ปลายาด

ปลายาด
ส่วนหัวของปลาเวียน (T. tambroides)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Cypriniformes
วงศ์:	Cyprinidae
สกุล:	Tor Gray, 1833
ชนิดต้นแบบ
Tor hamiltonii Gray, 1834
ชนิด
20 ชนิด (ดูในเนื้อ)

ปลายาด หรือ ปลาเวียน (อังกฤษ: Mahseers, Brook carps) เป็นสกุลของปลาน้ำจืดที่มีขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ่ ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) ใช้ชื่อสกุลว่า Tor (/ทอร์/)

มีลำตัวยาวและแบนข้างไม่มากนัก หัวค่อนข้างเล็ก มีหนวดที่ยาว 2 คู่ คู่แรกอยู่ที่ริมปากบน และคู่ที่สองอยู่ที่มุมปาก ปากโค้งเป็นรูปเกือกม้า ริมปากบนและล่างหนาเชื่อมติดต่อกัน ริมปากล่างมีร่องคั่นระหว่างริมปากกับกระดูกขากรรไกรล่าง บางชนิดอาจมีกล้ามเนื้อแบ่งเป็นพู ๆ บนริมปากล่าง และบางชนิดไม่มีพูของกล้ามเนื้อดังกล่าว เกล็ดมีขนาดใหญ่ เส้นข้างลำตัวสมบูรณ์ เยื่อขอบกระดูกแก้มเชื่อมติดกับเอ็นคาง ฟันที่ลำคอรูปร่างเหมือนช้อน มี 3แถว โคนครีบหลังหุ้มด้วยเนื้อที่เป็นเกล็ด มีก้านครีบแขนง 8 หรือ 9 ก้าน ก้านครีบเดี่ยวก้านสุดท้ายเป็นหนามแข็งและขอบเรียบ

ต้นแบบของสกุลนี้มาจาก Cyprinus tor ซึ่ง จอห์น เอ็ดเวิร์ด เกรย์ ได้ยกขึ้นเป็นชื่อสกุล โดยตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tor hamiltonii ก่อนหน้าสกุล Labeobarbus ของเอ็ดดวร์ด รุพเพิล ซึ่งนักมีนวิทยาหลายท่านได้นำเอาสกุล Labeobarbus ไปตั้งชื่อปลาที่พบในแถบคาบสมุทรอินโดออสเตรเลีย แต่ก็มีบางส่วนที่ใช้สกุลอื่น ปลาในกลุ่มนี้จึงมีชื่อพ้องด้วยกันหลากหลาย

พบทั้งหมดประมาณ 20 ชนิด ในทวีปเอเชีย ตามแม่น้ำสายใหญ่ ๆ

ชนิด

 

ปลาเวียนทอง (T. putitora) วัยอ่อน

• Tor ater Roberts, 1999
• Tor barakae Arunkumar & Basudha, 2003
• Tor douronensis (Valenciennes, 1842)
• Tor hemispinus Chen & Chu, 1985
• Tor khudree (Sykes, 1839)
• Tor kulkarnii Menon, 1992
• Tor laterivittatus Zhou & Cui, 1996
• Tor macrolepis (Heckel, 1838)
• Tor malabaricus (Jerdon, 1849)
• Tor polylepis Zhou & Cui, 1996
• Tor progeneius (McClelland, 1839)
• Tor putitora (Hamilton, 1822)
• Tor qiaojiensis Wu, 1977
• Tor remadevii Kurup & Radhakrishnan, 2011
• Tor sinensis Wu, 1977
• Tor soro (Valenciennes, 1842)
• Tor tambra (Valenciennes, 1842)
• Tor tambroides (Bleeker, 1854)
• Tor tor (Hamilton, 1822)
• Tor yingjiangensis Chen & Yang, 2004
• Tor yunnanensis (Wang, Zhuang & Gao, 1982)

อ้างอิง

1. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑ หน้า 177 (พ.ศ. 2547) ISBN 974-00-8701-9
2. Kurup, B.M. & Radhakrishnan, K.V. (2011): Tor remadevii, a new species of Tor (Gray) from Chinnar Wildlife Sanctuary, Pambar River, Kerala, Southern India. Journal of the Bombay Natural History Society, 107 (3) [2010]: 227-230.