ปลาฉลามอาบแดด

ปลาฉลามอาบแดด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: โอลิโกซีนตอนต้น-ปัจจุบัน, 34.0–0Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
สถานะการอนุรักษ์
ไม่มั่นคง (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Chondrichthyes
ชั้นย่อย:	Elasmobranchii
อันดับ:	Lamniformes
วงศ์:	Cetorhinidae Gill, 1862
สกุล:	Cetorhinus Blainville, 1816
สปีชีส์:	C.  maximus
ชื่อทวินาม
Cetorhinus maximus (Gunnerus, 1765)
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ทั่วโลก (สีน้ำเงิน)
ชื่อพ้อง
Cetorhinus blainvillei Capello, 1869 Cetorhinus maximus infanuncula Deinse & Adriani, 1953 Cetorhinus normani Siccardi, 1961 Hanovera aurata van Beneden, 1871 Halsydrus pontoppidiani* Neill, 1809 Polyprosopus macer Couch, 1862 Scoliophis atlanticus* Anonymous, 1817 Selachus pennantii Cornish, 1885 Squalis gunneri* Blainville, 1816 Squalis shavianus* Blainville, 1816 Squalus cetaceus Gronow, 1854 Squalus elephas Lesueur, 1822 Squalus gunnerianus Blainville, 1810 Squalus homianus Blainville, 1810 Squalus isodus Macri, 1819 Squalus maximus Gunnerus, 1765 Squalus pelegrinus Blainville, 1810 Squalus rashleighanus Couch, 1838 Squalus rhinoceros* DeKay, 1842 Squalus rostratus Macri, 1819 Tetraoras angiova* Rafinesque, 1810 Tetroras angiova* Rafinesque, 1810 Tetroras maccoyi Barrett, 1933 * ชื่อพ้องคลุมเครือ

ปลาฉลามอาบแดด หรือ ปลาฉลามยักษ์น้ำอุ่น (อังกฤษ: basking shark; ชื่อวิทยาศาสตร์: Cetorhinus maximus) เป็นปลากระดูกอ่อนขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง จำพวกปลาฉลาม นับเป็นปลาเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในวงศ์ Cetorhinidae และสกุล Cetorhinus

ปลาฉลามอาบแดดจัดอยู่ในอันดับ Lamniformes เช่นเดียวกับปลาฉลามขาว จัดเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองของโลกรองมาจากปลาฉลามวาฬ ปลาฉลามอาบแดดมีความยาวได้ถึง 10 เมตร เท่ากับรถโดยสารสองชั้นคันหนึ่ง (ขนาดโดยเฉลี่ย 8 เมตร) มีน้ำหนักมากถึงได้ 7 ตัน เท่ากับช้างสองเชือก มีลักษณะเด่น คือ มีลำตัวสีเทาออกน้ำตาล มีปลายจมูกเป็นรูปกรวย มีปากขนาดใหญ่ มีซี่กรองเหงือกสีแดงมีลักษณะเป็นซี่คล้ายหวีหรือแปรงที่พัฒนามาเป็นอย่างดีสำหรับกรองอาหาร มีริ้วเหงือกภายนอกตั้งแต่ส่วนบนหัวถึงด้านล่างหัว ซึ่งปลาฉลามอาบแดดจะใช้ซี่กรองเหงือกนี้ในการหายใจเอาออกซิเจนเข้าสู่ร่างกาย กรองกินแพลงก์ตอนสัตว์ต่าง ๆ ผ่านซี่กรองนี้เป็นอาหารเหมือนปลาฉลามวาฬ และปลาฉลามเมกาเมาท์ จัดเป็นปลาฉลามที่มีสมองขนาดเล็ก แต่ก็มีประสาทสัมผัสโดยเฉพาะประสาทการดมกลิ่นที่ดีเยี่ยมเหมือนปลาฉลามกินเนื้อชนิดอื่น

