เดือน บุนนาค
ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รองประธานสภาผู้แทนราษฎร ผู้ร่วมก่อตั้ง เลขาธิการ และรักษาการผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง คณบดีคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี และคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หัวหน้าพรรคสหชีพ มีผลงานที่สำคัญระหว่างปี พ.ศ. 2485-2490 คือ ช่วยแก้ประกาศสงครามให้กลายเป็นโมฆะ
ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค ม.ว.ม., ป.ช. | |
---|---|
รักษาการแทนผู้ประศาสน์การ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ | |
ดำรงตำแหน่ง 9 พฤศจิกายน 2492 – 12 สิงหาคม 2493 | |
ก่อนหน้า | ศ.ดร.ปรีดี พนมยงค์ |
ถัดไป | พล.ต.หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 5 กันยายน พ.ศ. 2448 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม |
เสียชีวิต | 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 (76 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย |
พรรคการเมือง | พรรคสหชีพ |
คู่สมรส | คุณหญิง เยาวมาลย์ อมาตยกุล บุนนาค |
ประวัติ
ชีวิตส่วนตัว
ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค หรือที่รู้จักกันในนาม ศาสตราจารย์ ดร.เดือน บุนนาค เกิดในตระกูลขุนนาง เมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2448 ปีมะเส็ง บริเวณบ้านถนนสินค้า พระนคร เป็นบุตรพระยาประเสนชิตศรีพิลัย (ดัด บุนนาค) กับคุณหญิงทรัพย์ บุนนาค (สกุลเดิม จุลดุลย์) นับเป็นลำดับชั้นที่ 6 ของตระกูลบุนนาค
ด้านครอบครัวสมรสกับ คุณหญิงเยาวมาลย์ ธิดาพระยาอนุรักษ์โกษา (ประเวศ อมาตยกุล) และคุณหญิงแถม มีบุตรธิดา 4 คน คือ เดือนฉาย ธัลดล ดนุช และรัฐฎา
เสียชีวิตเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 โดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ ศ.สัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี เป็นผู้แทนพระองค์ ไปในการพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส
การศึกษา
เริ่มต้นการศึกษาในปี พ.ศ. 2454 ที่โรงเรียนวัดราชบูรณะ จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2455 และจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่โรงเรียนอัสสัมชัญ ใน พ.ศ. 2459 พ.ศ. 2465 ได้ไปศึกษาต่อทีโรงเรียนลีเซ (Lycée) ณ เมืองเกรอนอเบลอ (Grenoble) ประเทศฝรั่งเศส และสามารถสอบ Equivalence de Baccalauréat ได้ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2468
จากนั้น ได้เข้าศึกษา ณ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกรอนอบ ได้ปริญญา Licencié en droit “Très bien” เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2471
ต่อมาย้ายมาเรียนต่อที่ ณ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยปารีส จนได้รับ Diplôme d'Études Supérieures de droit privé และ Diplôme ď'Études Supérieures de l'Économie Politique ในเดือนพฤษภาคม 2472 และได้รับปริญญาเอก (Docteur en droit) จากมหาวิทยาลัยปารีส ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2473
ประสบการณ์การทำงาน
- รับราชการและการเมือง
เริ่มต้นฝึกราชการเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473 ณ ศาลฎีกา กระทรวงยุติธรรม และได้เป็นผู้พิพากษาเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 เมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 ได้ร่วมจัดระเบียบราชการบริหารจากสมบูรณาญาสิทธิราช มาเป็นประชาธิปไตย โดยได้โอนจากกระทรวงยุติธรรมไปดำรงตำแหน่งเลขานุการ กรมร่าง กฎหมายคณะรัฐมนตรี จนในที่สุดได้เป็นเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2477
เมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2488 ได้ลาออกจากเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา และได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น รัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ รองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลของนายกรัฐมนตรีหลายท่าน ได้แก่ จอมพล ป. พิบูลสงคราม พันตรีควง อภัยวงศ์ นายทวี บุณยเกตุ นายปรีดี พนมยงค์ และพลเรือตรีถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
- วิชาการและบริหารมหาวิทยาลัย
เป็นผู้ร่วมก่อตั้งและเลขาธิการมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เคยรักษาการในตำแหน่งผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัย และเมื่อมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ปิดตลาดวิชา ได้เป็นคณบดีคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี และคณบดีของคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คนแรก นอกจากนี้ยังเป็นเป็นอาจารย์พิเศษ สอนวิชาความรู้เบื้องต้นของกฎหมาย และกฎหมายฝรั่งเศส และ ได้รับการแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์วิสามัญอีกด้วย
- งานด้านรัฐสภา
ได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภท 2 ตั้งแต่วันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2478 จนถึงวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 และได้เป็นรองประธานสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2489 เคยเป็นกรรมาธิการวิสามัญ เพื่อพิจารณาสังคายนารัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2475 และทำการร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2489 นอกจากนี้ยังได้รับแต่งตั้งเป็นพฤฒสภาในปี พ.ศ. 2489
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2483 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
- พ.ศ. 2512 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
อ้างอิง
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
- ชมรมสายสกุลบุนนาค. (มปป.). ศาสตราจารย์เดือน บุนนาค. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [1]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
- สำนักราชเลขานุการ. (มปป.). ประมวลเอกสารทั้งหมด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [2]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
- คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2552). ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค กับตำราเศรษฐศาสตร์ยุคแรก*. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [3]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
- พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๒ ราย)
- พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๑๖ ราย)
- พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๙ ราย)
- พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๒ ราย)
- กระทรวงศึกษาธิการ. (มปป.). ทำเนียบรัฐมนตรี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [4]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
- สมาคมนักเรียนเก่าเทพศิรินทร์ ในพระบรมราชูปภัมภ์. (2553). นักเรียนเก่าเทพศิรินทร์ สกุลบุนนาค. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [5]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/D/047/3716.PDF
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, (ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา รัชกาลที่ 8) เล่ม 57, 1 ตุลาคม พ.ศ. 2483, หน้า 1897.
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา, เล่ม ๘๖, ตอน ๔๖ ง, ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๒, หน้า ๑๘๓๕