ปัญจาละ

แคว้นปัญจาละ (อักษรโรมัน: Panchala สันสกฤต: पञ्चाल, Pañcāla) แคว้นปัญจาละ ตั้งอยู่ทางตะวันออกของแคว้นกุรุ และทางตะวันตกเฉียงเหนือของแคว้นโกศล เทียบกับปัจจุบันได้แก่ จังหวัดบเรลลี บุเดาน์ และฟารุขาบาด กับบริเวณใกล้เคียง ในเขตที่รวมเรียกว่า โรหิลขัณฑ์ อันเป็นพื้นที่ตอนกลาง และค่อนไปทางเหนือของรัฐอุตตรประเทศในปัจจุบันแคว้นปัญจาละ แยกออกเป็นสองส่วน คือ อุตตรปัญจาละ หรือปัญจาละเหนือกับ ทักขิณปัญจาละ หรือปัญจาละใต้ โดยมีแม่น้ำภาคีรถี เมืองหลวงของปัญจาละเหนือ ชื่อ อหิฉัตระหรือ ฉัตรวดี ของปัญจาละใต้ ชื่อ กัมปิลละ หรือ กัมปิลยะอหิฉัตระ

แคว้นปัญจาละ Panchala Kingdom
c. 900 BCE–c. 400 CE
Panchala and other kingdoms in the Late Vedic period.
Panchala and other Mahajanapadas in the Post Vedic period.
เมืองหลวง	อหิฉัตระ (ทางเหนือ), กัมปิลละ (ทางใต้)
ภาษาทั่วไป	Vedic Sanskrit
ศาสนา	Vedic Hinduism Brahmanism
การปกครอง	ราชาธิปไตย
Raja
• c. 850 BCE	Keśin Dālbhya
• c. 750 BCE	Pravahana Jaivali
ยุคประวัติศาสตร์	Iron Age
• ก่อตั้ง	c. 900 BCE
• สิ้นสุด	c. 400 CE
ก่อนหน้า ถัดไป Rigvedic tribes Panchala Mahajanapada
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	India

นักโบราณคดีลงความเห็นว่า ปัจจุบันได้แก่หมู่บ้านรามนคร ในเขตจังหวัดบเรลลี ห่างจากตัวเมืองไปทางตะวันตกประมาณ 32 กิโลเมตร หรือ 20 ไมล์ และกัมปิลละ หรือกัมปิลยะ ได้แก่หมู่บ้าน กัมปิล ในเขตจังหวัดฟารุขาบาดห่างจากฟาเตคาร์ห ของฟารุขาบาดไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ 45 กิโลเมตรหรือ 28 ไมล์แคว้นปัญจาละในสมัยพุทธกาล ไม่มีความเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนามากนัก แต่ในสมัยที่พระถังซัมจั๋งมาสืบศาสนาในอินเดีย ในระยะเวลาที่ได้กล่าวถึงแล้ว ปรากฏว่า อหิฉัตระเป็นที่มั่นสำคัญแห่งหนึ่งของพระพุทธศาสนา มีเมืองสำคัญเกี่ยวข้องกับพระพุทธองค์และพระพุทธศาสนาอยู่สองเมือง ซึ่งยังไม่พบหลักฐานแน่นอนว่าในสมัยพุทธกาลอยู่ในแคว้นใด แต่เมื่อดูตามที่ตั้งของเมืองและแคว้นต่าง ๆ เช่นที่ปรากฏในปัจจุบันแล้ว ก็เห็นว่าน่าจะอยู่ในแคว้นปัญจาละ เมืองทั้งสองดังกล่าวคือ สังกัสสะ กับเมืองกโนช หรือกเนาซ์ สังกัสสะ มีความสำคัญในฐานะเป็นที่เสด็จลงจากดาวดึงส์ ของพระพุทธองค์หลังจากที่พระองค์ได้เสด็จไปทรงจำพรรษาที่ 7 ณ ดาวดึงส์ เพื่อทรงแสดงพระธรรมเทศนาอภิธรรมปิฎกโปรด พระพุทธมารดาแล้ว เมืองกโนช หรือกเนาซ์ อันมีชื่อในภาษาบาลีว่า กัณณกุชชะ^{[ต้องการอ้างอิง]}

และในภาษาสันสกฤตว่า กานยกุพชะ นั้น มีความสำคัญในสมัยหลังพุทธกาล และในพุทธศตวรรษที่ 12 ได้เป็นเมืองหลวงของพระเจ้าหรรษวรรธนะ ผู้ทรงเป็นพุทธศาสนูปถัมภกที่ยิ่งใหญ่องค์หนึ่งในประวัติความเป็นมาของพระศาสนา และได้เป็นที่มั่นอัน สำคัญยิ่งแห่งหนึ่งของพระพุทธศาสนาในยุคนั้นสังกัสสะ ปัจจุบัน ได้แก่หมู่บ้านสังกิสสะ หรือสังกิสสา ในเขตจังหวัด ฟารุขาบาด ของรัฐอุตตรประเทศ ตั้งอยู่บนฝั่งเหนือของแม่น้ำกาลี อันเป็นแดงแบ่งเขตจังหวัดฟารุขาบาดกับจังหวัดเมนบุรี และจังหวัดเอตาห์ห่างจากฟาเตคาร์ห ในเขตจังหวัดฟารุขาบาดไปทางตะวันตก 37 กิโลเมตร หรือ 23 ไมล์ และห่างจากสถานีรถไฟปักขนา ในเส้นทางฟารุขาบาด ชิโกฮาบาด ประมาณ 11 กิโลเมตร หรือ 7 ไมล์กโนช หรือ กเนาซ์ อยู่ในเขตจังหวัดฟารุขาบาดเช่นกัน อยู่ใต้ฟาเตคาร์ลงไปประมาณ 56 กิโลเมตร หรือ 35 ไมล์ เมื่อหลวงจีนฮวนฉางมาเยี่ยมกโนช ซึ่งอยู่ในรัชสมัยของพระเจ้าหรรษวรรธนะ ท่านได้บันทึกไว้ว่า ที่กโนชมีวัดอยู่กว่าร้อยวัด มีภิกษุอยู่ประจำกว่าหมื่นรูป และมีทั้งฝ่ายเถรวาทหรือหินยาน และฝ่ายมหายาน

อ้างอิง

1. Witzel, Michael (1995), "Early Sanskritization: Origin and Development of the Kuru state", EJVS |volume=1 |issue=4 |date=1995
2. D. C. Sircar 1985, p. 1.
3. มหาชนบท 16 แคว้น แคว้นสำคัญในชมพูทวีปสมัยพุทธกาล จากเว็บ vichadham.com

แหล่งข้อมูลอื่น

• Coins of Panchala janapada
• Coins of Post-Mauryan Panchala Kingdom