โพรทิสต์

โพรทิสต์ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: กลางยุคแพลีโอโพรเทอโรโซอิก – ปัจจุบัน 2100-0 mya
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	Eukaryota
อาณาจักร:	Protista* Haeckel, 1866
ไฟลัมทั่วไป
Chromalveolata Heterokontophyta Haptophyta Cryptophyta (cryptomonads) Alveolata Dinoflagellata Apicomplexa Ciliophora (ciliates) Excavata Euglenozoa Percolozoa Metamonada Rhizaria Radiolaria Foraminifera Cercozoa Archaeplastida (in part) Rhodophyta (red algae) Glaucophyta (basal archaeplastids) Unikonta (in part) Amoebozoa Choanozoa อื่น ๆ; จำแนกชั้นต่างกันไป

โพรทิสต์ (อังกฤษ: protist มาจากคำในภาษากรีกว่า protiston แปลว่า สิ่งแรกสุด) หมายถึงจุลชีพยูแคริโอตหลากหลายกลุ่มใหญ่กลุ่มหนึ่ง ในอดีตกลุ่มโพรทิสต์มีสถานะเป็นอาณาจักร โพรทิสตา (อังกฤษ: Protista) ซึ่งรวมสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่ไม่สามารถจัดประเภทลงอาณาจักรอื่นได้เลย ซึ่งต่อมาก็ถูกคัดค้านในอนุกรมวิธานสมัยใหม่ มันอาจพิจารณาได้ว่าเป็นการรวมกลุ่มอย่างหลวม ๆ ของสิ่งมีชีวิต 30-40 ไฟลัมที่ผสมผสานกันต่าง ๆ นานาในเรื่องภาวะโภชนาการ กลไกของการเคลื่อนไหวเอง ผนังที่ห่อหุ้มเซลล์ และวงจรชีวิต

คำศัพท์ โพรทิสตา ถูกใช้เป็นครั้งแรกโดย แอร์นสท์ เฮคเคิล (Ernst Haeckel) เมื่อ ค.ศ. 1866 โพรทิสต์ดั้งเดิมจัดประเภทเป็นกลุ่ม ๆ ตามความคล้ายของอาณาจักร "ที่สูงกว่า" เป็นต้นว่า สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่คล้ายสัตว์เรียกว่าโพรโทซัว (protozoa) ที่คล้ายพืชเรียกว่าโพรโทไฟตา (protophyta; คือสาหร่ายเซลล์เดียวเป็นส่วนมาก) และที่คล้ายเห็ดราเรียกว่าราเมือกและราน้ำ ต่อมาการจัดประเภทดังกล่าวถูกแทนที่ด้วยการจำแนกทางชีววิทยาโดยใช้พื้นฐานของวิวัฒนาการชาติพันธุ์ (ความสัมพันธ์ในวิวัฒนาการระหว่างสิ่งมีชีวิต) อย่างไรก็ตาม ศัพท์คำนี้ก็ยังคงใช้เรียกอย่างไม่เป็นทางการเพื่ออธิบายสัณฐานวิทยาและนิเวศวิทยาของโพรทิสต์ต่าง ๆ

โพรทิสต์อาศัยอยู่ในสภาวะแวดล้อมใดก็ได้เกือบทั้งหมดที่มีน้ำในรูปของเหลว โพรทิสต์หลายชนิดเช่นสาหร่ายสามารถสังเคราะห์ด้วยแสงได้ และเป็นผู้ผลิตปฐมภูมิที่สำคัญยิ่งในระบบนิเวศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแพลงก์ตอนที่อาศัยอยู่ในมหาสมุทร ส่วนโพรทิสต์อื่น ๆ อย่างเช่นคิเนโทพลาสติด (Kinetoplastid) และเอพิคอมเพล็กซา (Apicomplexa) ก่อให้เกิดโรคร้ายแรงในมนุษย์เช่นมาลาเรียและโรคเหงาหลับ

อ้างอิง

1. Simonite T (2005). "Protists push animals aside in rule revamp". Nature. 438 (7064): 8–9. doi:10.1038/438008b. PMID 16267517. Unknown parameter |month= ignored (help)
2. Harper, David; Benton, Michael (2009). Introduction to Paleobiology and the Fossil Record. Wiley-Blackwell. p. 207. ISBN 1-4051-4157-3.CS1 maint: multiple names: authors list (link)