ความสมเหตุสมผลภายนอก

ความสมเหตุสมผลภายนอก (อังกฤษ: External validity) เป็นความสมเหตุผลในการอนุมานเหตุผลโดยอุปนัย (inductive inference) ในงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ โดยปกติอาศัยข้อมูลที่ได้จากการทดลองที่สมเหตุสมผลทางสถิติ กล่าวอีกอย่างก็คือ เป็นขอบเขตที่ผลงานศึกษาจะสามารถใช้ได้ (คือเป็นจริง) โดยทั่วไปในสถานการณ์อื่น ๆ และกับคนอื่น ๆ นอกงานวิจัย ยกตัวอย่างเช่น การอนุมานโดยอุปนัยอาศัยงานศึกษาจิตบำบัดแบบเปรียบเทียบ (comparative psychotherapy) จะต้องทดลองกับตัวอย่างบุคคลที่เฉพาะเจาะจง (เช่น เป็นอาสาสมัคร มีความซึมเศร้าระดับสูง ไม่มีโรคหรืออาการอย่างอื่น) คำถามก็คือว่า ถ้าจิตบำบัดเช่นนี้ประสบผลสำเร็จในตัวอย่างคนไข้เช่นนี้ มันจะมีประสิทธิภาพกับผู้ไม่ใช่อาสาสมัคร หรือผู้มีความซึมเศร้าเล็กน้อย หรือผู้มีโรคหรืออาการอย่างอื่นด้วยหรือไม่

ข้อจำกัดมีหลายอย่างรวมทั้ง

• โดยสถานการณ์ - สิ่งที่เฉพาะต่อสถานการณ์ (เช่น สภาวะการบำบัดรักษา เวลา สถานที่ แสงสว่าง เสียง การให้การบำบัดรักษา ผู้ตรวจสอบ ระยะช่วงทำการต่าง ๆ ของเขตของการวัด เป็นต้น) ในงานศึกษา อาจจะจำกัดการใช้ได้ทั่วไป
• การไวต่อปฏิกิริยา เช่นปรากฏการณ์ยาหลอก ปรากฏการณ์เทคโนโลยีใหม่ (novelty effect) และ Hawthorne effect คือ ถ้าผลที่พบเป็นปฏิกิริยาต่อการศึกษาไม่ใช่เป็นปฏิกิริยาต่อเหตุที่เป็นประเด็น สิ่งที่พบก็จะไม่สามารถใช้โดยทั่วไป
• Rosenthal effect คือ เมื่อการอนุมานความสัมพันธ์ระหว่างเหตุผล ไม่สามารถใช้ได้โดยทั่วไปโดยผู้ทำการตรวจสอบหรือนักวิจัยอื่น ๆ

ดูเพิ่ม

• ความสมเหตุสมผลภายใน (Internal validity)
• ความสมเหตุผลเชิงสถิติของข้อสรุป (Statistical conclusion validity)
• ความสมเหตุสมผลทางนิเวศ (Ecological validity)

เชิงอรรถและอ้างอิง

1. "validity", ศัพท์บัญญัติอังกฤษ-ไทย, ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (คอมพิวเตอร์) รุ่น ๑.๑, ความสมเหตุสมผล (คณิตศาสตร์, คอมพิวเตอร์, นิติศาสตร์, ปรัชญา)
2. Mitchell, M; Jolley, J (2001). Research Design Explained (4th ed.). New York: Harcourt.
3. Aronson, E; Wilson, TD; Akert, RM; Fehr, B (2007). Social psychology (4th ed.). Toronto, ON: Pearson Education.CS1 maint: multiple names: authors list (link)