ปลาฉลามอาบแดด เป็นปลาฉลามขนาดใหญ่อีกชนิดหนึ่งที่ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ กระจายพันธุ์อยู่ในทะเลหรือมหาสมุทรเขตน้ำอุ่นทั่วโลก โดยเฉพาะรอบ ๆ เกาะอังกฤษ นับเป็นปลาที่ใหญ่ที่สุดที่พบได้ในเกาะอังกฤษ ปลาฉลามอาบแดดบางครั้งจะรวมตัวกันเป็นฝูงเล็ก ๆ เพื่อกินแพลงก์ตอนสัตว์บริเวณผิวน้ำ ตามสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมที่แพลงก์ตอนสัตว์จะเจริญเติบโตได้ดี คือ มีแสงแดด มีอุณหภูมิอบอุ่นที่เหมาะสม ปลาฉลามอาบแดดจะอ้าปากได้กว้าง จนกระทั่งเห็นซี่กรองภายในปากชัดเจน ไล่กินแพลงก์ตอนสัตว์ตามผิวน้ำ แต่โดยปกติจะอาศัยอยู่ในน้ำลึก และจะมีพฤติกรรมย้ายถิ่นฐานไปตามแพลงก์ตอนตามฤดูกาล ซึ่งเชื่อว่าจะว่ายตามแพลงก์ตอนไปตามกลิ่น จากการศึกษาพบว่าสามารถเดินทางได้ไกลถึง 2,000 กิโลเมตร ภายในระยะเวลา 7 วัน

ปลาฉลามอาบแดด เหมือนปลาฉลามชนิดอื่น ๆ ที่ถูกล่าเพื่อการพาณิชย์มามาตั้งแต่อดีต เพื่อนำไปเพื่อการบริโภค ครีบนำไปทำเป็นหูฉลาม และน้ำมันตับปลาฉลาม อีกทั้งในปัจจุบัน ผลจากการตรวจสอบทางดีเอ็นเอและเนื้อเยื่อพบว่า ซากปลาฉลามอาบแดด คือ ซากของสิ่งมีชีวิตลึกลับขนาดใหญ่ที่เรือประมงสัญชาติญี่ปุ่นเคยกว้านขึ้นมาได้เมื่อ ปี ค.ศ. 1977 ที่ชายฝั่งนิวซีแลนด์ ซึ่งเป็นปริศนามาอย่างยาวนานว่าคือสัตว์ชนิดใด จนกระทั่งมีความเชื่อกันว่าเป็นพลีซิโอซอรัส สัตว์เลื้อยคลานทะเลคอยาวขนาดใหญ่ยุคเดียวกับไดโนเสาร์ที่ยังไม่สูญพันธุ์

รูปภาพ

•  

  ส่วนหัว

•  

  ภาพจากบนผิวน้ำ

•  

  ส่วนหัวและครีบหลังขณะกินแพลงก์ตอน

อ้างอิง

1. Sepkoski, Jacktology (2002). 364: 560 http://strata.ummp.lsa.umich.edu/jack/showgenera.php?taxon=575&rank=class. สืบค้นเมื่อ 2008-01-09. Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
2. Fowler (2005). "Cetorhinus maximus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.3. International Union for Conservation of Nature. สืบค้นเมื่อ October 26, 2010.CS1 maint: ref=harv (link)
3. ความตกลงเพื่อการอนุวัติการตามบทบัญญัติแห่งอนุสัญญาสหประชาชาติ
4. "Cetorhinus". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
5. The Basking Shark, "Nick Baker's Weird Creatures" สารคดีทางอนิมอลพลาเน็ต. ทางทรูวิชั่นส์: พุธที่ 16 มกราคม 2556
6. Leonard J. V. Compagno (1984). Sharks of the World: An annotated and illustrated catalogue of shark species known to date. Food and Agriculture Organization of the United Nations.
7. Kuban, Glen. "Sea-monster or Shark?: An Analysis of a Supposed Plesiosaur Carcass Netted in 1977".

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Cetorhinus maximus จากวิกิสปีชีส์