษาอาข่า ภาษาที่อยู่ในสาขาโลโลอิช (หยี่) ของตระกูลภาษาย่อยทิเบต-พม่า ภาษาอาข่ามีความใกล้ชิดกับภาษาลีสู่ และกล่าวกันว่า ชนอาข่าเคยครอบครองทุ่งเป่าซานกับเถิงชงในมณฑลยูนนานก่อนที่ราชวงศ์หมิงจะโจมตีใน ค.ศ. 1644

ต้นกำเนิด

 

ธงชาวอาข่าในประเทศไทย

นักวิชาการยอมรับว่าชาวอาข่ามาจากประเทศจีน อย่างไรก็ตาม พวกเขาไม่ยอมรับว่า บ้านเกิดดั้งเดิมอยู่ที่ชายแดนทิเบตตามที่ชนอาข่าอ้าง หรือไปทางใต้และตะวันออกของมณฑลยูนนาน ตามที่มีผู้อาศัยในปัจจุบัน บันทึกประวัติศาสตร์กล่าวถึงความสัมพันธ์กับเจ้าชายฉานแห่งเชียงตุงที่บ่งชี้ว่าชนอาข่าอยู่ในพม่าตะวันออกมาตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1860 พวกเขาเริ่มเข้ามาในไทยในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20 ซึ่งหลายคนหนีจากสงครามกลางเมืองนานนับทศวรรษในพม่า

ความเชื่อ

ความเชื่อในภาษาอาข่าเรียกว่า "นือจอง" (Faith) "Nui jah" อาข่าเป็นชนเผ่าที่มีความเชื่อในเรื่องจิตวิญญาณ ภูตผี ปีศาจ ไสยศาสตร์ สิ่งเร้นลับ พิธีกรรมคำสอนที่ได้รับการปลูกฝังมาจากบรรพบุรุษ และสืบทอดปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด ผี "แหน่ะ" ตามความเชื่อของอาข่า

ความเชื่อแบบผิด

อาข่าเรียกสาวทียังไม่แต่งงานว่า "หมี่ดะ" หรือที่คนไทยโดยทั่วไปเข้าใจว่า "มิดะ" แท้จริงแล้ว คำ ๆ นี้เป็นคำเรียกสาวโสดเฉย ๆ แต่นักประพันธ์เพลงนำไปแต่งเรื่องราวเป็นเพลง ทำให้คนทั่วไปเข้าใจผิดไปด้วย คำเหล่านี้คือคำที่ชาวอ่าข่าใช้เรียกกับผู้หญิง เมื่อชาวอ่าข่าเจอผู้หญิงสาวก็มักจะเรียกว่า “หมี่ดะ” ตลอด ถึงแม้นว่าจะเรียกแบบนี้ก็ไม่ผิดเพราะมีความหมายถึงหญิงสาวที่ยังไม่ได้แต่งงานเหมือนกัน

สภาพปัจจุบัน

ปัจจุบันอาข่ายังมีการใช้หลักความเชื่อในการดำรงชีวิตอยู่ แต่อาข่าบางส่วนก็หันไปนับถือศาสนาคริสต์และพุทธ เพราะการนับถือดั้งเดิมจะต้องเคร่งในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ซึ่งต้องใช้สัตว์ต่าง ๆ ในการทำพิธีเซ่นไหว้เป็นจำนวนมาก เป็นเหตุทำให้อาข่าจำเป็นต้องทิ้งความเชื่อดั้งเดิม แล้วหันไปนับถือศาสนาอื่น

อ้างอิง

1. "Results of Population and Housing Census 2015" (PDF). Lao Statistics Bureau. สืบค้นเมื่อ 1 May 2020.
2. , Asia Times
3. The Akha Heritage Foundation
4. Chiang Mai's Hill Peoples in: Forbes, Andrew, and Henley, David, Ancient Chiang Mai Volume 3. Chiang Mai, Cognoscenti Books, 2012.
5. Kammerer, Cornelia Ann (1996). "GALE search". Gle Rubin Virtual Reference Library. East and South East Asia. 5: 11–13. สืบค้นเมื่อ 30 April 2012.
6. Levy, Jonathan. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 4 March 2016. สืบค้นเมื่อ 4 May 2012.

อ่านเพิ่ม

• Scott, James C (30 September 2009). The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia (Hardcover). New Haven: Yale University Press. ISBN 9780300152289. สืบค้นเมื่อ 20 April 2020.

แหล่งข้อมูลอื่น

• "The Akha tribe in Laos: Between tradition and modernity" (Video). Deutsche Welle. 2019-04-13.